Ψηφιακή διπλωματία ή «twiplomacy»
Αν και το παρασκήνιο στη διπλωματία παίζει και θα
παίζει πρωταρχικό ρόλο, ολοένα περισσότεροι διπλωμάτες καταφεύγουν στο
Twitter και στο Facebook, όπου τοποθετούνται σε θέματα της εξωτερικής
πολιτικής και ενημερώνουν τους πολίτες για μεγάλα διεθνή ζητήματα.
Γελοιογραφία του Νιγιάζ Καρίμοφ
Τα τελευταία χρόνια
η διπλωματία μοιάζει σαν να έχει μεταφερθεί από τις
«γεμάτες με καπνό» αίθουσες των διεθνών συναντήσεων,
στις οθόνες αφής των υπολογιστών.
Ετσι, έχει προκύψει η ονομαζόμενη e-διπλωματία
ή και «twiplomacy».
Για να μιλήσουμε σοβαρά, όμως, πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν έχουν εγκαταλειφθεί -και ούτε πρόκειται να εγκαταλειφθούν- οι παλιές καλές εμπιστευτικές επαφές. Ωστόσο, η κατάκτηση του ψηφιακού χώρου από τους διπλωμάτες παρουσιάζει αυξανόμενη τάση.
Τα παγκόσμια Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αναπαράγουν συνεχώς τις ειδήσεις που προβάλλει το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, του οποίου η ιστοσελίδα έχει το μότο: «Διπλωματία στην Πράξη». Το ίδιο συμβαίνει και με το Βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών. Ωστόσο, πολύ λίγα έχουν ειπωθεί για την ψηφιακή παρέμβαση της Ρωσίας επί των εξωτερικών θεμάτων, αν και έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος. Μια ματιά στην ιστοσελίδα της πρεσβεία μας στο Λονδίνο, πείθει για του λόγου το αληθές (www.rusemb.org.uk).
Η διαδικτυακή φωνή της Ρωσίας
Στην πραγματικότητα, η Ρωσία την περασμένη χρονιά ξεπέρασε και τη Γερμανία, τη μεγαλύτερη αγορά Διαδικτύου στην Ευρώπη, με περισσότερους από 54 εκατομμύρια χρήστες μηνιαίως, ενώ ο αριθμός αυτός αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς. Περίπου το 7% των ιστοσελίδων παγκοσμίως είναι στα ρωσικά, ενώ η συμβολή του διαδικτύου στο ΑΕΠ της Ρωσίας θα αυξηθεί κατά 3.7% μέχρι το 2015, επειδή, αν μη τι άλλο, η ευρυζωνική σύνδεση στη Μόσχα είναι πολύ πιο γρήγορη από ό,τι σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Η Ρωσία είναι μία από τις λίγες χώρες, όπου η τοπική μηχανή αναζήτησης (Yandex) και τα κοινωνικά δίκτυα (VK) είναι πιο μπροστά από τους ξένους ανταγωνιστές. Η Ρωσία δεν φιλτράρει και δεν μπλοκάρει το διαδικτυακό περιεχόμενο, εκτός από την παιδική πορνογραφία και μια περιορισμένη λίστα ιστοσελίδων μίσους.
Έτσι, έχουμε αρκετή εμπειρία ώστε να εκπροσωπούμαστε ικανοποιητικά στον κυβερνοχώρο. Το ερώτημα είναι πώς να το χρησιμοποιήσουμε προκειμένου να ακούγεται η φωνή μας. Δεν είναι μυστικό ότι διεθνώς τους τίτλους τους καθορίζουν τα αγγλόφωνα ΜΜΕ. Αν φιμώσουν τις εναλλακτικές φωνές -όπως έκαναν και κάνουν για τη Λιβύη, τη Συρία και σε άλλα διεθνή θέματα- τότε το κοινό θα δώσει πολύ λίγη προσοχή σε αυτά ή και καθόλου.
«Αντάρτικη δημοσιογραφία»
Αλλά η ζωή έχει αλλάξει πολύ από την εποχή που πυροδοτούνταν αποικιακοί πόλεμοι από τις επιστολές στην εφημερίδα Pall Mall, σχετικά με απαγωγές λευκών γυναικών από κακούς ντόπιους. Με την έλευση του διαδικτύου, οι φωνές που διαφωνούν είχαν την ευκαιρία να ακουστούν. Για τη δύναμη αυτής της νέας αντάρτικης δημοσιογραφίας έμαθα από τις συναντήσεις μου με Βρετανούς bloggers. Εάν είσαι έξυπνος, πρωτότυπος και προκλητικός, το μήνυμά σου έχει την ευκαιρία να μεταδοθεί. Αυτή είναι επίσης και η προσέγγιση του ρωσικού τηλεοπτικού σταθμού Russia Today (RT), που συχνά δίνει φωνή σε όσους αγνοούνται από τα ΜΜΕ και τώρα έχει γίνει η τρίτη πιο δημοφιλής ειδησεογραφική τηλεόραση στο Ηνωμένο Βασίλειο, μετά το BBC και το Sky TV.
