Επετειακός τόμος για τα 170 χρόνια του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών

Το κτήριο Newall σήμερα (επισκέψιμο στο Κέντρο Επισκεπτών Πεντέλης).

Γιορτάζοντας τα 174 χρόνια από την ίδρυσή του και τα 170 από την πρώτη λειτουργία του, το 1846, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών παρουσίασε τον επετειακό τόμο «Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών - 170 χρόνια προσφοράς στην έρευνα και στην κοινωνία», στο Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου, υπό την αιγίδα της Προεδρίας της Δημοκρατίας.
Στο πλαίσιο αυτής της επετείου, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών θα πραγματοποιήσει και άλλες εκδηλώσεις για το ευρύ κοινό, στις εγκαταστάσεις του στο Θησείο, με την έναρξη της θερινής περιόδου.

Ο Δημήτριος Αιγινήτης (5ος Διευθυντής) και το τηλεσκόπιο Δωρίδη (αριστερά) & το εξώφυλλο τη έκδοσης.

Με διακεκριμένους καλεσμένους Στις περισσότερες από 500 σελίδες του, ο συλλεκτικός τόμος περιέχει πολύτιμο ιστορικό, φωτογραφικό και επιστημονικό υλικό. Μέσα από αυτό, ξεδιπλώνονται οι σημαντικότερες στιγμές και περίοδοι της πορείας του Αστεροσκοπείου, παράλληλα με καθοριστικές στιγμές από την πολυτάραχη πορεία της σύγχρονης Ελλάδας.
Η επίσημη παρουσίαση του τόμου πραγματοποιήθηκε από τον διευθυντή του Αστεροσκοπείου, Καθηγητή Κανάρη Τσίγκανο. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους, μεταξύ άλλων και, εκπρόσωποι πολλών ιστορικών ελληνικών Ιδρυμάτων, αλλά και δύο διακεκριμένοι καλεσμένοι από το εξωτερικό: ο πρόεδρος του Αστεροσκοπείου του Παρισιού, Claude Catala, και ο διευθυντής του Αστεροσκοπείου της Βιέννης, Bodo Ziegler, οι οποίοι ανέδειξαν τη σύνδεση του Αστεροσκοπείου Αθηνών, από την ίδρυσή του έως και σήμερα, με αυτά τα δύο μεγάλα επιστημονικά Ιδρύματα, πρωτοπόρα για την εποχή τους στην επιστήμη της αστρονομίας.

Το κτήριο Δωρίδη σήμερα (μέρος του Κέντρου Επισκεπτών Θησείου).

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την  παρουσίαση της ιστορίας του Αστεροσκοπείου, μέσω θεατρικού δρώμενου από την ηθοποιό Αγγελική Δημητρακοπούλου, σε σκηνοθεσία της Αγγελικής Στελλάτου, ταξιδεύοντας το κοινό στον χρόνο μέσα από τα μάτια ενός αναγνώστη. Με πλούσιο παρελθόν, δυναμικό παρόν και πολλά υποσχόμενο μέλλον
Στο φωτογραφικό και ιστορικό αυτό λεύκωμα, ο αναγνώστης ανακαλύπτει τους μύθους και την πλούσια ιστορία των ιερών λόφων των Νυμφών και της Πνύκας, όπου βρίσκεται το Αστεροσκοπείο και τα τηλεσκόπιά του, και ενημερώνεται για το πλήθος των επιστημονικών οργάνων που φυλάσσονται στο Μουσείο του, αλλά και τον πλούτο της ιστορικής του βιβλιοθήκης.
Επιπλέον, αναδεικνύεται ο καθοριστικός ρόλος των ανθρώπων του Αστεροσκοπείου, που, με την εργασία και τα επιτεύγματά τους, συνεισφέρουν αδιάλειπτα τους δύο τελευταίους αιώνες στην ανάπτυξη της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας στη νεότερη Ελλάδα. Παράλληλα µε το πλούσιο παρελθόν του Κέντρου, ο αναγνώστης μπορεί να διακρίνει και το δυναμικό παρόν του Αστεροσκοπείου, που προοιωνίζει ένα ακόμη πιο πολλά υποσχόμενο μέλλον. Ο τόμος διαρθρώνεται σε εννέα κεφάλαια και ένα παράρτημα, το οποίο αναφέρεται σε παράλληλα γεγονότα - σταθμούς από το 1821 μέχρι και τις αρχές του 21ου αιώνα.

Το κτήριο Δωρίδη στο λόφο της Πνύκας όταν κατασκευάστηκε (1902).

Το αρχαιότερο Ερευνητικό Κέντρο Ιστορικά, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών αποτελεί το αρχαιότερο Ερευνητικό Κέντρο όχι μόνο της χώρας μας, αλλά και της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η εξέλιξή του είναι συνυφασμένη με αυτήν του νέου ελληνικού κράτους, αντανακλώντας την πρόοδο στην έρευνα και τη σύνδεσή της µε τις κοινωνικές υπηρεσίες και τις ανάγκες της νεότερης Ελλάδας. Η 170άχρονη πορεία του Κέντρου σηματοδοτείται από φωτισμένους επιστήμονες με όραμα, που άνοιξαν δρόμους στη γνώση, όπως οι Καθηγητές Γ. Βούρης, Ι. Σµιτ, Δ. Αιγινήτης, Σ. Πλακίδης, Δ. Κωτσάκης, Ν. Κρητικός, Η. Μαριολόπουλος, κ.ά..
Το όραμα αυτό υλοποιήθηκε, κυρίως, χάρη σε μεγάλες χορηγίες από ευγενείς εθνικούς ευεργέτες, όπως οι Γ. και Σ. Σίνας, Α. Συγγρός, Δ. Δωρίδης, Μ. Κοργιαλένιος, κ.ά., οι οποίοι πίστεψαν στη σημασία της ανάπτυξης της έρευνας για το μέλλον τού - νεοσύστατου και φτωχού τότε - ελληνικού κράτους, καθώς και σε κορυφαίους αρχιτέκτονες, όπως οι Θ. Χάνσεν και Ε. Τσίλλερ, που σχεδίασαν και κατασκεύασαν κτήρια απαράμιλλης ομορφιάς, τα οποία στέγασαν το Ίδρυμα και τις δραστηριότητές του.

Το κτήριο του Αστεροσκοπείου κατασκευάζεται στο λόφο Νυμφών (1842-46).

Τέλος, η επιστημονική πορεία του Αστεροσκοπείου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα πρώτα εκπαιδευτικά και επιστημονικά Ιδρύματα της χώρας, όπως το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, την Ακαδημία Αθηνών και τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία. gkoul@naftemporiki.gr