ΓΙΟΧΑΝΕΣ ΒΕΡΜΕΕΡ

JOHANES VERMEER,''WOMAN HOLDING A BALANCER''

Αυτός είναι ο περίφημος πίνακας του διάσημου Ολλανδού ζωγράφου Johannes Vermeer, επίσης γνωστού με το όνομα Vermeer of Delft ή Johannes van der Meer. ( 1632-1675). Το έργο φέρει τον τίτλο “Woman Holding a Balance”. O ζωγράφος, ο οποίος αναγνωρίζεται ως ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους της Χρυσής Ολλανδικής Περιόδου, τον δημιούργησε το έτος 1664 και σ’αυτόν απεικονίζει μια γυναίκα να κρατάει μια ζυγαριά..Σαν τον πρωτόδα στάθηκα και έμεινα για πολύ...Δείτε τον και σείς! Προσέξτε τον..

Σας φαίνεται απλός;

Χμ! Ισως να φαίνεται κι έτσι, μα δεν είναι!

Για την ακρίβεια μόνον απλός δεν είναι αυτός ο πίνακας, καθώς είδα και διάβασα. Είναι μια ζωγραφιά γιομάτη από πολυεπίπεδους συμβολισμούς, σαν πως και τα άλλα τα έργα του. Η ματιά του καθενός μας, καθώς παρατηρεί τον πίνακα είναι οπωσδήποτε προσωπική – όπως εξ άλλου σε κάθε πίνακα- και το τι μπορεί ή και οχι να αντιλαμβανόμαστε ή και το ποιά συναισθήματα μπορεί ή οχι να ξεπηδήσουν από μέσα μας βλέποντας τον, πιστεύω, εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό και από τις εμπειρίες μας..

Υπάρχουν ορισμένα στοιχεία σ’αυτήν την ζωγραφιά τόσο εμφανή και άλλα τόσο δυσδιάκριτα ως αφανή:

Ας τα πάρουμε, λέω, ένα ένα:

1) Ας κοιτάξουμε την γυναίκα: Ας δούμε την γαλήνια έκφραση του προσώπου της. Τα μάτια της τα χαμηλωμένα με το βλέμμα της να δείχνει σαν να στρέφεται προς τα μέσα της.. Επικεντρωμένη εσωτερικά σαν νάναι..

Το φως χύνεται κατευθείαν στην κοιλιά της..Φως οχι λευκό, με το γλυκύ του κίτρινου – σαν του χρυσαφιού- καθώς περνά μεσα από το παράθυρο..και δείχνει να καταλήγει σε μια βαθιά πορτοκαλιά γραμμή στο κέντρο της..

Η γυναίκα φαίνεται νά είναι έγκυος..Ο ζωγράφος συνήθιζε και σε άλλους πίνακες του να προβάλλει την κοιλιά της γυναίκας ωσάν να εγκυμονεί.. Συμβόλιζε τότε στ’αλλα του έργα, την κατάσταση αναμονής..Σήμαινε πως η γυναίκα περιμένει..προσδοκεί κάτι…

Μπορεί και σε αυτόν τον πίνακα να σημαίνει αυτό..

Μπορεί όμως και όχι..Να μην είναι η γυναίκα εγκυμονούσα. Απλά να είναι το είδος της ενδυμασίας της τέτοιο. Οι γνωρίζοντες λεν οτι αυτό ήταν ένα είδος καθημερινής γυναικείας ενδυμασίας που συνηθιζόταν να φοριέται από τις αρχές μέχρι τα μέσα του 1660.

2) Ας δούμε το χέρι της πάνω από την ζυγαριά..Η ζυγαριά είναι το σύμβολο δικαιοσύνης! Κρίνει το βάρος, μοιράζει το ισοζύγιο..Δείτε τα δαχτυλά της με πόση ευασθησία προσβλέπουν, να κατανείμουν τα βάρη αναμεσα στα δυο τασάκια....Μετρήσεις ευαισθήτων...

3) Τα μαργαριτάρια. Δείτε τις πέρλες όπως ξεχύνονται από το κουτί τους …Λένε οτι τα μαργαριτάρια μπορεί να συμβολίζουν την ματαιοδοξία, την τριβή και την διαρκή ανησυχία με τα του κόσμου μας τούτου..Ετσι λεν..Μα μπορεί και να μην σημαίνουν μόνον αυτό…

4)Ο Καθρέπτης.. Εκεί δίπλα στο παράθυρο..Ισα που αχνοφαίνεται η λάμψη του..Πόσο συχνά βρίσκεται στα έργα του Vermeer!Τι να σημαίνει ένας καθρέπτης; Την αυτογνωσία, ίσως, την ματαιοδοξία;; ‘Η κάτι άλλο;

Στα εργα του Georges de La Tour, όπως θυμάμαι, μελετώντας τους τρείς πίνακες του με θέμα την Μαγδαληνή, ο καθρέπτης που κοιτούσε η Μαγδαληνή και στον οποίον αντιφέγγιζαν τρία κεριά, συμβόλιζε το πλησίασμα του θανάτου..

5) Το φως.. Ο Vermeer θεωρείται “ ο αρχιτέκτων του φωτός” για τους ζωγραφικούς πίνακες. Προσέχω το φως όπως διαχέεται στο δωμάτιο το μεγάλο και ψηλοτάβανο, ρίχνοντας φως στο σκοτάδι και πέφτοντας πάνω στην γυναίκα..Σύμβολο πνεύματος!

6) Το φόντο του ζωγραφικού έργου στον τοίχο πίσω από την γυναίκα! Ναι, έστω κι αν σκιάζεται και είναι δυσδιάκριτη, είναι η δευτέρα Παρουσία, εκεί όπου γίνεται η τελική Κρίση..Ο Χριστός ίσως, είναι εκείνος που απεικονίζεται εκεί πάνω από το κεφάλι της γυναίκας..Μα πόσο σκοτάδι γύρω και κάτω..και οι φιγούρες των ανθρώπων- ψυχές που ικετεύουν..Σε αγωνία για την Κρίση..

Και σε όλο αυτό μπροστά από το φόντο μια γυναίκα με ύφος νηφάλιο και στοχαστικό με μάτια χαμηλωμένα- σχεδόν κλειστά- σαν στραμμένη μέσα της επικεντρωμένη να ζυγοσταθμίζει με περίσσεια ευαισθησία τα τασάκια της ζυγαριάς…

Λένε πως η γυναίκα , είναι , ίσως, ως η Παναγιά.. Το τεκμαίρουν κι από κείνο το μπλε του πανιού πάνω στο τραπέζι μα και από το χρώμα του σακκακιού της..Είναι το χρώμα που αποδίδουν ζωγραφικά συνήθως στον χιτώνα Της..

Προς τα που να βαραίνει η ζυγαρια άραγε;; Δεν διακρίνεται..με βεβαιότητα ρος τα που κλίνει....

Αναρωτιέμαι, μπορεί άραγε σε μια τέτοια ζυγαριά να επιτευχθεί η απόλυτη συμμετρία, το απόλυτο ισοζύγιο;..

Μάλλον οχι..Ισως , όμως να μπορούν τα τάσια να ισορροπούν τουλάχιστον αρμονικά…Ευαίσθητες ισορροπίες. στα χέρια εκείνης.

Μοναχά απλός δεν είναι αυτός ο πίνακας, τελικά!..

http:deatrikh.spaces