Η μακρινή ιστορία του κομπολογιού
Του Τάσου Θωμαΐδη
Το έτος 1000 περίπου, οι μοναχοί του Αγίου Όρους πήραν ένα μαύρο μάλλινο σκοινάκι, του έκαναν πενήντα τέσσερις κόμπους και έπλεξαν τις δύο άκρες σε σχήμα σταυρού. Αυτή τη γιρλάντα την ονόμασαν δεητικό στεφάνι της Παναγιάς. Οι κοσμικοί την είπαν προσευχητάρι, κομποσκοίνι και κομπολόι. Την είπαν κομπολόι επειδή, ο προσευχόμενος ακουμπώντας το κάθε κόμπο λέγει και μία προσευχή. Η σύμπτυξη των λέξεων κόμπο λέγει γέννησαν το όνομα κομπολόγι – κομπολόι.
Το έτος 1000 περίπου, οι μοναχοί του Αγίου Όρους πήραν ένα μαύρο μάλλινο σκοινάκι, του έκαναν πενήντα τέσσερις κόμπους και έπλεξαν τις δύο άκρες σε σχήμα σταυρού. Αυτή τη γιρλάντα την ονόμασαν δεητικό στεφάνι της Παναγιάς. Οι κοσμικοί την είπαν προσευχητάρι, κομποσκοίνι και κομπολόι. Την είπαν κομπολόι επειδή, ο προσευχόμενος ακουμπώντας το κάθε κόμπο λέγει και μία προσευχή. Η σύμπτυξη των λέξεων κόμπο λέγει γέννησαν το όνομα κομπολόγι – κομπολόι.
Επί τουρκοκρατίας οι Τούρκοι αξιωματούχοι κρατούσαν γιρλάντα με κεχριμπαρένιες χάντρες και πλούσια μεταξένια φούντα. Την έλεγαν ντεσμπίχ. Την χρησιμοποιούσαν για να χαλαρώνουν το νευρικό τους σύστημα, να επιδεικνύουν τον πλούτο τους, και ιδίως σαν σκήπτρο εξουσίας. Τέτοιο σκήπτρο πήραν στα χέρια τους και οι συνεργάτες των Τούρκων κοτζαμπάσηδες, άρχοντες, αρματολοί. Το ονόμασαν τεσμπίχι. Με τα χρόνια αυτό διαδόθηκε σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Λειτούργησε σαν συμβόλαιο, όρκος, απόδειξη αγάπης, φιλίας, άδεια οικοδομής, σφραγίδα, μέσο επίδειξης, μαγκιάς και δύναμης. Ευρέως διαδόθηκε και το κομπολόι στους κοσμικούς αφού μ’ αυτό προσεύχονταν για να απαλλαχτούν από τη σκλαβιά των Τούρκων.
Η συνύπαρξη επί πολλά χρόνια του κομπολογιού και του ντεσμπίχ, είχε σαν αποτέλεσμα, το κομπολόι σιγά σιγά να μεταμορφώνεται σε τεσμπίχι και το τεσμπίχι να μετονομάζεται σε κομπολόι. Η καθιέρωση της μετονομασίας ήρθε στις αρχές της επανάστασης του ’21, αφού από τότε ήταν αντεθνικό να αναφέρεσαι στο τεσμπίχι επειδή αυτό παρέπεμπε στο τούρκικο σκήπτρο εξουσίας. Η μεταμόρφωση του κομπολογιού σε ντεσμπίχ, έγινε με μεγάλη ευκολία, διότι οι κόμποι του κομπολογιού, σε σχέση με τις χάντρες του ντεσμπίχ υστερούσαν σε βάρος, όγκο, χρώματα, ήχο και αρώματα. Επιπλέον το κομπολόι με τον στάνταρ τύπο του, δεν επέτρεπε να εκφράσει κάποιος την αισθητική του, την οικονομική του ευχέρεια και τα σύμβολα της φιλοσοφίας του!
