24η Απριλίου 1915: Η Γενοκτονία των Αρμενίων, από τη προμελέτη στη διάπραξη
του CLAIRVAUX στο Le Nouvel Observateur
 |
Σφαγές Αρμενίων στην Τραπεζούντα |
Η ένταξη της Τουρκίας στο πόλεμο και η προμελέτη της γενοκτονίας
Όπως και με τους Εβραίους, η υλοποίηση της γενοκτονίας των Αρμενίων του 1915 προϋπέθετε την ύπαρξη ενός ενιαίου κόμματος με ολοκληρωτικές απόψεις, που είχε υπό τον έλεγχό του όλους τους μηχανισμούς του κράτους, κυρίως του στρατού και της αστυνομίας, καθώς επίσης μια εθνικιστική ιδεολογία, εν προκειμένου τον Παντουρκισμό.
Τον Μάιο του 1914, το κόμμα των Νεότουρκων έχοντας επεκτείνει την επιρροή του σε όλη την οθωμανική αυτοκρατορία, αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της χώρας.
Το κόμμα κατέχει τις θέσεις κλειδιά με την τριανδρία: ο Ταλάτ είναι υπουργός Εσωτερικών, ο Ενβέρ κατέχει τη θέση του Πολέμου και ο Τζεμάλ, το Πολεμικό Ναυτικό. Πρωθυπουργός ήταν ο Σαίντ Χαλίμ.
Πίσω, σαν τον ιστό της αράχνης, το κόμμα Ιτιχάντ, με τον γραμματέα του, τον Μιντάντ Σούκρου (Midhat Choukrou). Ανάμεσα τους ο ιδεολόγος του Παντουρκισμού, όπως ο Δρ Ναζίμ. Αλλά ο πραγματικός καθοδηγητής της Κεντρικής Επιτροπής παραμένει ο Ταλάτ Πασάς.
Αρχικά, οι Αρμένιοι δεν χρειάζονται να ανησυχούν, γιατί εκπροσωπούνται στο Κοινοβούλιο από το κόμμα Ντασνάκ (Daschnaks).
Το τελευταίο υποστήριξε το νεοτουρκικό κίνημα στην προσπάθειά του να αναζωογόνηση τη Τουρκία.
Τον Αύγουστο του 1914, ξέσπασε ο πόλεμος, η Τουρκία μένει ουδέτερη.
Όμως, παροτρύνεται από τη Γερμανία, η οποία πληρώνει δύο εκατομμύρια τουρκικές λίρες, οπότε ο πολεμοχαρής Ενβέρ και ο Ταλάτ αποφασίζουν υπέρ της σύγκρουσης, σέρνοντας μαζί και τον Σαίντ Χαλίμ. Η Τουρκία κήρυξε την κατάσταση πολέμου στις 2 Νοεμβρίου.
Οι Αρμένιοι, που έγιναν στρατιώτες- πολίτες στο σύνολό τους, πληρούν την επιστράτευση.
Οι Ρώσοι εισβάλλουν στην τουρκική Αρμενία
Ο Ενβέρ, με το τρίτο οθωμανικό σώμα στρατού, αντεπιτίθεται στην Τρανσκαυκασία, και ηττείται στη μάχη του Σαρίκαμις τον Ιανουάριο του 1915.
Στην Κωνσταντινούπολη, η ομάδα των Νεότουρκων περίμενε τη σπίθα που θα πυροδοτούσε το σχέδιο τους: την εξόντωση των Αρμενίων.
Μια πλειοψηφία διαμορφώνεται στην Κεντρική Επιτροπή, με τη συμφωνία του Ταλάτ.
Οι Αρμένιοι κατηγορούνται ότι έκαναν μια συμμαχία με τους Ρώσους και ότι είναι λιποτάκτες.
