ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΚΒΙΑΣΜΟΙ
Η αναγκαιότητα προσανατολισμού της Ελλάδας, η χρεοκοπία της Πολιτικής, οι μέθοδοι αντιμετώπισης της κρίσης, οι αιτίες της υπερχρέωσης, το πρόβλημα της τευτονικής Ευρωζώνης και οι ελπίδες από την έκρηξη ωριμότητας των Πολιτών “Το γεγονός ότι ο άνθρωπος έχει λογική και φαντασία, οδηγεί όχι μόνο στην ανάγκη να έχει αίσθηση της δικής του ταυτότητας αλλά, επίσης, στην ανάγκη να προσανατολίζεται στον κόσμο πνευματικά. Η λογική είναι η ικανότητα του ανθρώπου να συλλαμβάνει τον κόσμο νοητικά – σε «αντιδιαστολή» με τη διάνοια, η οποία είναι η ικανότητα του να χειρίζεται τον κόσμο με τη βοήθεια της νόησης. Έτσι λοιπόν, η λογική είναι το όργανο του ανθρώπου για να φτάνει στην αλήθεια, ενώ η διάνοια είναι το όργανο του ανθρώπου για να χειρίζεται τον κόσμο με περισσότερη επιτυχία”. (E. Fromm)
Σύμφωνα με τα παραπάνω η ανάγκη ανάπτυξης της λογικής, αν και απαραίτητη, δεν είναι τόσο πολύ επιτακτική, όσο η ανάγκη διαμόρφωσης κάποιου πλαισίου προσανατολισμού - αφού αυτό που διακυβεύεται για τον άνθρωπο, στη δεύτερη περίπτωση, είναι η ευτυχία και η διαύγεια του: η διάνοια του.
Με βάση το συγκεκριμένο γεγονός θεωρούμε ότι, αυτό που λείπει σήμερα από τη χώρα μας, αυτό δηλαδή που αδυνατεί να μας προσφέρει η Πολιτική στο σύνολο της, είναι ένα λογικό πλαίσιο προσανατολισμού μας - χωρίς το οποίο είναι αδύνατον να χειρισθούμε τα προβλήματα μας με επιτυχία, αφού οι Έλληνες διακρίνονταν ανέκαθεν περισσότερο για τη διάνοια τους και πολύ λιγότερο για την αναλυτική, «συμβατική» τους λογική.
Εάν λοιπόν η Πολιτική έλεγε στους Έλληνες Πολίτες την αλήθεια, η οποία θα ήταν το προϊόν της αντικειμενικής ανάλυσης των σημερινών, εθνικών και διεθνών συνθηκών με τη βοήθεια της απλής λογικής, «χαράσσοντας» μία συγκεκριμένη πορεία, η χώρα μας θα μπορούσε πολύ εύκολα να διαχειριστεί όλα της τα προβλήματα με απόλυτη επιτυχία – αφού σε αυτήν την περίπτωση οι Έλληνες θα αποκτούσαν ένα πλαίσιο προσανατολισμού, το οποίο σήμερα δεν διαθέτουν.
Εάν όμως η Πολιτική μας συνεχίσει να υποκρίνεται, να διασπείρει ψευδείς ελπίδες ή να κινδυνολογεί, να αναφέρεται διαρκώς σε επώδυνα μέτρα και να ενδιαφέρεται μόνο για την «επιβίωση» της, ακολουθώντας πιστά τις οδηγίες, τους εκβιασμούς καλύτερα των παιδιών του Σικάγου, η Ελλάδα θα καταστραφεί - χωρίς να υπάρχει κανένας αντικειμενικός λόγος, αφού είναι αναμφίβολα μία πάμπλουτη, προικισμένη πολλαπλά χώρα, η οποία όμως δεν έχει κατανοήσει ότι οφείλει να προστατεύει συνεχώς τα «υπάρχοντα» της.
Στα πλαίσια αυτά επαναλαμβάνουμε ότι, η Ελλάδα οφείλει είτε να απαιτήσει έναν βιώσιμο διακανονισμό του δημοσίου χρέους της (ενδεχομένως με τον παράλληλο «συμψηφισμό» των γερμανικών αποζημιώσεων), χωρίς τον αποκλεισμό της από τις αγορές και τη λεηλασία του εθνικού πλούτου της, είτε να αποφασίσει ψύχραιμα την «άρση» κάποιων πληρωμών – παραμένοντας φυσικά εντός της Ευρωζώνης, αφού κανένας δεν μπορεί να απαιτήσει την έξοδο της.
Ανάπτυξη ή αναβολή πληρωμών λοιπόν - με την ανάπτυξη να απαιτεί αφενός μεν την εκδίωξη του ΔΝΤ, αφετέρου την έντιμη και εφικτή αποπληρωμή του συνολικού δημοσίου χρέους μας, σε 40 ισόποσες ετήσιες δόσεις, με επιτόκιο ίσο με αυτό που δανείζονται οι τράπεζες (με το βασικό της ΕΚΤ), ταυτόχρονα με το «άνοιγμα» των αγορών της ΕΕ στα ελληνικά προϊόντα (αυξήσεις των μισθών των πλεονασματικών χωρών, για την τόνωση της εσωτερικής τους κατανάλωσης, με εμπορεύματα ή με υπηρεσίες των ελλειμματικών).
Παράλληλα, άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση του τεράστιου πολιτισμικού μας προβλήματος - συμπεριλαμβανομένου του «αφελληνισμού», ο οποίος μάλλον «καλλιεργείται» σκόπιμα, μεταξύ άλλων με τη βοήθεια της λαθρομετανάστευσης. Πρόκειται αναμφίβολα για έναν «θανατηφόρο ιό», ο οποίος γιγαντώθηκε τα τελευταία τριάντα χρόνια, ενώ είναι ίσως πολύ πιο σημαντικός από τον «οικονομικό».
ΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
Ανεξάρτητα από την προηγούμενη αναφορά μας στην ελληνική ιδιαιτερότητα, στο επίκεντρο των οικονομικοπολιτικών συζητήσεων της εποχής μας, με αφετηρία το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης, ευρίσκονται οι δύο διαφορετικοί τρόποι αντιμετώπισης της - οι οποίοι «ανακαλύφθηκαν» στο παρελθόν από τη Δύση:
(α) Η πολιτική του «επεκτατικού προϋπολογισμού», με στόχο την καταπολέμηση της ύφεσης και της ανεργίας, η οποία στηρίζεται ουσιαστικά στη θεωρία του Keynes - αν και σήμερα έχει άλλου είδους σκοπιμότητες, αφού εφαρμόζεται από τη νεοφιλελεύθερη αμερικανική «σχολή» και το ιδιωτικοποιημένο αστυνομικό κράτος που έχει επιβάλλει. Στα πλαίσια της πολιτικής αυτής επιλέγεται η στοχευμένη αύξηση των δημοσίων δαπανών, καθώς επίσης της ποσότητας χρήματος, ταυτόχρονα με την «υιοθέτηση» χαμηλών παρεμβατικών επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα.
Πρόκειται ουσιαστικά για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της κρίσης με τη βοήθεια της ανάπτυξης - με απώτερο στόχο όχι τόσο τον απόλυτο περιορισμό των δημοσίων χρεών, όσο τη μείωση του δείκτη του χρέους, σε σχέση με το ΑΕΠ. Σε τελική ανάλυση, επιλέγεται πολύ λογικά ο ελεγχόμενος πληθωρισμός, αντί της ύφεσης και της ανεργίας, ενώ το κράτος που ακολουθεί τη συγκεκριμένη πολιτική σήμερα, οι Η.Π.Α. δηλαδή, είναι αφενός μεν υπερχρεωμένο και ελλειμματικό, αφετέρου πολυπολιτισμικό – όπου τυχόν αύξηση της ανεργίας θα μπορούσε να προκαλέσει τεράστιες κοινωνικές αναταραχές.
Ίσως οφείλουμε να συμπληρώσουμε εδώ ότι, σύμφωνα ουσιαστικά με τον Keynes: “Η ευημερία ενός έθνους δεν μετριέται με τα υλικά στοιχεία του Ενεργητικού του - αφού το χρυσάφι, τα κτίρια, οι δρόμοι, τα ορυχεία, τα εργοστάσια και τα δάση δεν εξανεμίσθηκαν το 1932, παρά το ότι το ΑΕΠ των Η.Π.Α. περιορίσθηκε στο μισό, μέσα σε τρία μόλις έτη”. Κατ’ επέκταση, η ιδιωτική και η δημόσια περιουσία της Ελλάδας, η χρηματιστηριακή αξία των επιχειρήσεων της, ο πλούτος της γενικότερα δεν έχει χαθεί, ούτε περιοριστεί, επειδή αντιμετωπίζουμε μία μεγάλη κρίση - όπως μάλλον θέλουν οι διεθνείς τοκογλύφοι να πιστεύουμε, τοποθετώντας μας ψευδή και εκβιαστικά διλήμματα.
Συνεχίζοντας στον Keynes, “Η ευημερία, όπως και οι οικονομικές κρίσεις, δεν είναι θέματα «δόξας» του παρελθόντος, όσο επιτευγμάτων του παρόντος. Ακριβώς για το λόγο αυτό μετριέται με βάση τα εισοδήματα που κερδίζουμε. Όταν λοιπόν οι περισσότεροι από εμάς σε ατομικό επίπεδο (άρα όλοι μας σε συλλογικό επίπεδο) απολαμβάνουμε υψηλά εισοδήματα, τότε το έθνος μας ευημερεί. Όταν μειώνεται το συνολικό ατομικό (ή εθνικό) εισόδημα, τότε έχουμε ύφεση και το έθνος μας υποφέρει”.
Επομένως, αυτό που οφείλουμε να κάνουμε άμεσα, εάν πραγματικά θέλουμε να βοηθήσουμε τη χώρα μας (πλαίσιο προσανατολισμού), είναι να αρχίσουμε όλοι μαζί να κερδίζουμε χρήματα – να έχουμε εισοδήματα δηλαδή και όχι απλά να περιορίζουμε τις ζημίες. Στα πλαίσια αυτά, το να «φυγαδεύονται» οι αποταμιεύσεις στο εξωτερικό ή να σταματούν οι επενδύσεις, δεν είναι μόνο εγκληματικό, αλλά και ανόητο – επειδή αφενός μεν σήμερα οι ευκαιρίες στην Ελλάδα είναι κατά πολύ μεγαλύτερες από τα ρίσκα, αφετέρου δε αποτελεί τον ασφαλέστερο τρόπο για να οδηγηθούμε στην απώλεια της εθνικής μας κυριαρχίας, στη λεηλασία της δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας, καθώς επίσης στην ανεξέλεγκτη χρεοκοπία.
(β) Η πολιτική του «ισοσκελισμένου προϋπολογισμού», με στόχο τη σταθερότητα του νομίσματος, η οποία στηρίζεται ουσιαστικά στη θεωρία του Hayek (treasury view) – αν και σήμερα έχει άλλου είδους σκοπιμότητες, αφού «επιβάλλεται» από τη Γερμανία: από ένα επίσης ιδιωτικοποιημένο αστυνομικό κράτος, με απώτερο σκοπό την κυριαρχία του στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο (εννοούμε πάντοτε το τευτονικό κράτος εν κράτει, το οποίο «επιβάλλεται» αυταρχικά από το κλαμπ του Βερολίνου – σε καμία περίπτωση τους Γερμανούς Πολίτες, οι οποίοι ήδη υποφέρουν τα πάνδεινα από τον συγκεκριμένο «μηχανισμό εξουσίας»).
