Ο μεταχρονολογημένος λογαριασμός της Ευρωζώνης

Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει η ευρωζώνη έχουν μειωθεί από το καλοκαίρι, όταν μια ελληνική έξοδος φαινόταν επικείμενη και το κόστος δανεισμού για την Ισπανία και την Ιταλία έφτασε σε νέα και μη βιώσιμα ύψη. Αλλά, ενώ τα χρηματοοικονομικά στελέχη από τότε έχουν χαλαρώσει, οι οικονομικές συνθήκες στην περιφέρεια της ευρωζώνης παραμένουν επισφαλείς.

Αρκετοί παράγοντες ευθύνονται για τη μείωση των κινδύνων. Για αρχή, το πρόγραμμα "οριστικών νομισματικών συναλλαγών" της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας υπήρξε απίστευτα αποτελεσματικό: οι διαφορές των επιτοκίων για την Ισπανία και την Ιταλία έχουν μειωθεί κατά περίπου 250 μονάδες βάσης, ακόμη και πριν ένα ευρώ να δαπανηθεί για την αγορά κρατικών ομολόγων.

Η εισαγωγή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), ο οποίος παρέχει άλλα € 500 δισεκατομμύρια ($ 650 δισ.) που θα χρησιμοποιηθούν για τις τράπεζες και τους επενδυτές εξασφαλίσεων, συνέβαλαν επίσης, καθώς είχαν την αναγνώριση των Ευρωπαίων ηγετών ότι μία νομισματική ένωση από μόνη της είναι ασταθής και ατελής, που απαιτεί βαθύτερο τραπεζικό, φορολογικό, οικονομικό σύστημα, και πολιτικές ένταξης.

Αλλά, ίσως το πιο σημαντικό, η στάση της Γερμανίας προς την ευρωζώνη εν γένει, και ειδικότερα στην Ελλάδα, έχει αλλάξει. Οι Γερμανοί αξιωματούχοι τώρα καταλαβαίνουν ότι, δεδομένων των εκτεταμένων εμπορικών και οικονομικών δεσμών, μία άτακτη ευρωζώνη δεν βλάπτει μόνο την περιφέρεια αλλά και τον πυρήνα. Έχουν σταματήσει να κάνουν δημόσιες δηλώσεις σχετικά με μια πιθανή ελληνική έξοδο, και μόλις υποστήριξαν ένα τρίτο πακέτο διάσωσης για τη χώρα. Εφ 'όσον η Ισπανία και η Ιταλία παραμένουν ευάλωτες, μία ελληνική έκρηξη θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή μόλυνση πριν από τις εκλογές της Γερμανίας το προσεχές έτος, θέτοντας σε κίνδυνο τις πιθανότητες της Καγκελαρίου Angela Merkel να κερδίσει νέα θητεία. Έτσι, η Γερμανία θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί την Ελλάδα προς το παρόν.

Παρ 'όλα αυτά, η περιφέρεια της ευρωζώνης δείχνει ελάχιστα σημάδια ανάκαμψης: ο ΑΕΠ συνεχίζει να συρρικνώνεται, λόγω της συνεχιζόμενης δημοσιονομικής λιτότητας, της υπερβολικής δύναμης του ευρώ, ενώ μία σοβαρή πιστωτική κρίση στηρίζεται στην έλλειψη κεφαλαίου των τραπεζών και τη μείωση εμπιστοσύνης των επιχειρήσεων και των καταναλωτών. Επιπλέον, η ύφεση στην περιφέρεια εξαπλώνεται τώρα στον πυρήνα της ευρωζώνης, με τη γαλλική παραγωγή να κάνει συμβάσεις, ​​ακόμη και τη Γερμανία να καθυστερεί καθώς η ανάπτυξη σε δύο κύριες αγορές της εξαγωγής είτε εμπίπτουν (το υπόλοιπο της ευρωζώνης) είτε επιβραδύνονται (Κίνα και αλλού στην Ασία).

Επιπλέον, η βαλκανοποίηση της οικονομικής δραστηριότητας, των τραπεζικών συστημάτων, καθώς και του δημόσιου χρέους των αγορών συνεχίζεται, καθώς οι ξένοι επενδυτές φεύγουν από την περιφέρεια της ευρωζώνης για να αναζητήσουν ασφάλεια στον πυρήνα. Τα ιδιωτικά και δημόσια επίπεδα χρέους είναι υψηλά και ενδεχομένως μη βιώσιμα. Εξάλλου, η απώλεια της ανταγωνιστικότητας που οδήγησε σε μεγάλα εξωτερικά ελλείμματα παραμένει σε μεγάλο βαθμό χωρίς παραλήπτη, ενώ οι δυσμενείς δημογραφικές τάσεις, η ασθενής αύξηση της παραγωγικότητας, και η αργή εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων συμπιέζουν το αναπτυξιακό δυναμικό.

Για να είμαστε σίγουροι, έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος στην περιφέρεια της ευρωζώνης τα τελευταία χρόνια: τα δημοσιονομικά ελλείμματα έχουν μειωθεί, και σε ορισμένες χώρες υπάρχουν τώρα πρωτογενή πλεονάσματα του προϋπολογισμού (το δημοσιονομικό ισοζύγιο εξαιρουμένων των πληρωμών τόκων). Ομοίως, οι απώλειες της ανταγωνιστικότητας εν μέρει αντιστράφηκαν, καθώς οι μισθοί έχουν σημειώσει αύξηση της παραγωγικότητας, μειώνοντας έτσι το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, καθώς και ορισμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη.