Για έναν διπλωμάτη, η είσοδος στον ψηφιακό κόσμο συνιστά ακόμη μια πρόκληση. Οι άνθρωποι του επαγγέλματός μου έχουν συνηθίσει στην αυτοσυγκράτηση, και συχνά πιστεύουν ότι από τη στιγμή που έχουμε μια θέση για ένα ζήτημα ή γεγονός, και αυτή δημοσιεύθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα, τότε το γνωρίζουν όλοι όσοι θα έπρεπε να το γνωρίζουν. Κι’όμως, υποτιμούν το ότι πάντα υπάρχουν άνθρωποι που το μόνο που γνωρίζουν είναι αυτό που θέλουν να γνωρίζουν.
Διδαχθήκαμε ότι πρέπει να είμαστε πάντα ευφυείς, μερικές φορές πρωτότυποι, αλλά ποτέ προκλητικοί. Τώρα όμως πρέπει να μάθουμε πώς να τα συνδυάσουμε όλα αυτά μαζί. Σε μια χώρα όπως η Βρετανία, όπου τα δύο τρίτα των ενήλικων χρηστών του Διαδικτύου είναι στο Facebook και ένα τέταρτο στο Twitter, δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει αυτά τα Μέσα Ενημέρωσης και θα πρέπει να μάθει τη λογική της επικοινωνίας μέσα από αυτά.
Επιτυχής επικοινωνία δεν είναι μόνον η έκδοση Δελτίων Τύπου, αλλά και η συζήτηση και η διαδραστική παρέμβαση και συμμετοχή. Ακόμη και τα αρνητικά σχόλια έχουν τη δύναμη να υποδαυλίσουν τη συζήτηση και να βοηθήσουν στο να διακινηθεί το αυθεντικό μήνυμα. Κι ενώ πολλοί εξακολουθούν να μην πιστεύουν ότι οι 140 χαρακτήρες στο Twitter είναι αρκετοί για να διαδώσουν μια ιδέα, είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι είναι αρκετοί για να ευαισθητοποιήσουν και να ενθαρρύνουν εκείνους που διαβάζουν το μήνυμα, να συλλογιστούν και να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα. Αυτό ακριβώς επιβεβαίωσα τον περασμένο Μάιο κατά την πρώτη μου συνομιλία στο Twitter
Μια άλλη πρόκληση για την e-διπλωματία είναι η διαδικτυακή «κουλτούρα της ανωνυμίας». Καθένας μπορεί να υιοθετήσει οποιοδήποτε πρόσωπο, διεύθυνση ή ακόμη και να επιτεθεί σε οποιονδήποτε, αν και η Βρετανία είδε πρόσφατα μια σειρά από "δοκιμές Twitter troll". Δεν πρέπει να αγνοούμε τέτοιους συνομιλητές που ζουν σύμφωνα με συγκεκριμένους κανόνες. Αλλά για εκείνους που ασκούν δημόσια Διπλωματία αυτό δεν είναι μια καλή επιλογή. Το μήνυμά μας πρέπει να είναι σαφές. Γι 'αυτό εγώ ο (@ Amb_Yakovenko) νοιώθω μια χαρά που είμαι ένας από τους 35.000 χρήστες του Twitter παγκοσμίως, που έχουν ελεγχθεί και επαληθευθεί επισήμως.
Η Ρωσία εντάχθηκε στο κλαμπ των «twiplomacy των μεγάλων δυνάμεων» σχετικά πρόσφατα, και στη λεγόμενη κατάταξη του πόσοι μας «ακολουθούν», η πρεσβεία μας στο Λονδίνο έρχεται τρίτη μετά τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Χώρες, οι οποίες έχουν επενδύσει σε μεγάλο βαθμό σε αυτό το εργαλείο εξωτερικής πολιτικής, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Παρόλα αυτά, η χώρα μου έχει και μήνυμα να μεταδώσει και την εμπειρία για να το πετύχει αυτό. Κατά τη διάρκεια του φετινού συνεδρίου των πρεσβευτών στη Μόσχα, ο πρόεδρος Πούτιν μας κάλεσε να χρησιμοποιήσουμε νέα μέσα της Διπλωματίας, προκειμένου να υποστηρίξουμε πιο αποτελεσματικά τις απόψεις και τις θέσεις μας, για τις διεθνείς υποθέσεις. Πιστεύουμε, ότι όσο περισσότεροι άνθρωποι μαθαίνουν τις πολιτικές μας, αλλά και τη χώρα μας, τόσο καλύτερα θα μας καταλαβαίνουν. Το να γνωρίζουμε καλύτερα ο ένας τον άλλον, συνιστά έργο υπέρ της ειρήνης και της σταθερότητας.