Οι Νεότουρκοι τους βλέπουν σαν εμπόδιο για την εθνοτική ενοποίηση της Ανατολίας και την επέκτασή της στα εδάφη της Κεντρικής Ασίας όπου κυριαρχεί η τουρκική γλώσσα (Παντουρανισμός) .
Όπως και στη Διάσκεψη της Βάνζεε (1942), το Φεβρουάριο του 1915, οι αξιωματούχοι της Ιτιχάντ θα μελετήσουν τις λεπτομέρειες της διοικητικής και τεχνικής οργάνωσης για την εξόντωση των Αρμενίων.
Οι αντάρτικοι πληθυσμοί θα διωχθούν από τα σύνορα.
Αλλά ο κύριος όγκος θα οργανωθεί σε φάλαγγες εκτοπισμένων, που αποδεκατιστήκαν κατά τη διάρκεια της μεταφοράς και επί τόπου.
Η αναγκαστική μεταφορά του πληθυσμού κρύβει αυτή τη επιχείρηση αφανισμού.
Η ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ
Οι τουρκικές ήττες από την έναρξη του πολέμου αποδίδονται στην προδοσία των Αρμενίων, σαν υποστηρικτές των Ρώσων.
Εξάλλου, οι Τούρκοι ήταν πεπεισμένοι ότι η Γερμανία θα κέρδιζε τον πόλεμο και, ότι στο τέλος της σύγκρουσης θα προστατεύονταν από την εκδίκηση των δυτικών δυνάμεων.
Και για «raison d’ État» (κρατικό λόγο), η Γερμανία κάλυψε την εξόντωση που διαπράττονταν από τον πολεμικό σύμμαχο της.
Στο τέλος του πολέμου, θα επιτρέψει την φυγή και την φιλοξενία των δραστών της γενοκτονίας στο έδαφός της.
Η ηθική ευθύνη της Γερμανίας είναι λοιπόν δεδομένη .
Το πρώτο μέτρο αφορά τους Αρμενίους στρατιώτες που υπηρετούσαν στον οθωμανικό στρατό και αφοπλίζονται. Σκεφτόμαστε τους Χάρκι το 1962.
Από το 1915, σφαγιάστηκαν σε μικρές ομάδες.
Αλλά η ουσιαστική αφετηρία της επιχείρησης γενοκτονίας, είναι η 24η και 25η Απριλίου 1915 στην Κωνσταντινούπολη, με τη σύλληψη και σφαγή των προυχόντων και διανοούμενων Αρμενίων: αποκεφαλίζεται η "ιντελιγκέντσια", που υπολογίζεται σε 650 άτομα. Αφού εξαφανίστηκε η ελίτ, περνάνε στον υπόλοιπο πληθυσμό.
Η εξόντωση των πληθυσμών εξελίσσεται σε δύο φάσεις:
- Από το Μάιο έως το Ιούλιο 1915 σε 7 επαρχίες (βιλαέτια) της Ανατολικής Ανατολίας, 4 κοντά στο ρωσικό μέτωπο (Τραπεζούντα, Ερζερούμ, Βαν, Μπιτλίς) και 3 πιο πίσω (Σίβας, Χάρπουτ, Ντιγιαρμπακίρ), με σύνολο σχεδόν ένα εκατομμύριο Αρμένιοι.
- στα τέλη του 1915 και 1916 σε άλλες επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
Αυτά τα γεγονότα οδήγησαν στις ακόλουθες συνέπειες:
Τα δύο τρίτα των Αρμενίων σφαγιάστηκαν το 1915 και 1916 .
Οι αριθμοί μόνο αποτελούν αντικείμενο συζήτησης: ο αριθμός των νεκρών κυμαίνεται μεταξύ 1.200.000 και 1.500.000, με τον αρμενικό πληθυσμό να κυμαίνεται ανάλογα με τα στατιστικά στοιχεία από 1,8 έως 2 εκατομμύρια.
Οι δολοφόνοι υπεύθυνοι για την εξόντωση είναι είτε δημόσιοι υπάλληλοι, αστυνομικοί, στρατιώτες, Κούρδοι, είτε απλοί πολίτες.
