Το κοινό μέλλον της Ευρώπης και άλλα όνειρα

Ο Guido Westerwelle και ο Radek Sikorski, οι υπουργοί Εξωτερικών της Γερμανίας και της Πολωνίας, έχουν περάσει το μεγαλύτερο μέρος του 2012 σε συσκέψεις με μια εννεα-μελή ομάδα που οραματίζεται το μέλλον. Την προηγούμενη εβδομάδα αποκάλυψαν τους καρπούς του εγχειρήματος τους, το «Μέλλον της Ομάδας Ευρώπης». Ένας κόσμος που περιλαμβάνει εκλεγμένο πρόεδρο, έναν πιο ισχυρό Ευρωπαίο υπουργό Εξωτερικών, μια ευρωπαϊκή συνοριακή αστυνομία και ίσως ακόμη και έναν ευρωπαϊκό στρατό. Οι Βρετανοί δεν κλήθηκαν να συμμετάσχουν στον φανταστικό αυτό κόσμο.

Λίγες μέρες νωρίτερα, ο José Manuel Barroso, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έδωσε την ετήσια ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης και μίλησε για μια μελλοντική «ομοσπονδία των εθνών-κρατών», μια έννοια που έχει επαναλάβει ο ίδιος σε αμέτρητα άρθρα από τότε.

Με τα λόγια του, ο κ. Barroso έκανε τη διαφορά από τους τρεις άλλους «προέδρους» Herman Van Rompuy του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Mario Draghi της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και Jean-Claude Juncker του Eurogroup των υπουργών Οικονομικών-οι οποίοι σχεδιάζουν μια συλλογικά 'πραγματική' οικονομική και νομισματική ένωση.

Με πολλούς τρόπους η Angela Merkel, η Γερμανίδα καγκελάριος, ξεκίνησε αυτή την πλάνη ώστε να πιστέψουμε τις κλήσεις της για μια «πολιτική ένωση» (συμπεριλαμβανομένων και περισσότερων εξουσιών για το αδικημένο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο). Αυτό αποτελεί θέμα διαμάχης στη Γαλλία, όπου τα κόμματα έχουν βαθιά διχαστεί όσον αφορά την Ευρώπη από το δημοψήφισμα το 1992 για τη Συνθήκη του Μάαστριχτ (που μετά βίας εγκρίθηκε) και αυτό του 2005, για τη συνταγματική συνθήκη (που απορρίφθηκε). Ωστόσο, ο Pierre Moscovici, ο υπουργός Οικονομικών των Σοσιαλιστών, είπε πρόσφατα τη λέξη «φεντεραλισμός». Και ο Φρανσουά Φιγιόν, ο πρώην συντηρητικός πρωθυπουργός, πρότεινε ένα νέο «σύμφωνο για την Ευρώπη», που θα περιλαμβάνει έναν Ευρωπαίο υπουργό Οικονομικών.

Όλες αυτές οι ιδέες έχουν τις ρίζες τους σε ένα παλιό παιχνίδι: Περισσότερη Ευρώπη. Ο στόχος είναι να αποφευχθεί ο πόλεμος, ή η κυριαρχία από μία και μόνο χώρα, ενωμένοι ενώ παράλληλα να συνεχίζονται οι προσπάθειες κατάκτησης των εθνικών στόχων.  Κάθε στάδιο ολοκλήρωσης γίνεται όλο και πιο δύσκολο, καθώς τα προβλήματα εντείνονται. Οι παίκτες δεν πρέπει απλά να παραδώσουν κομμάτια της εθνικής τους κυριαρχίας αλλά πρέπει στη συνέχεια να πείσουν τους διστακτικούς πλέον λαούς για τις νέες συνθήκες.

Υπάρχει αυξανόμενος σκεπτικισμός σχετικά με το ευρωπαϊκό σχέδιο. Σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις, η πλειοψηφία των Γερμανών πιστεύουν ότι θα ήταν καλύτερα χωρίς το ευρώ, και πολλοί θα θέλαν να απαλλαγούν και από την ΕΕ. Στη Γαλλία, η πλειοψηφία όσων ψήφισαν για τη συνθήκη του Μάαστριχτ δεν θα το έκαναν και πάλι. Στην Ισπανία, όμως, η πλειοψηφία θέλει να προχωρήσει η ευρωζώνη προς την ολοκλήρωση.

Ευρωσκεπτικιστές και ευρωφοβικά κόμματα διεκδικούν σημαντικά μερίδια του εκλογικού σώματος. Στις ολλανδικές εκλογές αυτό το μήνα μπορεί οι κεντρώοι να επέστρεψαν, αλλά το έκαναν συχνά υιοθετώντας μια σκληρή γραμμή όσον αφορά τις διασώσεις προς τις προβληματικές χώρες. Σε πολλά μέρη, υπάρχει μια αυξανόμενη ανάγκη να γνωμοδοτήσουν οι πολίτες άμεσα με ένα δημοψήφισμα, αν και για διαφορετικούς λόγους ο κάθε λαός. Στη Βρετανία, οι ευρωσκεπτικιστές ελπίζουν να επικρατήσουν σε μια ψηφοφορία για να αποχωρήσει από την ΕΕ η χώρα, ενώ στη Γερμανία η ελίτ υπέρ της ΕΕ θέλει ένα δημοψήφισμα για να αλλάξει το σύνταγμα με σκοπό να περάσουν περισσότερες εξουσίες στις Βρυξέλλες.

Μετατρέποντας ένα φανταστικό νόμισμα σε πραγματικότητα, οι ηγέτες της Ευρώπης έχουν δημιουργήσει μια πραγματική κρίση με την οποία όλοι πρέπει να ασχοληθούν. Επιστρέφοντας στα παλιά νομίσματα, εικάζεται πως θα ήταν πιο επώδυνο από το να προσπαθήσουν να διασώσουν το ευρώ. Αυτό σημαίνει 'περισσότερη ολοκλήρωση', που συνεπάγεται και μεγαλύτερη σαφήνεια γύρω από τον απώτερο στόχο της Ευρώπης, έτσι ώστε οι πολίτες να μπορούν να κάνουν μια σαφή επιλογή.

Οι ηγέτες τουλάχιστον συζητούν τα σωστά θέματα. Αλλά το πρόβλημα με πολλές πρόσφατες ιδέες είναι ότι αντί να αποσαφηνίζουν τις βασικές ερωτήσεις τις περιπλέκουν περισσότερο.

Η ζώνη του ευρώ οδεύει προς το χειρότερο  - τα κράτη αισθάνονται να παραβιάζονται από το συνεχώς διευρυνόμενο έλεγχο των Βρυξελλών αλλά το ευρωπαϊκό μέτωπο παραμένει πολύ αδύναμο και ασαφές για να φέρει αληθινά αποτελέσματα και να κερδίσει τη  λαϊκή στήριξη. Μια καλύτερη προσέγγιση θα ήταν να απαλλαγούμε από τις ταμπέλες και να σκεφτούμε ένα σύνολο βασικών λειτουργιών που χρειάζεται να ενσωματωθούν ένα ευρωπαϊκό όραμα. Μια συνεκτική ένωση τραπεζών έχει νόημα, όπως έχουν νόημα και οι κοινές εκδόσεις ομολόγων. Πείτε το όπως θέλετε: ολοκλήρωση, συγκέντρωση, ομοσπονδία, συνομοσπονδία, ο στόχος θα πρέπει να είναι να σταθεροποιηθεί το σύστημα ώστε να επιτρέπει σε κακο-διοικούμενες τράπεζες και χώρες να χρεοκοπούν με ασφάλεια.   sofokleous  10.gr