ΣΚΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ συνέχεια
Μικρασία 1922 (Κάποιοι λεβέντες )
1.Αριστείδης Στεργιάδης
Ύπατος Αρμοστής της Σμύρνης από το 1919 ως το 1922, η "αινιγματική προσωπικότητα", ο άνθρωπος που επιλέχτηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο για τη θέση αυτή, στην οποία παρέμεινε μυστηριωδώς και από τους αντιπάλους του μετά τις εκλογές του 1920.Ο ίδιος δίστασε και καθυστέρησε όσο μπορούσε να αναλάβει τα καθήκοντά του το 1919. Μόνο οι θερμές παρακλήσεις του Βενιζέλου μετά τα αιματηρά επεισόδια της απόβασης τον έπεισαν να παρουσιαστεί στη Σμύρνη στις 18 Μαΐου. Ο ίδιος δεν πίστευε στην εκστρατεία εκτιμώντας ότι η συνολική επιχείρηση θα οδηγούσε σε σκληρό πόλεμο Ελλήνων και Τούρκων με ανυπολόγιστες συνέπειες για την Ελλάδα.Από την άφιξή του κιόλας οι σχέσεις του με τον ελληνικό πληθυσμό ήταν δυσχερείς. Αποφασισμένος να μη δεχτεί επεμβάσεις στο έργο του ούτε από τη σμυρναϊκή δημογεροντία ούτε από τη Μητρόπολη ούτε καν από την Αθήνα, γρήγορα δυσαρέστησε τους πάντες προσηλωμένος στην εντολή του πρωθυπουργού για επίτευξη κλίματος ειρηνικής συνύπαρξης Ελλήνων και Τούρκων, οι οποίοι εξέλαβαν τη στάση του ως μεροληπτική εναντίον τους και υπέρ των Τούρκων. Συχνά συγκρούστηκε με τη στρατιωτική διοίκηση για τα όρια των αρμοδιοτήτων της και συγκέντρωσε την οργή των Μικρασιατών.Το καλοκαίρι του 1922 ήταν ίσως ο μόνος που είχε επίγνωση της κατάστασης και της επικρεμάμενης Καταστροφής. Ο ίδιος έστειλε διαβήματα στην Αθήνα για αποστολή πλοίων που θα μετέφεραν τους χριστιανικούς πληθυσμούς. Όταν όμως επήλθε η Καταστροφή, κατηγορήθηκε ότι απέκρυψε την πραγματικότητα από τους κατοίκους και δεν τους επέτρεψε έτσι να λάβουν μέτρα για τη μεταφορά και τη σωτηρία τους. Μέρες μόλις πριν από την Καταστροφή έστελνε μάλιστα μήνυμα στους αντιπροσώπους της Αρμοστείας σε άλλες πόλεις να μην ενθαρρύνουν τους ελληνικούς πληθυσμούς να αποχωρήσουν μετά την κατάρρευση του μετώπου.Ο ίδιος αναχώρησε από τη Σμύρνη με αγγλικό πλοίο για να εγκατασταθεί τελικά στη Νίκαια της Γαλλίας μέχρι το τέλος της ζωής του, χωρίς να ξαναβρεθεί ποτέ ούτε σε ελληνικό ούτε σε τουρκικό έδαφος.
Όταν ο Στεργιάδης ανακοίνωσε στον νεαρό τότε πολιτικό Γεώργιο Παπανδρέου την επερχόμενη καταστροφή, δέχτηκε την ερώτηση: «Γιατί δεν ειδοποιείτε τον κόσμο να φύγει;» Η απάντηση του «Έλληνα αρμοστή Σμύρνης» ήταν η εξής: «Καλύτερα να μείνουν εδώ να τους σφάξει ο Κεμάλ, γιατί αν πάνε στην Αθήνα θα ανατρέψουν τα πάντα»!