Για την αντιμετώπιση της κρίσης επιλέγεται η μείωση των δαπανών ή/και η αύξηση των φόρων, καθώς επίσης η ιδιωτικοποίηση των κρατικών επιχειρήσεων - με στόχο την εξοικονόμηση πόρων, καθώς επίσης τον περιορισμό των δημοσίων χρεών, σαν απόλυτο μέγεθος.
Εάν κατανοήσουμε εδώ ότι τα κράτη δεν έχουν παραδόξως Ισολογισμούς, οπότε «προβάλλεται» μόνο το Παθητικό τους (δημόσιο χρέος), ενώ δεν υπολογίζεται καθόλου το εκάστοτε Ενεργητικό (δημόσιες επιχειρήσεις, έργα υποδομής κλπ.), θα συνειδητοποιήσουμε πως τα περιουσιακά στοιχεία τους δεν αποτυπώνονται πουθενά - παρά το ότι περιορίζουν το Παθητικό, μειώνουν το χρέος δηλαδή, εάν πουληθούν. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα εξαιρετικό τέχνασμα των υποστηρικτών των ιδιωτικοποιήσεων, με τη βοήθεια του οποίου εξαναγκάζουν τα κράτη να ακολουθούν τις εντολές τους – με απώτερο στόχο τη λεηλασία των δημοσίων επιχειρήσεων και την αποκρατικοποίηση της εξουσίας.
Συνεχίζοντας, υπό τη συγκεκριμένη πολιτική, η εσωτερική ανάπτυξη δεν αποτελεί στόχο, όπως επίσης όχι η αύξηση της ποσότητας χρήματος και η μείωση των παρεμβατικών επιτοκίων. Σε τελική ανάλυση, «προτιμώνται» η ύφεση και η ανεργία (των άλλων), αντί του πληθωρισμού, αφού το κράτος που επιβάλλει σήμερα τη συγκεκριμένη πολιτική, η Γερμανία δηλαδή, είναι πλεονασματικό - με ισχυρές εξαγωγικές επιδόσεις, με υψηλή ανταγωνιστικότητα, με ελάχιστη ανεργία, με τις αποταμιεύσεις των Πολιτών της σε μετρητά, καθώς επίσης με τεχνητά υποτιμημένο νόμισμα, λόγω της «συμμετοχής» της στην Ευρωζώνη.
Ίσως οφείλουμε να υπενθυμίσουμε εδώ ότι, κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης «προκρίθηκε» η θεωρία του Keynes (ενεργητική καθοδήγηση της Ζήτησης), αντί αυτής του Hayek - η οποία δήθεν «φοβόταν» περισσότερο τον πληθωρισμό από την ανεργία. Στα πλαίσια αυτά, ειδικά μετά τα 2ο παγκόσμιο πόλεμο, η δύση δεν επέστρεψε στον κλασσικό φιλελευθερισμό (A.Smith) - αφού σε όλα σχεδόν τα βιομηχανικά κράτη παρέμβαινε ενεργά το δημόσιο και εγκαταστάθηκε ο κοινωνικός καπιταλισμός.
Για αρκετά χρόνια (μέχρι τη δεκαετία του 70, όπου «απελευθερώθηκε» το δολάριο από τα «δεσμά» του πολυτίμου μετάλλου, άνοιξε το κουτί της Πανδώρας και ξεκίνησε η επέλαση του νεοφιλελευθερισμού), τα νομίσματα ήταν συνδεδεμένα με το χρυσό. Υπήρχαν επίσης τελωνεία και δασμοί, ενώ ελέγχονταν η κυκλοφορία των κεφαλαίων – πολύ σοσιαλιστικές και επικίνδυνες «πρακτικές» κατά τον Hayek και ειδικά κατά τον μαθητή του M.Friedman («σχολή του Σικάγου»).
Τέλος, ειδικά όσον αφορά την πολυσυζητημένη σήμερα «ανταγωνιστικότητα», πρέπει να κατανοήσουμε ότι αποτελεί ένα συγκριτικό και όχι ένα απόλυτο «μέγεθος». Για παράδειγμα, εάν οι βόρειες ευρωπαϊκές χώρες (η Κίνα για τους δικούς της λόγους) επιλέξουν να εργάζονται 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, επειδή ζουν σε παγωμένα κλίματα και δεν ενδιαφέρονται καθόλου για την ιδιωτική τους ζωή ή για τις όποιες απολαύσεις, τότε οι χώρες του νότου θα πρέπει υποχρεωτικά να κάνουν το ίδιο - εάν επιθυμούν να διατηρήσουν την «συγκριτική» ανταγωνιστικότητα τους, τη «θελκτικότητα» τους καλύτερα για το διεθνές Κεφάλαιο.
Κατά την ίδια λογική, εάν οι βόρειες χώρες συνεχίσουν να διατηρούν περιορισμένη την κατανάλωση τους, αυξάνοντας τις αποταμιεύσεις τους (οι οποίες «εκβάλλουν» στις επενδύσεις και από αυτές στην παραγωγικότητα), τότε οι νότιες θα χρεοκοπήσουν - εάν δεν τις μιμηθούν επακριβώς.