Από την τουρκοκρατία μέχρι σήμερα, εμείς οι Έλληνες, δημιουργούμε γιρλάντες προσαρμοσμένες στο ταμπεραμέντο μας, στις συνήθειες, στον πολιτισμό και τις ιδιαιτερότητες μας. Αυτές τις γιρλάντες, ο καθένας τις επιλέγει με βάση την οικονομική του ευχέρεια, την αισθητική του και τις γνώσεις που διαθέτει γύρω από αυτές. Τις χρησιμοποιεί ανάλογα με το χαρακτήρα, το ήθος του και τις γνώσεις που διαθέτει για τους τρόπους «παιξίματος» τους. Έτσι, οι αδαείς, οι ψευτόμαγκες και άλλοι, στριφογυρνούν τις γιρλάντες από ευτελή υλικά και «βροντοχτυπούν» τις χάντρες για να δηλώσουν την παρουσία τους, ενοχλώντας τους γύρω. Ενώ, οι πραγματικοί «άρχοντες» και οι πραγματικά «μεγάλοι», χαϊδεύουν γιρλάντες από κεχριμπάρι, γιούσουρι, κοράλλι, φυσικούς κρυστάλλους, ασήμι, χρυσό, μετάξι. Από αυτές παίρνουν θετική ενέργεια, χαλαρώνουν, αφυπνίζουν τη δημιουργική τους φαντασία, «ταξιδεύουν», «ονειρεύονται»...
Πηγή:www.capital.gr
Επειδή ο άνθρωπος από τη φύση του είναι δημιουργός,
αρέσκεται στην επίδειξη, ονειρεύεται, ενδοσκοπεί, φαντάζεται, αγχώνεται,
καπνίζει, πίνει, έχει καημούς, μεράκια, ανάγκη από φίλους, φετίχ,
συλλογές, αγάπες, έρωτες, έμελλε να συνδεθεί με τις γιρλάντες πολύπλευρα
και σε βάθος. Μετά από μια ανάπαυλα όπου είχε κυριαρχήσει η προκατάληψη
ότι το κομπολόι είναι αξεσουάρ των αργόσχολων, των λαϊκών και του
υπόκοσμου, σήμερα, που μάθαμε τι ακριβώς είναι αυτές οι γιρλάντες που
τις λέμε κομπολόγια (ενώ δεν είναι κομποδεμένα σκοινάκια για προσευχές),
επιφανείς και διακεκριμένοι πολίτες όπως υπουργοί, στρατηγοί,
μεγαλοεπιχειρηματίες, καλλιτέχνες και διανοούμενοι κρατούν πάλι
κομπολόγια και δημιουργούν αξιόλογες συλλογές.
Καθημερινά μεγαλώνει το παγκόσμιο ενδιαφέρον για τις ελληνικές γιρλάντες. Το θέμα κομπολόι μοιάζει πολύ με το θέμα του ρεμπέτικου και του Καραγκιόζη, όπου αρκετοί ακόμη, δεν γνωρίζουν την αλήθεια και την αξία τους. Δεν θα αργήσει όμως εκείνη η μέρα όπου οι ελληνικές γιρλάντες θα παίζουν το ρόλο των επώνυμων ακριβών ρολογιών. Και αυτό διότι, για το σύγχρονο αγχωμένο άνθρωπο είναι φάρμακα χωρίς παρενέργειες.
Όσοι γνωρίσαμε την αλήθεια για το κομπολόι και το τεσμπίχι, τις γιρλάντες που δημιουργούμε εμείς οι ‘Ελληνες τις λέμε ΕΥΧΑΝΤΡΑ. Διότι δίνουν ΕΥχαρίστηση με την κάθε ΧΑΝΤΡΑ τους.
Ιστορικές προσωπικότητες & κομπολόι
Πριν την επανάσταση του ΄21 σχεδόν όλοι οι Έλληνες ανεξαρτήτως προσωπικότητας και τάξης, κρατούσαν κομπολόι. Άλλος με περισσότερο και άλλος με λιγότερο έρωτα. Επομένως για όποιον και αν πούμε μέσα θα είμαστε. Το κομπολόι από γιούσουρι, του Ανδρέα Μιαούλη εκτίθεται στο Μουσείο Μπενάκη. Ο Μάρκος Μπότσαρης όταν ζήτησε από τον Αλή πασά ελευθερίες για τους σκλαβωμένους Έλληνες έπαιζε το κομπολόι του. Τότε ο Αλή πασάς του είπε: "Δεν καταλαβαίνω πως από την μια μεριά ζητάς ελευθερίες για τους γκιαούρηδες και από την άλλη κρατάς το ντεσμπίχ (σκήπτρο εξουσίας)". Στην Μάνη, όλοι οι σοϊλήδες(οι άρχοντες της περιοχής) είχαν την "κομπολόγα" τους και την χρησιμοποιούσαν σαν αντιπρόσωπό τους. Σε όποιον έστελνε την κομπολόγα του ο σοϊλής, ο κάτοχος της είχε την άδεια να οικοδομήσει σπίτι ή στέρνα.
