Περί των πραγματικών ενόχων της κρίσης

Στην Γαλλία, η αντιπαράθεση είναι οξεία, αλλά δικαιολογημένη: γιατί άφησαν οι Νικολά Σαρκοζί (Nicolas Sarkozy) και Φρανσουά Φιγιόν (François Fillon) να «ξεφύγει» το έλλειμμα και η ανεργία; Κι ο Φρανσουά Ολάντ (François Hollande), έδινε συνειδητά ψεύτικες προεκλογικές υποσχέσεις, εν γνώσει του πως δεν θα μπορούσε να τις τηρήσει;

Δεν θα ήταν καλύτερο όμως να εξετάσουμε μαζί τους μηχανισμούς της διεθνούς οικονομικής κρίσης που έχουν στερήσει από τους ηγέτες μας κάθε δυνατότητα παρέμβασης;


Υπάρχουν πράγματι οι αληθινοί ένοχοι, που στην μεγάλη τους πλειοψηφία βρίσκονται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Απέτυχαν, διότι ήταν ανίκανοι ή απατεώνες. Επικεφαλής τους είναι ένας άνθρωπος που όλος ο κόσμος υμνολογούσε επί πολλά χρόνια, από το 1987 ως το 2005 οπότε παρέμενε επικεφαλής της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας επί τεσσάρων διαδοχικών προέδρων: ο 'Αλαν Γκρίνσπαν (Alan Greenspan) τελικά παραδέχτηκε μετά την αντικατάστασή του, πως η πολιτική του τού εύκολου δανεισμού, ιδίως για την απόκτηση ακινήτων, αποδείχθηκε καταστροφική.

Ήδη το 2007 έγινε έξωση επτά εκατομμυρίων οικογενειών από τα σπίτια τους που τα είχαν αποκτήσει με δάνεια που δεν ήταν εις θέση να αποπληρώσουν. Στην συνέχεια, με ανέντιμο τρόπο, αυτά τα επισφαλή δάνεια κρύφτηκαν μέσα σε άλλα τραπεζικά παράγωγα, που οι «ειδήμονες» του κλάδου σε όλα τα κράτη τα αποδέχτηκαν ευχαρίστως, λόγω εθελοτυφλίας ή συνειδητής συμμετοχής στην κομπίνα.

Τον Σεπτέμβριο του 2008, ο Χένρι Πόλσον (Henry Paulson), πρώην διευθυντής της τράπεζας «Γκόλντμαν Σακς» που το 2006 είχε αναλάβει το υπουργείο οικονομικών των ΗΠΑ, προκάλεσε παγκόσμια οικονομική κρίση αφήνοντας να βυθιστεί η τράπεζα «Λέμαν μπράδερς» (ανταγωνίστρια της προαναφερομένης «Γκόλντμαν Σακς»), την ίδια ώρα που διέσωζε την AIG («αμερικανικός διεθνής όμιλος») με την οποία η «Γκόλντμαν Σακς» είχε πελώρια κοινά συμφέροντα. Περί αυτής της ιστορίας, δεν διεψεύσθη τίποτα εξ όσων δύσοσμων δημοσιεύθηκαν.

Σήμερα ανακαλύπτουμε εκ των υστέρων το σκάνδαλο του LIBOR («προσφερόμενο διατραπεζικό επιτόκιο του Λονδίνου») στη βάση του οποίου σταθμίζεται διεθνώς το επιτόκιο τραπεζικών παραγώγων η αξία των οποίων ανέρχεται στα 350 δις δολάρια. Κι όμως, απεκαλύφθη πως το ύψος αυτού του επιτοκίου χειραγωγούνταν από το 2005 ως το 2009. «Η υπόθεση του LIBOR», λέει ο πρόεδρος της «ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας» (ΕΚΤ) «υπονομεύει την εμπιστοσύνη σε έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους του παγκοσμίου χρηματοοικονομικού συστήματος. Η συμπεριφορά ορισμένων εκ των πρωταγωνιστών του και οι παραλείψεις τους είναι αχαρακτήριστες». Εμπλέκονται δε οι τράπεζες πολυαρίθμων κρατών, ιδίως η βρετανική «Μπάρκλεϊς» αλλά και η «ντόιτσε μπανκ» (μια ιδιωτική τράπεζα, που δεν πρέπει να συγχέεται με την «μπούντεσμπανκ») και η «ένωση ελβετικών τραπεζών» (UBS).