ΟΙ ΤΟΚΟΙ ΚΑΙ Η ΥΠΕΡΧΡΕΩΣΗ
Αν και διαδίδεται ότι, η επικράτηση της θεωρίας του Keynes οδήγησε τη δύση στην υπερχρέωση, έχουμε την άποψη ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει – πόσο μάλλον αφού οι Η.Π.Α. κατόρθωσαν να μειώσουν το δημόσιο χρέος τους στο 32% του ΑΕΠ τους, από περίπου 120% μετά το 2ο παγκόσμιο πόλεμο.
Η υπερχρέωση της δύσης οφειλόταν κυρίως στην πολιτική των υψηλών επιτοκίων, την οποία επέβαλλε ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης των Η.Π.Α. P. Adolf Volcker (από 11,2% το 1979, στο 20% τον Ιούνιο του 1981 – με το prime rate στο 21,5% το 1981) για την καταπολέμηση του πληθωρισμού και της ύφεσης (stagflation) – μία πολιτική που οδήγησε κυρίως τις χώρες της Ν. Αμερικής στη χρεοκοπία (ο P.A.Volcker, μετά την θητεία του στη Fed, διηύθυνε τη γνωστή αμερικανική επενδυτική τράπεζα J.Rothschild).
Εάν θέλουμε δε να είμαστε περισσότερο λεπτομερείς, η υπερχρέωση ήταν αρχικά το αποτέλεσμα του συνδυασμού των υψηλών επιτοκίων με έναν σχετικά χαμηλό πληθωρισμό - αφού «περιορίζεται» η άνοδος και του ονομαστικού ΑΕΠ, ενώ «επιτρέπονται» αυξημένοι πραγματικοί τόκοι (στη συνέχεια βέβαια, η υπερχρέωση επιδεινώθηκε από τα χαμηλά επιτόκια, τα οποία διευκόλυναν τον περαιτέρω δανεισμό των ήδη χρεωμένων κρατών). Κάτι τέτοιο συνέβη στη δεκαετία του ’80, όπου ο πληθωρισμός στις Η.Π.Α. μειώθηκε στο 3,2% το 1983 - από το 13,5% του 1981. Για παράδειγμα, εάν έχουμε πληθωρισμό 3% και επιτόκιο 15%, με μηδενική ανάπτυξη, τότε το εκάστοτε χρέος αυξάνεται κατά 12% ετήσια, μόνο από τους «πραγματικούς» τόκους.
Ο Πίνακας Ι που ακολουθεί περιγράφει το πρόβλημα του ανατοκισμού, ο οποίος λειτουργεί αποκλειστικά και μόνο προς όφελος των «τοκογλύφων». Σε αυτόν φαίνεται η διαμόρφωση ενός δανείου ύψους 20 δις €, το οποίο «ανατοκίζεται» ετήσια, χωρίς να εξοφλούνται «χρεολύσια» (δόσεις δανείου), με επιτόκιο της τάξης του 15%:
ΠΙΝΑΚΑΣ I: Εξέλιξη αρχικού δανείου 20 δις €, με ετήσιο ανατοκισμό και με επιτόκιο 15% (για ολόκληρες χρονικές περιόδους 01.01.85 – 31.12.89 κλπ.)
| Έτος | Αρχικό Κεφάλαιο | Κεφάλαιο συν τόκοι |
| | | |
| 1985 (αρχή) | 20.000.000.000 | ./. |
| 1989 | 20.000.000.000 | 40.227.143.750 |
| 1994 | 20.000.000.000 | 80.911.154.714 |
| 1999 | 20.000.000.000 | 162.741.232.583 |
| 2004 | 20.000.000.000 | 327.330.747.859 |
Πηγή: Υπολογισμοί Excel
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Όπως διαπιστώνουμε εύκολα από τον Πίνακα I το αρχικό κεφάλαιο, με συνεχώς ανατοκιζόμενο (ετήσια) επιτόκιο 15%, διπλασιάζεται ανά πέντε έτη (με 5% διπλασιάζεται ανά 15 έτη, όπως έχουμε ήδη αναφέρει σε προηγούμενα άρθρα μας). Για παράδειγμα, εάν υποθέσουμε ότι η Ελλάδα είχε δανεισθεί το 1985 το ποσόν των 20 δις €, με σταθερό επιτόκιο 15%, ενώ δεν εξοφλούσε έκτοτε ούτε το κεφάλαιο, ούτε τους τόκους, στα τέλη του 2004, είκοσι χρόνια δηλαδή αργότερα, θα ήταν χρεωμένη με περίπου 330 δις €! (δηλαδή, θα είχε πληρώσει το αρχικό δάνειο, το κεφάλαιο, σχεδόν 16,5 φορές παραπάνω – κάτι που από νομικής πλευράς είναι μάλλον «αντισυμβατικό»).
