Mπορεί η Ιταλία να αξίζει περισσότερο από την Apple;

Παρακολουθώντας την κρίση στην Ευρώπη, επιστρέφουν μνήμες από το οικονομικό δράμα που εκτυλίχθηκε στην Ασία το 1997 και το 1998. Ο φόβος της πτώχευσης ξεκίνησε στη Μπανγκόκ και εξαπλώθηκε στην Τζακάρτα, στη Σεούλ και την Κουάλα Λουμπούρ, προκαλώντας διαμαρτυρίες και αναταραχή στους επενδυτές. Η συνολική αξία της χρηματιστηριακής αγοράς της Ταϊλάνδης υποχώρησε στα $ 30 δισ. - μικρότερη από την κεφαλαιοποίηση της Chrysler.

Σήμερα, όσον αφορά την αγορά μετοχών, τουλάχιστον, η περιφερική Ευρώπη πάσχει μια παρόμοια μοίρα. Στα $ 42 δισ, η συνολική κεφαλαιοποίηση της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς είναι μικρότερη από τη Costco, τα πολυ-καταστήματα των ΗΠΑ. Η ίδια βασική αριθμητική ισχύει και για την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ιταλία, όπου η χρηματιστηριακή αγορά έχει τώρα μια συνολική αξία περίπου το ίδιο με την αξία της Apple.

Το θέμα δεν είναι να δυσφημίσουμε την ταραγμένη Ευρώπη, ακριβώς το αντίθετο. Υπάρχει αξία σε πολλές από αυτές τις αγορές. Από το χαμηλό του 1998, οι αγορές της ανατολικής Ασίας αγορές έχουν σημειώσει άνοδο κατά δέκα φορές σε όρους δολαρίου, μια τεράστια ευκαιρία για επενδυτές. Το ερώτημα είναι αν περιφερειακή Ευρώπη βρίσκεται σε ένα παρόμοιο σημείο καμπής.

Από στατιστική άποψη, οι περιφερειακές ευρωπαϊκές αγορές έχουν ξεπεράσει τα χαμηλά επίπεδεδα, τυπικά των περιφερειακών κρίσεων στη Λατινική Αμερική στη δεκαετία του 1990. Κατά μέσο όρο, η μέγιστη πτώση της χρηματιστηριακής αγοράς ήταν 85 τοις εκατό στη χώρα όπου ξεκίνησε η κρίση και το 65 τοις εκατό σε όλη την περιοχή στο σύνολό της. Η αγορά στην Ελλάδα, όπου άρχισε η κρίση της ευρωζώνης, είχε πέσει 90 τοις εκατό στο χαμηλότερο σημείο της, ενώ η μέση μείωση για τις περιφερειακές αγορές στην Ευρώπη ήταν 70 τοις εκατό.

Αλλά η ασιατική κρίση δεν έχει μόνο στατιστικές αναλογίες με την ευρωζώνη σήμερα. Για να εμφανίζονται ως ασφαλείς επιλογές για δανειστές και επενδυτές, και οι δύο περιοχές είχαν σταθερές ισοτιμίες – η Ασία, με τη μορφή νομισμάτων συνδεδεμένα με το δολάριο και η περιφερειακή Ευρώπη μέσω του ευρώ. Το σχέδιο λειτούργησε πάρα πολύ καλά.

Δεδομένου ότι τα επιτόκια έπεσαν, οι πολίτες δανείστηκαν για να ψωνίσουν, να χτίσουν σπίτια και εργοστάσια. Το ευκαιριακό άμετρο χρέους οδήγησε τρεχούμενους λογαριασμούς - το ευρύτερο μέτρο του εμπορίου - σε έλλειμμα, δημιουργώντας φόβους σχετικά με το αν οι χώρες αυτές θα μπορούσαν να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Όταν οι αμφιβολίες κορυφώθηκαν σε μια χώρα - Ταϊλάνδη στην Ασία, Ελλάδα στην Ευρώπη, - η κρίση πέρασε εθνικά σύνορα.

