ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ
Η ευθύνη και η κυβέρνηση ήσαν αρχικά... ναυτικοί όροι. Κατακτήθηκαν απ' τα ταξίδια στη θάλασσα, όταν τις τριήρεις της Δημοκρατίας τις κινούσαν οι τριττύες: πλούσιοι και φτωχοί από κοινού.
Η κυβέρνηση είναι σύνθετη λέξη από τις κύμβη (πλοίο) και -ερ- του ερέσσω: κωπηλατώ.
Το τιμόνι προσαρμοζόταν στην ευθυντηρία της κύμβης (τη γέφυρα) και γι' αυτό τον κυβερνήτη τον έλεγαν ευθυντήριο: αυτόν δηλαδή που επέλεγε τις κατάλληλες ευθείες <θαλασσοπορείες>, ώστε το πλοίο να φτάνει ευθέως (ταχέως) στον προορισμό του.
Ο ευθυντήριος κυβερνήτης, λοιπόν αυτός που ευθύνει, κατευθύνει, διευθύνει το πλοίο της πόλης από την ευθυντηρία, επιλέγει την ευθεία <γραμμή> που χρειάζεται στις πορείες και έχει ακεραία την ευθύνη. Ευθύνη, από την ευθύς <ιωνικά ιθύς>, είναι η δυνατότητα επιλογών της προσφορότερης ευθείας πορείας.
Αυτή την ευθύνη την έχει ακεραία κάθε ευθυντήριος ως ιθύνων νους και είναι τριπλή: πολιτική, ηθική, οικονομική. Οι αρχαίοι την απέδιδαν κάθε εννέα μήνες στους δέκα αιρετούς Εύθυνους.
Τα αρχαία αστικά πολιτεύματα κληροδότησαν στις αυτοδιοικούμενες κοινότητες των Ρωμιών, Γραικών, Ραγιάδων... που λειτούργησαν στη διαδοχή των αιώνων από την κατάλυση της αρχαίας πόλης-κράτους έως το 1821(!), δύο αρχές:
Το ολιγοχρόνιον της θητείας <ήταν ετήσια για όλα τα αιρετά αξιώματα του γέροντα, δημογέροντα, κοτζάμπαση, μοραγιάννη, βεκίλη...> και την υποχρέωση λογοδοσίας, την Εύθυνα: ευθύνη. Ο δημογέροντας απέδιδε την τριπλή ευθύνη στους νεοεκλεγέντες για να πάρει «απολυτήριο».
Στο νεοσύστατο βασίλειο, που ιδρύθηκε κατά τους ορισμούς των τριών Δυνάμεων, η πάλαι ποτέ Εύθυνα εξέλιπε. Ο ανώτατος άρχων ήταν ένα «ανευθυνοϋπεύθυνο» πρόσωπο, όπως και οι... υπουργοί του. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Ευθύνη: «δυνατότητα επιλογών» σε περιόδους υποτέλειας και εξάρτησης δεν μπορεί να υπάρξει. Γι' αυτό εξάλλου οι κυβερνήτες λένε αποποιούμενοι την τριπλή πολιτική, ηθική και οικονομική ευθύνη: «Εμάς μας εξέλεξε ο λαός. Αυτό αρκεί....».
ΠΗΓΗ:εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Σχόλια