Περαιτέρω ο Πίνακας ΙΙ, ο οποίος αφορά την εξέλιξη του δημοσίου χρέους στις Η.Π.Α. μετά το 1980 (περίοδος υψηλών επιτοκίων) τεκμηριώνει απόλυτα τη θέση μας - σύμφωνα με την οποία η υπερχρέωση του δημοσίου (όπως και ο υπερβολικός πλουτισμός της εκάστοτε ελίτ) είναι, μεταξύ άλλων, το αποτέλεσμα των υψηλών επιτοκίων, αφού το δημόσιο χρέος της υπερδύναμης 15πλασιάστηκε (από 1 τρις $ στα 15 τρις $), μέσα σε τριάντα περίπου έτη:
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ: Εξέλιξη δημοσίου χρέους σε τρις $, Δημόσιο χρέος σε ποσοστά του ΑΕΠ, έλλειμμα (πλεόνασμα) σε τρισεκατομμύρια $
| Έτος | Δημόσιο Χρέος | Δημόσιο Χρέος/ΑΕΠ | Έλλειμμα |
| | | | |
| 1981 | 1,0 | 32,5% | -0,08 |
| 1985 | 1,8 | 43,8% | -0,21 |
| 1990 | 3,2 | 55,9% | -0,22 |
| 1995 | 4,9 | 67,0% | -0,16 |
| 2000 | 5,6 | 57,3% | +0,24 |
| 2005 | 7,9 | 63,5% | -0,32 |
| 2009 | 11,9 | 83,4% | -1,41 |
| 2010* | 13,8 | 94,0% | -1,42 |
| 2011* | 15,1 | 100,0% | -1,27 |
* Πρόβλεψη της αμερικανικής κυβέρνησης
Πηγή: Spiegel
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Σημείωση: Το χρέος των νοικοκυριών στη χώρα πλησιάζει τα 14 τρις $ (100% του ΑΕΠ), ενώ έχει 20πλασιασθεί, σε σχέση με τη δεκαετία του ’70.
Από τον Πίνακα ΙΙ τεκμηριώνονται, μεταξύ άλλων, τα καταστροφικά αποτελέσματα της εφαρμογής του νεοφιλελευθερισμού, του κυρίαρχου δόγματος καλύτερα του μονοπωλιακού καπιταλισμού, στις Η.Π.Α. - από τον τότε πρόεδρο Ronald Reagan, για τον οποίο το κράτος δεν αποτελούσε τη λύση για τα προβλήματα, αλλά ήταν το ίδιο πρόβλημα (ως γνωστόν, «απελευθέρωσε» τις αγορές, άνοιξε τα κλειστά επαγγέλματα, αποκρατικοποίησε ακόμη και τις κοινωφελείς επιχειρήσεις, ενίσχυσε τα μέγιστα το Κεφάλαιο, το οποίο σήμερα προσπαθεί να διαφύγει στην Ασία από την «έξοδο κινδύνου», μείωσε τους ανώτατους φορολογικούς συντελεστές από το 70% στο 28% κλπ.).
Ολοκληρώνοντας, στην εποχή του δόθηκε δυστυχώς τεράστια σημασία στον τραπεζικό κλάδο, ο οποίος διπλασίασε έκτοτε την κερδοφορία του – ενώ πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση, το 40% των κερδών όλων των αμερικανικών επιχειρήσεων προερχόταν από τον τραπεζικό τομέα.
Εάν λοιπόν θέλουμε να ακολουθήσουμε τις προτροπές των «συνδίκων του διαβόλου», την απελευθέρωση δηλαδή των πάντων, θεωρώντας ότι αυτές θα μας επιλύσουν το πρόβλημα του δημοσίου χρέους, οφείλουμε να γνωρίζουμε τι ακριβώς συνέβη στην πατρίδα τους – αντλώντας τα συμπεράσματα μας από τις τραυματικές εμπειρίες εκατομμυρίων Αμερικανών Πολιτών, οι οποίοι κοιμούνται εξαθλιωμένοι κάτω από τις βρώμικες γέφυρες των πόλεων τους (σε μία απόσταση λίγων μόλις λεπτών από το Λευκό Οίκο, «σαπίζουν» χιλιάδες άνθρωποι σε ένα φρικιαστικό «γκέτο», χωρίς την παραμικρή φροντίδα της Πολιτείας).
Επίσης οφείλουμε να γνωρίζουμε πως το μυστικό της «σταθεροποίησης» μίας ελλειμματικής και υπερχρεωμένης Οικονομίας, με τις μεθόδους του ΔΝΤ, είναι το ότι ένα μεγάλο μέρος των Πολιτών της χώρας εξαθλιώνεται (αντί να πεθάνει, όπως συμβαίνει σε έναν συμβατικό πόλεμο). Δηλαδή, η ισορροπία επιτυγχάνεται με την απόλυση χιλιάδων εργαζομένων του δημοσίου τομέα, με τη χρεοκοπία των μικρών επιχειρήσεων, καθώς επίσης με την «περιθωριοποίηση» της πλειοψηφίας των ιδιωτικών υπαλλήλων και των αγροτών - οι οποίοι ουσιαστικά πληρώνουν το κόστος της «αλλαγής», καταλήγοντας να ζουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας.
Η ΛΙΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ
Όπως έχουμε ήδη αναλύσει, τα πραγματικά αίτια της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους είναι οι οικονομικές ανισότητες των διαφόρων χωρών της ΕΕ - όπου κάποια κράτη εμφανίζουν τεράστια πλεονάσματα του εξωτερικού ισοζυγίου τους (μόνο το Μάρτιο η Γερμανία εξήγαγε εμπορεύματα κατά 15 δις € περισσότερα από αυτά που εισήγαγε), παράγοντας περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες από όσα χρειάζονται ή καταναλώνουν, ενώ κάποια άλλα εμφανίζουν αντίστοιχα σχεδόν ελλείμματα, παράγοντας λιγότερα από όσα απαιτούνται (ή καταναλώνοντας περισσότερα, όπως δυστυχώς στο παράδειγμα της Ελλάδας).