2.Οι επτά που έγιναν έξι
απόσπασμα επιστολής του Πρίγκηπα Ανδρέα προς τον Ιωάννη Μεταξά
(Ι. Μεταξά, Ημερολόγιο, Παράρτημα 1921-1922, σ. 757-60):
Απαίσιοι πραγματικώς είναι οι εδώ Έλληνες, εκτός ελαχίστων. Επικρατεί Βενιζελισμός ογκώδης και κατά την l5ην Δεκεμβρίου [σημ.: εορτή του Αγίου Ελευθερίου] είχον κλείσει σχεδόν όλα τα καταστήματα. Θα ήξιζε πράγματι να παραδώσωμεν την Σμύρνην εις τον Κεμάλ δια να τους πετσοκόψη όλους αυτούς τους αχρείους, οι οποίοι φέρονται ούτω κατόπιν του φοβερού αίματος όπερ εχύσαμεν εδώ.
Ο πρίγκιπας Ανδρέας ήταν ο τέταρτος γιος του βασιλιά Γεώργιου Α/. Ήταν παντρεμένος με την Αλίκη, Αγγλίδα πριγκίπισσα και αδελφή του λόρδου Μαουντμπάτεν και την βασίλισσας της Σουηδίας, Λουΐζας. Απέκτησε τέσσερις κόρες και ένα γιο, τον σημερινό σύζυγο της βασίλισσας της Αγγλίας, Φίλιππο. Στις 1 Νοεμβρίου 1920 παίρνει μέρος σαν υποστράτηγος στην Μικρασιατική εκστρατεία διοικώντας την ΧΙΙ Μεραρχία και στην συνέχεια προάγεται σε αντιστράτηγο και αναλαμβάνει τη διοίκηση του Β Σώματος Στρατού. Το 1921, ο Μικρασιατικός πόλεμος βρισκόταν σε εξέλιξη. Ο πρίγκιπας Ανδρέας ( ο ίδιος χρησιμοποιούσε τον τίτλο «βασιλόπαις» ως γιος του Γεώργιου Α), ήρθε στην πρώτη ρήξη με τους επιτελείς του, όταν ο αρχιστράτηγος Παπούλας διατάσει το Β Σώμα Στρατού που διοικούσε να προχωρήσει. Ο Ανδρέας κρατάει ολόκληρο το Σώμα στάσιμο για 12 μέρες (17 έως και 28 Αυγούστου) μη εκτελώντας την διαταγή του αρχιστράτηγου, διότι κατά την κρίση του αυτό ήταν το καλλίτερο. Η κύρια ρήξη όμως έρχεται όταν ο Παπούλας αναμένοντας επίθεση εναντίον του Γ Σώματος Στρατού και σχεδιάζοντας να εφνιδιάσει τον Κεμάλ με ταυτόχρονη επίθεση των δυο άλλων Σωμάτων διατάζει τον Β Σώμα του Ανδρέα να κινηθεί. Ο πρίγκιπας Ανδρέας έχει και πάλι διαφορετική άποψη. Χωρίς έγκριση του Παπούλα , μετακινεί το Σώμα που διοικούσε πίσω από το Γ Σώμα Στρατού, αφήνοντας πλήρως ακάλυπτο από τις πλευρές και νώτα το Α Σώμα Στρατού. Ο Ανδρέας αντικαταστάθηκε από τον Υποστράτηγο Τρικούπη και στην συνέχεια ως πολίτης εκφράζει στις 21 Δεκεμβρίου 1921 με επιστολή του προς τον Ι. Μεταξά το μίσος του για τον Μικρασιατικό Ελληνισμό και ευχές για νίκη του Κεμάλ ώστε να τιμωρηθούν οι Βενιζελικοί Μικρασιάτες! Μετά την Μικρασιατική καταστροφή και το δράμα της Σμύρνης, στις 11 και 12 Σεπτεμβρίου 1922 εξελίσσεται επανάσταση στη Χίο και Μυτιλήνη με ηγέτες τους Ν. Πλαστήρα και Σ. Γονατά, που απαιτούν εκθρόνιση του Κωνσταντίνου, παραίτηση της κυβέρνησης και διάλυση της Βουλής. Ο Κωνσταντίνος παραιτείται και στις 29 Σεπτεμβρίου στον θρόνο αναβαίνει ο Γεώργιος Β και η Επαναστατική Επιτροπή, αναθέτει στον Θ. Πάγκαλο την προεδρία της ανακριτικής επιτροπής για