Θα πρέπει, να αναφερθεί και η ειδική οργανωτική δομή, βάσει της οποίας ανατέθηκαν οι βρώμικες δουλειές στον Μπεχαεντίν Σακίρ (Behaeddin Shakir), όπως λίγο- πολύ έγινε με τις ομάδες παρέμβασης των Ναζί, τις περιβόητες Einsatzgruppen.
Όπως η εξόντωση των Εβραίων αποφασίστηκε στο υψηλότερο επίπεδο του γερμανικού κράτους, έτσι και η γενοκτονία των Αρμενίων σχεδιάστηκε από τους ηγέτες του Νεότουρκων, μέλη της οθωμανικής κυβέρνησης από το κόμμα Ιτιχάντ, το οποίο έδινε τις οδηγίες.
Για όσους δεν αμφισβητούν τα πραγματικά περιστατικά, η Τουρκία είναι τόση υπεύθυνη για τη γενοκτονία των Αρμενίων όσο η Γερμανία ήταν για αυτή των Εβραίων και το καθεστώς του Βισύ (Vichy) για τη σύλληψη και εκτόπιση τους.
Σφαγές και εκτοπίσεις
Μόλις οι άνδρες εκτελέστηκαν σε μικρές ομάδες έξω από την πόλη, ο αρμενικός πληθυσμός εκτοπίζεται.
Διαιρείται σε φάλαγγες από γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένους, και οδηγείται έξω από την πόλη, ενώ οι επί μέρους σχηματισμοί αποδεκατίζονται από τους χωροφύλακες που είναι επιφορτισμένοι με τη συνοδεία, από Κούρδους και πολιτοφύλακες.
Οι φάλαγγες των εκτοπισμένων των οποίων ο αριθμός εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 870 000 άτομα κατευθύνονται προς το Χαλέπι της Συρίας, όπου χωρίζονται σε δύο άξονες: στα νότια προς τη Συρία, το Λίβανο και την Παλαιστίνη (ένα μέρος θα επιβιώσει) και στα ανατολικά κατά μήκος του Ευφράτη, όπου χτίζονται στρατόπεδα συγκέντρωσης που είναι αληθινοί τόποι θανάτωσης.
Οι απελαθέντες σέρνονται μέχρι το Ντεΐρ Εζ Ζορ, μια συριακή πόλη στις όχθες του Ευφράτη (ένα μνημείο υπενθυμίζει την γενοκτονία εκεί).
Τον Ιούλιο του 1916 οι επιζώντες εστάλησαν στις ερήμους της Μεσοποταμίας, όπου εξοντώθηκαν ή πέθαναν από δίψα.
Σφαγιάζονται επίσης οι επιζώντες κατά μήκος της σιδηροδρομικής Βαγδάτη- Ρας Αλ Αϊν και Ιντιλι (Intilli).
Μόνο το ένα τρίτο των Αρμενίων θα επιβιώσουν, περίπου 290.000 που κατοικούν κυρίως στην Κωνσταντινούπολη και στη Σμύρνη, και περίπου 100.000 κρατούμενοι στα στρατόπεδα του νότου.
Φωτογραφική τεκμηρίωση
Υπάρχουν φωτογραφίες που μαρτυρούν τη γενοκτονία των Αρμενίων: πάρθηκαν από τον Armin Wegner, ένας αξιωματικός του γερμανικού Ερυθρού Σταυρού.
Τον Ιανουάριο του 1919, προβάλλοντας το ζήτημα των Αρμενίων, ο Wegner απέστειλε επιστολή προς τον πρόεδρο Wilson στην οποία καταθέτει την οπτική μαρτυρία του και ζήτησε από τον Αμερικανό Πρόεδρο να μην εγκαταλείψει τους επιζήσαντες στην τύχη τους.
Σχόλια