Το πρόβλημα τώρα επιδεινώνεται, εάν τα μεγάλα ελλείμματα συνοδεύονται από υψηλά δημόσια χρέη, για την αντιμετώπιση των οποίων δεν επιλέγεται, ως οφείλει, ο πληθωρισμός, αλλά ο ισοσκελισμένος προϋπολογισμός – η οικονομική λιτότητα δηλαδή η οποία, σε κράτη με έντονα ελλειμματικά Ισοζύγια (αδύναμα εξαγωγικά κλπ.), «εκβάλλει» υποχρεωτικά σε καταστροφικές υφέσεις (στασιμοπληθωρισμός, ανεργία). Πόσο μάλλον αφού ο προερχόμενος εξ αυτών περιορισμός του ΑΕΠ, ονομαστικός ή πραγματικός, επιβαρύνει τη σχέση Δημόσιο χρέος/ΑΕΠ, προς όφελος των τοκογλύφων – οι οποίοι, με κριτήριο το συγκεκριμένο δείκτη, απαιτούν συνεχώς υψηλότερα επιτόκια (spreads). Ο Πίνακας ΙΙΙ που ακολουθεί είναι χαρακτηριστικός:
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΙ: Δημόσιο χρέος προς ΑΕΠ, έλλειμμα και ανεργία της Ευρωζώνης, το έτος 2010
| Κράτος | Δημόσιο Χρέος/ΑΕΠ | Έλλειμμα | Ανεργία |
| | | | |
| Ελλάδα | 142.8 | -10,5 | 12,6 |
| Ιταλία | 119,0 | -4,6 | 8,4 |
| Βέλγιο | 96,8 | -4,1 | |
| Ιρλανδία | 96,2 | -32,4 | 13,7 |
| Πορτογαλία | 93,0 | -9,1 | 11,0 |
| Γερμανία | 83,2 | -3,3 | |
| Γαλλία | 81,7 | -7,0 | |
| Αυστρία | 72,3 | -4,6 | |
| Μάλτα | 68,0 | -3,6 | |
| Ολλανδία | 62,7 | -5,4 | |
| Κύπρος | 60,8 | -5,3 | |
| Ισπανία | 60,1 | -9,2 | 20,1 |
| Φιλανδία | 48,4 | -2,5 | |
| Σλοβακία | 41,0 | -7,9 | |
| Σλοβενία | 38,0 | -5,6 | |
| Λουξεμβούργο | 18,4 | -1,7 | |
| | | | |
| Μέσος Ευρωζώνης | 85,1 | -6,0 | 10,1 |
Πηγή: Eurostat (Απρίλιος 2011)
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Σημείωση: Όπως το έλλειμμα της Ιρλανδίας αυξήθηκε απότομα, διπλασιάζοντας σχεδόν το δημόσιο χρέος της λόγω της διάσωσης των τραπεζών της, το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί και στην Ισπανία, στην Πορτογαλία, στο Βέλγιο, στην Ιταλία κλπ. (ειδικά στην Αυστρία, οι τράπεζες της οποίας είναι εξαιρετικά εκτεθειμένες στην Α. Ευρώπη - όπως και στο Βέλγιο, τράπεζες του οποίου διατηρούν στα χαρτοφυλάκια τους αρκετά τοξικά ομόλογα).
Σύμφωνα με τον Πίνακα ΙΙΙ, αρκετές χώρες της Ευρωζώνης αντιμετωπίζουν ήδη προβλήματα με το δημόσιο χρέος τους – ενώ θα αντιμετωπίσουν σύντομα πολύ μεγαλύτερα, εάν αυξηθούν τα επιτόκια δανεισμού (τόσο από την «τευτονική» ΕΚΤ, όσο και από τις τοκογλυφικές αγορές), σε συνδυασμό με την πολιτική λιτότητας που επιβάλει, ουσιαστικά «μονομερώς», η Γερμανία (σε συνεργασία με τις ελάχιστες ακόμη «ευρωζωνικές» οικονομίες, οι οποίες έχουν θετικό ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών).
Ο Πίνακας IV τώρα που ακολουθεί, τεκμηριώνει τον κίνδυνο των χωρών της GIIPS, από τη χρηματοδότηση των ληξιπρόθεσμων ομολόγων τους:
ΠΙΝΑΚΑΣ IV: Λήξη ομολόγων του δημοσίου σε δις €, με ημερομηνία καταγραφής την 5η Μαΐου 2011
| Χώρα | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016-2021 |
| | | | | | | |
| Ελλάδα | 30,5 | 33,7 | 30,6 | 31,8 | 56,5 | 81,4 |
| Ιταλία | 204,2 | 231,9 | 139,8 | 99,9 | 137,6 | 434,1 |
| Ιρλανδία* | 4,4 | 5,9 | 6,0 | 11,9 | 0,2 | 67,9 |
| Πορτογαλία | 16,8 | 18,3 | 10,8 | 16,0 | 11,8 | 50,8 |
| Ισπανία | 95,8 | 97,6 | 72,9 | 62,1 | 40,7 | 155,4 |
* 2025
Σημείωση: Η Ιρλανδία, αν και θεωρητικά ελάχιστα εκτεθειμένη στα ομόλογα, έχει ήδη τυπώσει χρήματα ύψους 60 δις € για τη διάσωση των τραπεζών της, για τις οποίες όμως θα χρειαστεί στο μέλλον τεράστια ποσά – τα οποία δυστυχώς θα πληρώσουν οι συμβιβασμένοι Πολίτες της, σε αντίθεση με τους υπερήφανους, μαχητικούς και αξιοπρεπείς Ισλανδούς.
Πηγή: Bloomberg
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Όπως διαπιστώνουμε από τον Πίνακα IV, παρά το ότι η Ιταλία και η Ισπανία έχουν πολύ μεγαλύτερο ΑΕΠ από τις υπόλοιπες χώρες, τα ληξιπρόθεσμα ομόλογα τους είναι αφενός μεν υψηλά σε απόλυτα μεγέθη, αφετέρου επικίνδυνα κατανεμημένα για την εποχή – αφού λήγουν εντός των δύο πρώτων ετών. Επομένως, είναι πολύ δύσκολο να θεωρηθεί ότι δεν απειλούνται – εάν όχι με τη δανειοδότηση τους, τουλάχιστον με υψηλά επιτόκια.
Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ
Περαιτέρω, εάν συνεχίσει να ακολουθείται η «πολιτική» των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, η οποία αποκλείει τον περιορισμό των δημοσίων χρεών με τη βοήθεια του πληθωρισμού και των χαμηλών επιτοκίων, καθώς επίσης με την αύξηση της ποσότητας χρήματος («τύπωμα» από την ΕΚΤ), η κατάσταση θα παραμείνει εκρηκτική.
Εάν δε η «τευτοκρατούμενη» Ευρώπη «επιμείνει» προκλητικά στην υπερβολική εσωτερική υποτίμηση (μειώσεις μισθών και λοιπών «αξιών»), με στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας, η οποία δυστυχώς δεν συνοδεύεται από την αύξηση της εσωτερικής κατανάλωσης εκ μέρους των Πολιτών των πλεονασματικών χωρών, αλλά ούτε και από τις παραγωγικές επενδύσεις τους εντός της Ευρωζώνης, η χρεοκοπία πολλών χωρών της ζώνης του Ευρώ είναι μάλλον δεδομένη – εάν δεχθούμε καλοπροαίρετα ότι δεν είναι προγραμματισμένη από τη Γερμανία.
Στα πλαίσια αυτά είναι φανερό ότι, το πρόβλημα της Ευρωζώνης δεν είναι σε καμία περίπτωση η Ελλάδα, αλλά η Γερμανία – η οποία αναπτύσσεται μάλλον «μερκαντιλιστικά», εις βάρος όλων σχεδόν των εταίρων της.
Ειδικότερα, εάν υποθέσουμε ότι η χώρα μας «εγκατέλειπε» τη ζώνη του Ευρώ, αναγκαζόμενη να υποτιμήσει το νόμισμα της και να χρεοκοπήσει «νομοτελειακά» (λόγω του διπλασιασμού των εξωτερικών χρεών της κλπ.), όλες οι υπόλοιπες χώρες δεν θα είχαν απολύτως κανένα όφελος – αντίθετα, θα υποχρεώνονταν σε τεράστιες, αλυσιδωτές χρηματοπιστωτικές ζημίες, τις οποίες έχουμε την άποψη ότι δεν μπορεί να αντέξει ούτε καν ολόκληρο το σύστημα (άρθρο μας).
Από την άλλη πλευρά, εάν τυχόν εγκατέλειπε τη ζώνη του Ευρώ η Γερμανία, θα μπορούσε ίσως να αντέξει την υποχρεωτική ανατίμηση του νομίσματος της, χωρίς να χρεοκοπήσει - παρά τη σημαντική μείωση των εξαγωγών που θα είχε τότε, αφού κατευθύνονται κυρίως εντός Ευρώπης (κατά σχεδόν 75%).
Οι υπόλοιπες όμως χώρες θα είχαν πλέον τεράστια οφέλη – μεταξύ άλλων τη δυνατότητα να επιλέξουν τον ελεγχόμενο πληθωρισμό αντί για τη χρεοκοπία τους, να διατηρήσουν ανταγωνιστικό το υπερτιμημένο Ευρώ («συμπλέοντας» με τις Η.Π.Α. και χωρίς να υποχρεώνονται στις «αμυντικές επιθέσεις» της υπερδύναμης, μέσω του ΔΝΤ), να αυξήσουν τις εξαγωγές τους στον υπόλοιπο πλανήτη, να μειώσουν πληθωριστικά τα ελλείμματα και τα χρέη τους, καθώς επίσης πάρα πολλά άλλα - τα οποία θα μπορούσαν να επιτευχθούν μόνο εάν «ανεξαρτητοποιούνταν» από τη Γερμανία.
Βέβαια, υπάρχει μία ακόμη λύση, στην οποία έχουμε αναφερθεί επανειλημμένα στο παρελθόν: η ομοσπονδιακή ένωση ή, καλύτερα, η δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης.
Εν τούτοις, επειδή η λύση αυτή προϋποθέτει αφενός μεν «αρετές», τις οποίες δεν διαθέτει δυστυχώς η σημερινή, τευτονική Γερμανία (αλληλεγγύη κλπ.), αφετέρου πολλούς συμβιβασμούς εκ μέρους όλων των κρατών-μελών, ιδίως των Πολιτών τους, θεωρούμε ότι η μόνη ρεαλιστική εκδοχή, η οποία τουλάχιστον θα εμποδίσει τις αλλεπάλληλες χρεοκοπίες (Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Βέλγιο, Ισπανία, Ιταλία κλπ.), είναι η άμεση απομόνωση της Γερμανίας από την Ευρωζώνη, σε συνδυασμό με την «δασμολογική» προστασία της ΕΕ από την κίτρινη γάγγραινα.
Κλείνοντας, όπως έχουμε επισημάνει αρκετές φορές στο παρελθόν, όλα όσα ακούγονται περί αδυναμίας της χώρας μας να αντιμετωπίσει τα ελλείμματα ή το δημόσιο χρέος της, αλλά και τα διάφορα διλήμματα που συχνά τοποθετούνται από το «παρασκήνιο», δεν υπηρετούν σε καμία περίπτωση την αλήθεια. Κατά την άποψη μας, αυτό που «υπόγεια» επιχειρείται είναι ο εκφοβισμός των Ελλήνων – όχι μόνο με στόχο τη λεηλασία του εθνικού πλούτου τους αλλά, επίσης, με απώτερο σκοπό είτε την κατάλυση της «τευτονικής» Ευρωζώνης εκ μέρους των Η.Π.Α., έτσι ώστε να μην διακινδυνεύσει η ηγεμονία του δολαρίου, είτε την πλήρη υποδούλωση της ΕΕ, εκ μέρους της Γερμανίας (άρθρο μας).