Σε σύγκριση με την εξέλιξη του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος στη δεκαετία που προηγήθηκε της κρίσης, το ελληνικό ΑΕΠ είναι τώρα 28 τοις εκατό χαμηλότερο από ό, τι αναμενόταν, παρόμοιο με της Ταϊλάνδης, η οποία στα χαμηλά της ήταν 30 τοις εκατό κάτω από την τάση. Η Ιρλανδία έχει δεχθεί πιέσεις όπως η Ινδονησία, ενώ η Ισπανία, είναι 3 ποσοστιαίες μονάδες σε χειρότερη θέση από τη Μαλαισία.

Η μεγάλη διαφορά είναι η ταχύτητα της ανάκαμψης: η Ασία είχε ξεπεράσει την κρίση του μέσα σε τέσσερα χρόνια, αλλά η Ευρώπη όχι. Γιατί; Επειδή η Ασία εγκατέλειψε απλά την ισοτιμία του δολαρίου,και  οι ασιατικές εξαγωγές έγιναν πιο ανταγωνιστικές, προκαλώντας την ανάκαμψη. Η Ασία είχε επίσης το πλεονέκτημα της ανάκτησης σε μια περίοδο ισχυρής παγκόσμιας ανάπτυξης. Η Ευρώπη δεν έχει τέτοιο παγκόσμιο ευνοϊκό άνεμο και δεν μπορεί να εγκαταλείψει το ευρώ. Η περιοχή μπορεί να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της μόνο με το να ανέχεται την κατάρρευση των μισθών και της απασχόλησης. Αυτή η διαδικασία είναι αργή και δύσκολη.

Η ασιατική εμπειρία δείχνει ότι ένα από τα ισχυρότερα σημάδια ανάκαμψης στην κρίση που μαστίζει τις χώρες είναι η επιστροφή του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών σε πλεόνασμα. Αυτό είναι το σημείο όταν η οικονομία παράγει το εισόδημα για να πληρώσει τα χρέη. Από τις αρχές του 1998 - όταν οι ειδήμονες είχαν διεκρίνει προβλήματα στην ανατολική Ασία ως απειλή για την παγκόσμια οικονομία - το τέλος ήταν ορατό επειδή το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ήταν σε πλεόνασμα.

Η Ευρώπη πλησιάζει το ίδιο σημείο. Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα και Ιταλία είναι σε καλό δρόμο για να στραφούν σε πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών το επόμενο έτος. Η Ευρώπη σημειώνει επίσης την αναγκαία, οδυνηρή προσαρμογή του κόστους εργασίας. Το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος μειώθηκε περίπου 7 τοις εκατό στην Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα. Το αστέρι, όμως, είναι η Ιρλανδία, όπου μια στροφή 17-ποσοστιάιων μονάδων δημιούργησε το πρώτο πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών στην περιφερειακή Ευρώπη στο 9 τοις εκατό του ΑΕΠ. Το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, εν τω μεταξύ, είναι κατά 18 τοις εκατό κάτω από το υψηλότερο επίπεδό του.

Στην Ασία οι πιο τρανοί μεταρρυθμιστές, δηλαδή η Ινδονησία και η Νότια Κορέα, απολαμβάνουν τα ισχυρότερα οφέλη. Υπάρχουν ενδείξεις πως το ίδιο θα ισχύει και στην Ευρώπη, με την Ιρλανδία τη μόνη περιφερειακή οικονομία στο σωστό δρόμο για αύξηση του ΑΕΠ το τρέχον έτος.

Η ανάκαμψη στην Ευρώπη θα έρθει. Σήμερα, η μέση αναλογία της χρηματιστηριακής αξίας προς το ΑΕΠ σε όλο τον κόσμο είναι περίπου 80 τοις εκατό. Στην περιφερειακή Ευρώπη, το ποσοστό αυτό κυμαίνεται από 23 τοις εκατό στην Ελλάδα έως 38 τοις εκατό στην Πορτογαλία, κοντά στο σημείο όπου βρίσκονταν οι ομολόγοι τους στη Ασία τους το 1998. Ένας τρόπος για να σκεφτεί το μέλλον της η Ευρώπη είναι να αναλογιστεί το εξής ερώτημα: δεν μπορεί η Ιταλία να αξίζει περισσότερο από την Apple;http://www.sofokleous10.gr