Αλλά είχαμε κι άλλη χειραγώγηση, του δείκτη EURIBOR με εμπλοκή της «σοσιετέ ζενεράλ» και της «κρεντίτ αγκρικόλ».

Η «κρεντίτ αγκρικόλ» και η «ντέξια» (που υποτίθεται πως ήταν η τράπεζα που θα χρηματοδοτούσε τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης) διακινδύνευσαν τις καταθέσεις τους σε επιχειρήσεις εκτεταμένης αισχροκέρδειας. Η «ντέξια» πούλησε παράγωγα υψηλού ρίσκου σε πελάτες της που σήμερα βρίσκονται οικτρά χρεωμένοι. Ο βασικός επικεφαλής της «ντέξια» παραιτήθηκε λίγο πριν την κατάρρευσή της, εξασφαλίζοντας μια παχυλή σύνταξη που αντιστοιχεί σε εκείνη καμιάς πενηνταριάς καθηγητών.

Γενικά το προσωπικό ρίσκο που αναλαμβάνουν οι υπεύθυνοι για τις τυχοδιωκτικές κινήσεις κεφαλαίων είναι πρακτικά μηδενικό. Κάθε μεγάλη αμερικανική, βρετανική ή ελβετική τράπεζα είναι εις θέση να καταβάλλει πελώριες αποζημιώσεις προκειμένου να παύσει κάθε δικαστική δίωξή της. Όσον αφορά τις «μαύρες τρύπες» που αφήνουν, π.χ. στην Γαλλία, αυτές θα κληθούν να τις καλύψουν οι φορολογούμενοι. Αυτό είχε συμβεί κι άλλοτε, στο σκάνδαλο στο οποίο είχε αναμειχθεί η «κρεντί λιονέ». Αλλά πού είναι η καταστολή των απατεωνιών που επιτρέπουν την φοροδιαφυγή; Θα χρειαζόταν πράγματι αρκετό θράσος σε έναν σημαντικό Γάλλο τραπεζίτη για να αποκαλύψει τον ρόλο της «λουξαμπρέλα» («ομπρέλας Λουξεμβούργου») του ταμείου που έχει φτιαχτεί επίτηδες για να διευκολύνει την διαφυγή κεφαλαίων στον φορολογικό παράδεισο του μεγάλου δουκάτου!

Η επιθεώρηση «σχολιασμός» μόλις δημοσίευσε ένα ωραίο απόσπασμα του Γκι Ντε Μοπασάν (Guy De Maupassant) γραμμένο εδώ και πάνω από εκατόν τριάντα χρόνια: «η πελώρια οικονομική καταστροφή των καιρών μας αποκαλύπτει άπαξ δια παντός πως η τιμιότητα οδεύει προς την εξαφάνισή της... Το κλέψιμο λίγων κερμάτων δεν παύει να είναι κλοπή, αλλά η εξαφάνιση εκατό εκατομμυρίων είναι κάτι άλλο. Τα αφεντικά των μεγάλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων πραγματοποιούν καθημερινά επιχειρήσεις που τα πάντα τους απαγορεύουν να τις κάνουν, από τους νόμους των κοινωνιών μας ως την πιο απλοϊκή αντίληψη περί τιμίου συμπεριφοράς· κι όμως, εξακολουθούν να θεωρούνται καθ' όλα αξιοπρεπείς...».
        
Χάρη στην τελειοποίηση των τεχνολογιών πληροφόρησης, κάθε trader μπορεί, μέσα σε δέκατα του δευτερολέπτου, να προσθέσει εκατομμύρια στην κερδοφορία της επιχείρησής του. Μπορεί να το κάνει αυτό αγοράζοντας και μεταπουλώντας αστραπιαία ένα εργοστάσιο. Πόσο ευκολότερο από το να αναμένεις την απόδοση μιας επένδυσης! Οπότε, προς τι να επενδύει κανείς; Όπως και να είναι πάντως, το μερίδιο των μισθωτών στην ενδεχόμενη κερδοφορία θα είναι εξασφαλισμένα μηδενικό.

Δεν θα ήταν γονιμότερο να ξεκινήσουμε από παρόμοια ερωτήματα την πολιτική συζήτηση για τις απίστευτες δυσχέρειες που αντιμετωπίζει η έξοδός μας από την κρίση; 
* Ο Alfred Grosser είναι Γαλλο-Γερμανός κοινωνιολόγος και πολιτικός επιστήμονας

Πηγή: La Croix,tvxsteam tvxs.gr