Θεραπευτικές ιδιότητες
Το εύχαντρο είναι φάρμακο για άντρες, γυναίκες και παιδιά, αφού αυτό είναι :
-Αγχολυτικό. Το επαναλαμβανόμενο χάδι στις χάντρες
και στη φούντα μας ηρεμεί ενώ τέρπονται ταυτόχρονα όλες οι αισθήσεις
ιδιαίτερα η ακοή, η αφή, η όραση και η όσφρηση.
-Πηγή θεραπείας. Αφού αποδείχτηκε επιστημονικά ότι το κεχριμπάρι και οι φυσικοί κρύσταλλοι, διαθέτουν θετική ενέργεια, που έχει θεραπευτικές ιδιότητες (κρυσταλλοθεραπεία).
-Αντιστρές, αφού το μασάζ των ακροδαχτύλων μας πάνω στις χάντρες, χαλαρώνει το νευρικό σύστημα.
-Διώκτης κακών συνηθειών, κόβουμε το τσιγάρο και άλλες κακές συνήθειες.
-Αντικείμενο που απασχολούμε τα χέρια μας. Δίνουμε έτσι διέξοδο σε εκνευρισμούς και αμηχανίες! Παράλληλα εξασκούμε την επιδεξιότητά μας.
-Φυλαχτό, εφ’ όσον φέρει σύμβολα πίστης και καλής τύχης.
-Πηγή ευφορίας, εάν είναι από ευγενή μέταλλα, από χάντρες με θετική ενέργεια, δουλεμένα όπως ένα έργο τέχνης.
-Ατραπός δημιουργικής φαντασίας. Είναι επιστημονικά παραδεκτό ότι εάν επαναλαμβάνουμε πολλές φορές και διαδοχικά το ίδιο χάδι στις χάντρες από φυσικά υλικά και παράλληλα εστιάζουμε τη σκέψη μας σε μια ιδέα, τότε ενεργοποιείται το δεξιό ημισφαίριο του εγκεφάλου και αφυπνίζεται η ενόραση, η διαίσθηση και η δημιουργική φαντασία!
Ο Τάσος Θωμαϊδης είναι συγγραφέας, λαογράφος, κατασκευαστής χιλιάδων κομπολογιών και ιδρυτής της ΛΕ.ΦΙ.ΚΟ (Λέσχη Φίλων Κομπολογιού).Πηγή:www.capital.gr
-Πηγή θεραπείας. Αφού αποδείχτηκε επιστημονικά ότι το κεχριμπάρι και οι φυσικοί κρύσταλλοι, διαθέτουν θετική ενέργεια, που έχει θεραπευτικές ιδιότητες (κρυσταλλοθεραπεία).
-Αντιστρές, αφού το μασάζ των ακροδαχτύλων μας πάνω στις χάντρες, χαλαρώνει το νευρικό σύστημα.
-Διώκτης κακών συνηθειών, κόβουμε το τσιγάρο και άλλες κακές συνήθειες.
-Αντικείμενο που απασχολούμε τα χέρια μας. Δίνουμε έτσι διέξοδο σε εκνευρισμούς και αμηχανίες! Παράλληλα εξασκούμε την επιδεξιότητά μας.
-Φυλαχτό, εφ’ όσον φέρει σύμβολα πίστης και καλής τύχης.
-Πηγή ευφορίας, εάν είναι από ευγενή μέταλλα, από χάντρες με θετική ενέργεια, δουλεμένα όπως ένα έργο τέχνης.
-Ατραπός δημιουργικής φαντασίας. Είναι επιστημονικά παραδεκτό ότι εάν επαναλαμβάνουμε πολλές φορές και διαδοχικά το ίδιο χάδι στις χάντρες από φυσικά υλικά και παράλληλα εστιάζουμε τη σκέψη μας σε μια ιδέα, τότε ενεργοποιείται το δεξιό ημισφαίριο του εγκεφάλου και αφυπνίζεται η ενόραση, η διαίσθηση και η δημιουργική φαντασία!
Ο Τάσος Θωμαϊδης είναι συγγραφέας, λαογράφος, κατασκευαστής χιλιάδων κομπολογιών και ιδρυτής της ΛΕ.ΦΙ.ΚΟ (Λέσχη Φίλων Κομπολογιού).Πηγή:www.capital.gr
Πηγή:www.capital.gr
Σχόλια