τον καταμερισμό ευθυνών. Η Επιτροπή παραπέμπει σε δίκη, όπου καταδικάζονται σε θάνατο και εκτελούνται στις 15 Νοεμβρίου 1922, οι Ν. Στράτος, Ν. Θεοτόκης (τ. υπουργός Στρατιωτικών) , Γ. Μπαλτατζής (τ. υπουργός Εξωτερικών), Δ. Γούναρης (τ. πρωθυπουργός), Π. Πρωτοπαπαδάκης (τ. πρωθυπουργός) και Γ. Χατζανέστης (τ. αρχιστράτηγος), με την κατηγορία της «εσχάτης προδοσίας», για την καταστροφή της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Ήταν η λεγόμενη «Εκτέλεση των έξι». Ο Πάγκαλος κι ενώ γινόταν η διεξαγωγή της ανάκρισης για τους πολιτικούς υπευθύνους που προαναφέραμε, δίνει εντολή στον συνταγματάρχη Χ. Λούφα να μεταβεί με αντιτορπιλικό στην Κέρκυρα και να συλλάβει τον πρίγκιπα Ανδρέα. Στις 13 Οκτωβρίου 1922 ο Ανδρέας τίθεται σε αυστηρή απομόνωση στο ανάκτορο του πρίγκιπα Γεώργιου, με φρουρά αξιωματικών της Επανάστασης δίχως να επιτραπεί στους συγγενείς του να τον δουν. Τέσσερις μέρες μετά την εκτέλεση των έξι, στις 19 Νοεμβρίου γίνεται η δίκη του Ανδρέα η οποία ολοκληρώθηκε αυθημερόν, η απόφαση λήφθηκε παμψηφεί και αναγνωρίζοντάς του ελαφρυντικά λόγω απειρίας,(ηλιθιότητας εννοεί) καταδικάσθηκε σε καθαίρεση και ισόβια εξορία.
Η φυγή του Ανδρέα: Μετά από την απόφαση του δικαστηρίου ο Πάγκαλος (!) πήγε στο σπίτι του αντιστράτηγου Πάλλη, στο οποίο διέμενε ο Ανδρέας, και αφού παρέλαβε τον πρίγκιπα, την σύζυγο του και μέλη της ακολουθίας του, τους μετέφερε στο Φάληρο. Εκεί βρισκόταν το βρετανικό αντιτορπιλικό «Καλυψώ» επί του οποίου βρισκόταν ο Άγγλος πλοίαρχος Τ. Τάλμποτ. Το "Καλυψώ" σταμάτησε στην Κέρκυρα για να παραλάβει τα παιδιά του πρίγκιπα και στην στη συνέχεια το αγγλικό αντιτορπιλικό άφησε τους πρίγκιπες στο Πρίντιζι. Από εκεί έφθασαν σιδηροδρομικώς στο Παρίσι και τελικά ύστερα από δύο ημέρες έφυγαν για το Λονδίνο. Η Αγγλία που είχε διακόψει διπλωματικές σχέσεις με την Ελλάδα εξ αιτίας της δίκης των πολιτικών, με συνεχείς και έντονες πιεστικές επεμβάσεις, είχε υποσχεθεί έκτακτη οικονομική βοήθεια για την περίθαλψη των προσφύγων, σε επικείμενη θετική εξέλιξη της δίκης του Ανδρέα. (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ. 20 σελ. 246). Ο Άγγλος πλοίαρχος Τζέραλντ Τάλμποτ που είχε υπηρετήσει σαν ναυτικός ακόλουθος της βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα, κάνει ξανά την εμφάνισή του στην Ελλάδα, επί δικτατορίας Θ. Πάγκαλου, το 1925, όταν εμφανίζεται ως ο μεγαλοϊδιοκτήτης της περιβόητης εταιρείας Πάουερ, προκατόχου της ΔΕΗ. Τα μετέπειτα της εξορίας: Ανεξάρτητα από την εξέλιξη της προσωπικής του ζωής, ο Ανδρέας έζησε μόνος του στο Μόντε Κάρλο. Η επιλογή της πόλης ίσως να μην είναι τυχαία, μιας και στην ίδια πόλη έζησε και ένα άλλο