Ο Αλεξάντρ Γιακοβένκο είναι πρέσβης της Ρωσικής Ομοσπονδίας στο Ηνωμένο Βασίλειο και πρώην αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας. «Ακολουθήστε» τον στο Twitter: @Amb_Yakovenko
Για να μιλήσουμε σοβαρά, όμως, πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν έχουν εγκαταλειφθεί -και ούτε πρόκειται να εγκαταλειφθούν- οι παλιές καλές εμπιστευτικές επαφές. Ωστόσο, η κατάκτηση του ψηφιακού χώρου από τους διπλωμάτες παρουσιάζει αυξανόμενη τάση.
Τα παγκόσμια Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αναπαράγουν συνεχώς τις ειδήσεις που προβάλλει το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, του οποίου η ιστοσελίδα έχει το μότο: «Διπλωματία στην Πράξη». Το ίδιο συμβαίνει και με το Βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών. Ωστόσο, πολύ λίγα έχουν ειπωθεί για την ψηφιακή παρέμβαση της Ρωσίας επί των εξωτερικών θεμάτων, αν και έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος. Μια ματιά στην ιστοσελίδα της πρεσβεία μας στο Λονδίνο, πείθει για του λόγου το αληθές (www.rusemb.org.uk).
Η διαδικτυακή φωνή της Ρωσίας
Στην πραγματικότητα, η Ρωσία την περασμένη χρονιά ξεπέρασε και τη Γερμανία, τη μεγαλύτερη αγορά Διαδικτύου στην Ευρώπη, με περισσότερους από 54 εκατομμύρια χρήστες μηνιαίως, ενώ ο αριθμός αυτός αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς. Περίπου το 7% των ιστοσελίδων παγκοσμίως είναι στα ρωσικά, ενώ η συμβολή του διαδικτύου στο ΑΕΠ της Ρωσίας θα αυξηθεί κατά 3.7% μέχρι το 2015, επειδή, αν μη τι άλλο, η ευρυζωνική σύνδεση στη Μόσχα είναι πολύ πιο γρήγορη από ό,τι σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Η Ρωσία είναι μία από τις λίγες χώρες, όπου η τοπική μηχανή αναζήτησης (Yandex) και τα κοινωνικά δίκτυα (VK) είναι πιο μπροστά από τους ξένους ανταγωνιστές. Η Ρωσία δεν φιλτράρει και δεν μπλοκάρει το διαδικτυακό περιεχόμενο, εκτός από την παιδική πορνογραφία και μια περιορισμένη λίστα ιστοσελίδων μίσους.
Έτσι, έχουμε αρκετή εμπειρία ώστε να εκπροσωπούμαστε ικανοποιητικά στον κυβερνοχώρο. Το ερώτημα είναι πώς να το χρησιμοποιήσουμε προκειμένου να ακούγεται η φωνή μας. Δεν είναι μυστικό ότι διεθνώς τους τίτλους τους καθορίζουν τα αγγλόφωνα ΜΜΕ. Αν φιμώσουν τις εναλλακτικές φωνές -όπως έκαναν και κάνουν για τη Λιβύη, τη Συρία και σε άλλα διεθνή θέματα- τότε το κοινό θα δώσει πολύ λίγη προσοχή σε αυτά ή και καθόλου.
«Αντάρτικη δημοσιογραφία»
Αλλά η ζωή έχει αλλάξει πολύ από την εποχή που πυροδοτούνταν αποικιακοί πόλεμοι από τις επιστολές στην εφημερίδα Pall Mall, σχετικά με απαγωγές λευκών γυναικών από κακούς ντόπιους. Με την έλευση του διαδικτύου, οι φωνές που διαφωνούν είχαν την ευκαιρία να ακουστούν. Για τη δύναμη αυτής της νέας αντάρτικης δημοσιογραφίας έμαθα από τις συναντήσεις μου με Βρετανούς bloggers. Εάν είσαι έξυπνος, πρωτότυπος και προκλητικός, το μήνυμά σου έχει την ευκαιρία να μεταδοθεί. Αυτή είναι επίσης και η προσέγγιση του ρωσικού τηλεοπτικού σταθμού Russia Today (RT), που συχνά δίνει φωνή σε όσους αγνοούνται από τα ΜΜΕ και τώρα έχει γίνει η τρίτη πιο δημοφιλής ειδησεογραφική τηλεόραση στο Ηνωμένο Βασίλειο, μετά το BBC και το Sky TV.