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Σύμφωνα με το γνωστό Αμερικανό οικονομολόγο K.Rogoff και την πολιτική λιτότητας που ακολουθείται, “Είναι αναπόφευκτη μία σημαντικού ύψους διαγραφή των οφειλών αρκετών υπερχρεωμένων χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας – παρά το ότι οι πολιτικοί επιμένουν πως κάτι τέτοιο είναι αδιανόητο. Τα χρέη δεν έχουν αυξηθεί μόνο στην Ευρωζώνη, αλλά σε ολόκληρη τη Δύση – στην «τριάδα», όπως αποκαλούνται από κοινού οι Η.Π.Α., η ΕΕ και η Ιαπωνία”.
Οι οφειλές της υπερδύναμης υπερβαίνουν πια το 120% του ετήσιου ΑΕΠ της, εάν συνυπολογίσει κανείς τις Πολιτείες και τις κοινότητες. Όσον αφορά την Ιαπωνία, με δημόσιο χρέος στο 220% του ΑΕΠ της πριν από τη Fukushima, η Πολιτική της δεν διανοείται καν να συζητήσει για δόσεις δανείων (χρεολύσια) - προσπαθώντας όσο μπορεί να εξυπηρετεί μόνο τους τόκους, παρά τα μηδενικά σχεδόν επιτόκια δανεισμού της. Εάν δεν λογικευθούμε λοιπόν άμεσα θα βρεθούμε ξαφνικά, εντός του έτους, αντιμέτωποι με ένα μίγμα «νομισματικών καταρρεύσεων» και «υποτιμητικών συναλλαγματικών πολέμων» - κινδύνους για τους οποίους δεν υπάρχει η παραμικρή προετοιμασία.
Συνεχίζοντας, όπως αναφέρει ένας σημαντικός Ιάπωνας οικονομολόγος, “Μία αξιόπιστη στρατηγική πληθωριστικής υποτίμησης του νομίσματος μας, θα ήταν ότι καλύτερο μπορούσε να συμβεί στην πατρίδα μου”, ενώ οι υπόλοιπες ασιατικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, διατηρούν από καιρό τώρα υποτιμημένα τα νομίσματα τους, χωρίς να φοβούνται τον πληθωρισμό ή τις νομισματικές πιέσεις των Η.Π.Α. (άρθρο μας).
Παρά το ότι λοιπόν στις δύο άλλες περιοχές της «τριάδας», στις Η.Π.Α. και στην Ιαπωνία, ο ελεγχόμενος πληθωρισμός αντιμετωπίζεται σαν τη «σωτήρια βροχόπτωση εν μέσω ξηρασίας», η Ευρωζώνη, αδικαιολόγητα «τυφλωμένη» και υπό την «επήρεια» της αμετανόητα επεκτατικής Γερμανίας, αδυνατεί να κατανοήσει τη θέση της – ειδικά η Γαλλία, η οποία υπέφερε ανέκαθεν από τη γείτονα της χώρα.
Στα πλαίσια αυτά έχουμε την άποψη ότι, εφόσον η Ευρωζώνη παραμείνει αμετακίνητη στην πολιτική των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, της λιτότητας και του ισχυρού Ευρώ, όλες οι χώρες-μέλη της θα βρεθούν σύντομα αντιμέτωπες, η μία μετά την άλλη, με το τέρας της χρεοκοπίας – το οποίο θα διευκολύνει τα μέγιστα την περαιτέρω επέλαση των συνδίκων του διαβόλου (την αναβίωση του ναζισμού επίσης, σε ένα μεγάλο μέρος της Ευρώπης).
Το ΔΝΤ στη συνέχεια, ακολουθώντας τις οδηγίες των εντολέων του (του Καρτέλ και των τοκογλύφων) σχεδιάζει να εγκαταστήσει, ενδεχομένως σε συνεργασία με το Γερμανικό Καρτέλ, ένα απίστευτα ιδιωτικοποιημένο, ένα απολυταρχικό αστυνομικό κράτος, με αυστηρότερα κριτήρια από αυτά των Η.Π.Α. – καταλύοντας μία για πάντα ακόμη και τη «μεταλλαγμένη» Δημοκρατία που έχουμε σήμερα: την Κοινοβουλευτική.
Ευτυχώς όμως για όλους μας, η ξαφνική «έκρηξη ωριμότητας» των Πολιτών, Ελλήνων και Ευρωπαίων, φαίνεται πως τείνει να εξισορροπήσει την απίστευτη ανεπάρκεια των πολιτικών - οι οποίοι, κινούμενοι μέσα στα στενά πλαίσια του «δημοσκοπικού καιροσκοπισμού» τους, «υποτακτικοί εάν όχι μπάτλερ των αγορών», έχουν πλέον χάσει την επαφή τους με την πραγματικότητα.
Οι Πολίτες λοιπόν, κατανοώντας ότι η δύναμη δεν δημιουργεί Δίκαιο, δεν φαίνονται διατεθειμένοι να υπακούσουν παρά μόνο σε νόμιμες δυνάμεις (J.J.Rousseau) – γεγονός που ενδεχομένως θα τεκμηριώσει ακόμη μία φορά το ότι, οι κρίσεις αποτελούν ευκαιρίες, εάν ερμηνευθούν σωστά και αξιολογηθούν ανάλογα, από τα άτομα και τις κοινωνίες.
Βασίλης Βιλιάρδος (copyright),sofokleous 10
Σχόλια