Ωστόσο, βραχυπρόθεσμα, η λιτότητα, η μείωση των μισθών και οι μεταρρυθμίσεις ήταν υφεσιακές, ενώ η διαδικασία προσαρμογής στην ευρωζώνη ήταν ασύμμετρη και υφεσιακή / αποπληθωριστική. Οι χώρες που δαπανούσαν περισσότερα από ό,τι τα εισοδήματά τους έχουν αναγκαστεί να δαπανήσουν λιγότερα και να αποταμιεύσουν περισσότερα, μειώνοντας έτσι τα εμπορικά ελλείμματα τους. Ωστόσο χώρες όπως η Γερμανία, η οποία ήταν υπεράνω εξοικονόμησης και έχει εξωτερικά πλεονάσματα, δεν αναγκάστηκε να προσαρμοστεί με την αύξηση της εγχώριας ζήτησης, οπότε τα εμπορικά πλεονάσματά της έχουν παραμείνει μεγάλα.

Εν τω μεταξύ, η νομισματική ένωση παραμένει μια ασταθής ανισορροπία: είτε η ευρωζώνη κινείται προς την πληρέστερη ολοκλήρωση (καλύπτεται από την πολιτική ένωση για την παροχή της δημοκρατικής νομιμότητας στην απώλεια της εθνικής κυριαρχίας επί των τραπεζικών, φορολογικών και οικονομικών υποθέσεων), είτε θα υποβληθεί σε διαχωρισμό, απο-ενοποίηση, κατακερματισμό, και ενδεχόμενη διάλυση. Και, ενώ οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν εκδώσει προτάσεις για μία τραπεζική και δημοσιονομική ένωση, τώρα η Γερμανία υποχωρεί.

Οι Γερμανοί ηγέτες φοβούνται ότι τα στοιχεία καταμερισμού του κινδύνου της βαθύτερης ολοκλήρωσης (ανακεφαλαιοποίηση του ΕΜΣ των τραπεζών, ένα κοινό ταμείο για την επίλυση αφερέγγυων τραπεζών, της ευρωζώνης σε επίπεδο εγγύησης των καταθέσεων, μεγαλύτερη φορολογική αρχή της ΕΕ, και αμοιβαιοποίηση του χρέους) συνεπάγονται μία πολιτικά απαράδεκτη ένωση μεταβίβασης σύμφωνα με την οποία η Γερμανία και ο πυρήνας μονομερώς και μόνιμα θα επιδοτεί την περιφέρεια. Η Γερμανία πιστεύει, συνεπώς, ότι τα προβλήματα της περιφέρειας δεν είναι το αποτέλεσμα της απουσίας μιας τραπεζικής ή δημοσιονομικής ένωσης. Αντίθετα, κατά τη γερμανική άποψη, τα μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα και το δημόσιο χρέος αντανακλούν χαμηλό δυναμικό ανάπτυξης και μείωση της ανταγωνιστικότητας λόγω της έλλειψης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Φυσικά, η Γερμανία αποτυγχάνει να αναγνωρίσει ότι οι επιτυχείς νομισματικές ενώσεις, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μια πλήρη ένωση τραπεζών με σημαντικά στοιχεία καταμερισμού του κινδύνου, και μία δημοσιονομική ένωση όπου τα ιδιοσυγκρασιακά σοκ για την παραγωγή συγκεκριμένων κρατών απορροφώνται από τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό. Οι ΗΠΑ είναι επίσης μια μεγάλη ένωση μεταβίβασης, στην οποία τα πλουσιότερα κράτη επιδοτούν μόνιμα τα φτωχότερα.

Την ίδια στιγμή, ενώ οι προτάσεις για μία τραπεζική, φορολογική και πολιτική ένωση ανακινήθηκαν, υπάρχει μικρή συζήτηση για το πώς θα αποκατασταθεί η ανάπτυξη βραχυπρόθεσμα. Οι Ευρωπαίοι είναι διατεθειμένοι να σφίξουν το ζωνάρι τους, αλλά θα πρέπει να δουν ένα φως στο τέλος του τούνελ, με τη μορφή των εσόδων και αύξηση των θέσεων εργασίας. Αν η ύφεση βαθύνει, η κοινωνική και πολιτική αντίδραση ενάντια στη λιτότητα θα γίνει συντριπτική: απεργίες, ταραχές, βία, διαδηλώσεις, άνοδος των εξτρεμιστικών πολιτικών κομμάτων, καθώς και κατάρρευση των αδύναμων κυβερνήσεων. Και, για να σταθεροποιηθεί η αναλογία χρέους / ΑΕΠ, ο παρονομαστής πρέπει να αρχίσει να αυξάνεται. Σε αντίθετη περίπτωση, τα επίπεδα χρέους θα γίνουν μη βιώσιμα, παρ 'όλες τις προσπάθειες για τη μείωση των ελλειμμάτων.

Οι τελευταίοι κίνδυνοι της ελληνικής εξόδου από την Ευρωζώνη είτε η μαζική απώλεια της πρόσβασης στην αγορά της Ιταλίας και της Ισπανίας έχει μειωθεί για το 2013. Ωστόσο η θεμελιώδης κρίση της ευρωζώνης δεν έχει επιλυθεί, και άλλο ένα έτος κουτσά-στραβά θα μπορούσε να αναβιώσει αυτούς τους κινδύνους σε μια πιο ισχυρή μορφή από το 2014 και έπειτα. Δυστυχώς, η κρίση της ευρωζώνης είναι πιθανό να παραμείνει μαζί μας για πολλά χρόνια, διατηρώντας την πιθανότητα εξαναγκασμού αναδιαρθρώσεων του χρέους και των εξόδων από την ευρωζώνη.http://www.sofokleous10.gr