Για έναν διπλωμάτη, η είσοδος στον ψηφιακό κόσμο συνιστά ακόμη μια πρόκληση. Οι άνθρωποι του επαγγέλματός μου έχουν συνηθίσει στην αυτοσυγκράτηση, και συχνά πιστεύουν ότι από τη στιγμή που έχουμε μια θέση για ένα ζήτημα ή γεγονός, και αυτή δημοσιεύθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα, τότε το γνωρίζουν όλοι όσοι θα έπρεπε να το γνωρίζουν. Κι’όμως, υποτιμούν το ότι πάντα υπάρχουν άνθρωποι που το μόνο που γνωρίζουν είναι αυτό που θέλουν να γνωρίζουν.
Διδαχθήκαμε ότι πρέπει να είμαστε πάντα ευφυείς, μερικές φορές πρωτότυποι, αλλά ποτέ προκλητικοί. Τώρα όμως πρέπει να μάθουμε πώς να τα συνδυάσουμε όλα αυτά μαζί. Σε μια χώρα όπως η Βρετανία, όπου τα δύο τρίτα των ενήλικων χρηστών του Διαδικτύου είναι στο Facebook και ένα τέταρτο στο Twitter, δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει αυτά τα Μέσα Ενημέρωσης και θα πρέπει να μάθει τη λογική της επικοινωνίας μέσα από αυτά.
Επιτυχής επικοινωνία δεν είναι μόνον η έκδοση Δελτίων Τύπου, αλλά και η συζήτηση και η διαδραστική παρέμβαση και συμμετοχή. Ακόμη και τα αρνητικά σχόλια έχουν τη δύναμη να υποδαυλίσουν τη συζήτηση και να βοηθήσουν στο να διακινηθεί το αυθεντικό μήνυμα. Κι ενώ πολλοί εξακολουθούν να μην πιστεύουν ότι οι 140 χαρακτήρες στο Twitter είναι αρκετοί για να διαδώσουν μια ιδέα, είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι είναι αρκετοί για να ευαισθητοποιήσουν και να ενθαρρύνουν εκείνους που διαβάζουν το μήνυμα, να συλλογιστούν και να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα. Αυτό ακριβώς επιβεβαίωσα τον περασμένο Μάιο κατά την πρώτη μου συνομιλία στο Twitter
Μια άλλη πρόκληση για την e-διπλωματία είναι η διαδικτυακή «κουλτούρα της ανωνυμίας». Καθένας μπορεί να υιοθετήσει οποιοδήποτε πρόσωπο, διεύθυνση ή ακόμη και να επιτεθεί σε οποιονδήποτε, αν και η Βρετανία είδε πρόσφατα μια σειρά από "δοκιμές Twitter troll". Δεν πρέπει να αγνοούμε τέτοιους συνομιλητές που ζουν σύμφωνα με συγκεκριμένους κανόνες. Αλλά για εκείνους που ασκούν δημόσια Διπλωματία αυτό δεν είναι μια καλή επιλογή. Το μήνυμά μας πρέπει να είναι σαφές. Γι 'αυτό εγώ ο (@ Amb_Yakovenko) νοιώθω μια χαρά που είμαι ένας από τους 35.000 χρήστες του Twitter παγκοσμίως, που έχουν ελεγχθεί και επαληθευθεί επισήμως.
Η Ρωσία εντάχθηκε στο κλαμπ των «twiplomacy των μεγάλων δυνάμεων» σχετικά πρόσφατα, και στη λεγόμενη κατάταξη του πόσοι μας «ακολουθούν», η πρεσβεία μας στο Λονδίνο έρχεται τρίτη μετά τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Χώρες, οι οποίες έχουν επενδύσει σε μεγάλο βαθμό σε αυτό το εργαλείο εξωτερικής πολιτικής, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Παρόλα αυτά, η χώρα μου έχει και μήνυμα να μεταδώσει και την εμπειρία για να το πετύχει αυτό. Κατά τη διάρκεια του φετινού συνεδρίου των πρεσβευτών στη Μόσχα, ο πρόεδρος Πούτιν μας κάλεσε να χρησιμοποιήσουμε νέα μέσα της Διπλωματίας, προκειμένου να υποστηρίξουμε πιο αποτελεσματικά τις απόψεις και τις θέσεις μας, για τις διεθνείς υποθέσεις. Πιστεύουμε, ότι όσο περισσότεροι άνθρωποι μαθαίνουν τις πολιτικές μας, αλλά και τη χώρα μας, τόσο καλύτερα θα μας καταλαβαίνουν. Το να γνωρίζουμε καλύτερα ο ένας τον άλλον, συνιστά έργο υπέρ της ειρήνης και της σταθερότητας.
Ο Αλεξάντρ Γιακοβένκο είναι πρέσβης της Ρωσικής Ομοσπονδίας στο Ηνωμένο Βασίλειο και πρώην αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας. «Ακολουθήστε» τον στο Twitter: @Amb_Yakovenko
Σχόλια