Ατενίζοντας το σύμπαν από την αναπηρική πολυθρόνα

 













του συνεργάτη μας Β. Χατζηβασιλείου
Είναι καθηλωμένος στην αναπηρική του πολυθρόνα εδώ και πολλά χρόνια. Δεν μπορεί να κινηθεί ούτε να μιλήσει ενώ έχει βρεθεί κατ’ επανάληψη στον προθάλαμο του θανάτου με την απόλυτη βεβαιότητα ότι το τέλος είναι αναπότρεπτο. Παρόλα αυτά παντρεύτηκε δύο φορές, απόκτησε τρία παιδιά και είναι ο πιο διάσημος φυσικός και κοσμολόγος του πλανήτη, ακόμα κι αν τελευταίως πολλές από τις θεωρίες του αμφισβητούνται. Πρόκειται, φυσικά, για τον Στίβεν Χόκινγκ, τον συγγραφέα του βιβλίου «Το χρονικό του χρόνου», που έμεινε στη λίστα με τα μπεστ σέλερ των Times του Λονδίνου 237 εβδομάδες και έχει μεταφραστεί σε 40 γλώσσες.
Ο Χόκινγκ είναι σήμερα 71 ετών και δεν έχει πάψει να γράφει.
Το καινούργιο βιβλίο του, που έχει τίτλο «Το χρονικό της ζωής μου» (μετάφραση Νέστορας Χούνος, επιστημονική επιμέλεια Κώστας Κλεϊδης, εκδοτικός οίκος Τραυλός), αποτελεί μια σύντομη αλλά συναρπαστική εξιστόρηση της ζωής και της επιστημονικής του καριέρας. Χρησιμοποιώντας έναν υπολογιστή ο οποίος έχει τοποθετηθεί στην αναπηρική του πολυθρόνα και έχει την ικανότητα να μετατρέπει κάθε σύσπαση στο μάγουλό του σε λέξεις, ο Χόκινγκ μιλάει για τα παιδικά του χρόνια στην Οξφόρδη και για τις μεταπτυχιακές σπουδές του στο Κέμπριτζ, όπως και για τη σπάνια αρρώστια (νόσος των κινητικών νευρώνων) η οποία τον χτύπησε σε ηλικία 21 ετών, στερώντας του βαθμιαία όχι μόνο την κίνηση αλλά και την ομιλία.
Γιος γιατρού ο οποίος αφιερώθηκε στην έρευνα των μολυσματικών ασθενειών των τροπικών, ο Χόκινγκ κατέλαβε το 1979 τη Λουκασιανή Έδρα Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, έδρα την οποία κατείχε κατά τη διάρκεια του τέλους του 17ου αιώνα ο Ισαάκ Νεύτων. Στα βιβλία που έγραψε μετά την τεράστια επιτυχία του «Χρονικού του χρόνου», ο Χόκινγκ, που ανακάλυψε το κλειδί για να απευθυνθεί στο μεγάλο κοινό (ένα μίγμα χιούμορ και προσεκτικής εκλαΐκευσης των εννοιών της θεωρητικής φυσικής), προσπάθησε να δώσει απαντήσεις στο ερώτημα για την προέλευση και τη δομή του σύμπαντος. Η μεγάλη έκρηξη, η πορεία από τη συστολή προς τη διαστολή, οι μαύρες τρύπες, οι σκουληκότρυπες, οι κοσμικές χορδές και τα ταξίδια στον χρόνο είναι το δημοφιλές ρεπερτόριο του Χόκινγκ, που θα σπεύσει τώρα να το επαναλάβει και στην αυτοβιογραφία του, χωρίς μολοντούτο να διεκδικήσει ούτε προς στιγμήν το αλάθητο. Με ανάλαφρη και συχνά αυτοπεριπαικτική διάθεση, ο Χόκινγκ θα δείξει πως για την επιστήμη το λάθος και η εσφαλμένη υπόθεση είναι πάντα πιθανά, πολύ περισσότερο όταν έχουμε να κάνουμε με την κοσμολογία και το μονίμως ολισθηρό έδαφος των ερευνητικών της δεδομένων. Ας σημειωθεί ότι παρά το γεγονός πως ο Χόκινγκ γράφει για ανθρώπους που δεν έχουν την παραμικρή εξοικείωση με τον επιστημονικό λόγο, δεν σπεύδει ποτέ να μας χαϊδέψει τα αυτιά, λέγοντας πράγματα τα οποία θα θέλαμε να ακούσουμε. Αυτό φαίνεται με εντελώς χαρακτηριστικό τρόπο στη συζήτηση την οποία ανοίγει για την καμπυλότητα του χωροχρόνου και την επιστροφή στο παρελθόν, που θα παραμείνει πάντοτε μια ανέφικτη επιθυμία, μια συλλογική φαντασίωση χωρίς κανένα πρακτικό αντίκρισμα. Αν το ταξίδι στον χρόνο, παρατηρεί σαρκαστικά, είναι θέμα ενός προηγμένου πολιτισμού, ο οποίος δεν έχει καταστεί ακόμη δυνατός, τότε το παρόν μας θα είχε ήδη κατακλυστεί από τουρίστες προερχόμενους από το μέλλον. Και κάτι τέτοιο, όπως ξέρουμε πολύ καλά όλοι, δεν έχει συμβεί.
Το ίδιο ειλικρινής θα αποδειχθεί ο Χόκινγκ και στην αφήγησή του για τις προσωπικές του σχέσεις. Έχοντας πλήρη επίγνωση του πόσο δύσκολο ήταν να ζήσουν κοντά του οι δύο σύζυγοί του (η Τζέιν Γουάιλντ και η Ιλέιν Μέισον), περιγράφει με ζωηρά χρώματα την ψυχολογία και τη δύναμη του χαρακτήρα τους ενώ δεν κρύβει πως εκείνο που πρωτίστως τον στήριξε στο να υπομείνει τις δυσκολίες και τους αποκλεισμούς της αναπηρικής του πολυθρόνας ήταν η δυνατότητά του να συνεχίσει να εργάζεται και να μεγαλουργεί ως επιστήμονας.
Β. Χατζηβασιλείου,http://omogeneia.ana-mpa.gr/press.php?id=23593