πρόσωπο που συνδέθηκε με την Μικρασιατική Καταστροφή και μάλιστα με την καταστροφή της Σμύρνης. Ο Αριστείδης Στεργιάδης. Και οι δύο, άλλος πολύ άλλος λιγότερο ήταν συνταυτισμένοι με τις τραγικές ώρες του 1922. Και τους δυο, οι Άγγλοι φρόντισαν να διαφυλάξουν και να προστατεύσουν, μεταφέροντάς τους σε ασφαλές καταφύγιο μακριά από την Ελλάδα. Κατά την διάρκεια της κατοχής, οι Γερμανοί βολιδοσκόπησαν τον Ανδρέα, ώστε να τον στέψουν βασιλέα της Ελλάδος, αλλά εκείνος δεν ανταποκρίθηκε. Πέθανε από καρδιακό νόσημα τον Δεκέμβριο του 1944
Ύπατος Αρμοστής της Σμύρνης από το 1919 ως το 1922, η "αινιγματική προσωπικότητα", ο άνθρωπος που επιλέχτηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο για τη θέση αυτή, στην οποία παρέμεινε μυστηριωδώς και από τους αντιπάλους του μετά τις εκλογές του 1920.Ο ίδιος δίστασε και καθυστέρησε όσο μπορούσε να αναλάβει τα καθήκοντά του το 1919. Μόνο οι θερμές παρακλήσεις του Βενιζέλου μετά τα αιματηρά επεισόδια της απόβασης τον έπεισαν να παρουσιαστεί στη Σμύρνη στις 18 Μαΐου. Ο ίδιος δεν πίστευε στην εκστρατεία εκτιμώντας ότι η συνολική επιχείρηση θα οδηγούσε σε σκληρό πόλεμο Ελλήνων και Τούρκων με ανυπολόγιστες συνέπειες για την Ελλάδα.Από την άφιξή του κιόλας οι σχέσεις του με τον ελληνικό πληθυσμό ήταν δυσχερείς. Αποφασισμένος να μη δεχτεί επεμβάσεις στο έργο του ούτε από τη σμυρναϊκή δημογεροντία ούτε από τη Μητρόπολη ούτε καν από την Αθήνα, γρήγορα δυσαρέστησε τους πάντες προσηλωμένος στην εντολή του πρωθυπουργού για επίτευξη κλίματος ειρηνικής συνύπαρξης Ελλήνων και Τούρκων, οι οποίοι εξέλαβαν τη στάση του ως μεροληπτική εναντίον τους και υπέρ των Τούρκων. Συχνά συγκρούστηκε με τη στρατιωτική διοίκηση για τα όρια των αρμοδιοτήτων της και συγκέντρωσε την οργή των Μικρασιατών.Το καλοκαίρι του 1922 ήταν ίσως ο μόνος που είχε επίγνωση της κατάστασης και της επικρεμάμενης Καταστροφής. Ο ίδιος έστειλε διαβήματα στην Αθήνα για αποστολή πλοίων που θα μετέφεραν τους χριστιανικούς πληθυσμούς. Όταν όμως επήλθε η Καταστροφή, κατηγορήθηκε ότι απέκρυψε την πραγματικότητα από τους κατοίκους και δεν τους επέτρεψε έτσι να λάβουν μέτρα για τη μεταφορά και τη σωτηρία τους. Μέρες μόλις πριν από την Καταστροφή έστελνε μάλιστα μήνυμα στους αντιπροσώπους της Αρμοστείας σε άλλες πόλεις να μην ενθαρρύνουν τους ελληνικούς πληθυσμούς να αποχωρήσουν μετά την κατάρρευση του μετώπου.Ο ίδιος αναχώρησε από τη Σμύρνη με αγγλικό πλοίο για να εγκατασταθεί τελικά στη Νίκαια της Γαλλίας μέχρι το τέλος της ζωής του, χωρίς να ξαναβρεθεί ποτέ ούτε σε ελληνικό ούτε σε τουρκικό έδαφος.
Όταν ο Στεργιάδης ανακοίνωσε στον νεαρό τότε πολιτικό Γεώργιο Παπανδρέου την επερχόμενη καταστροφή, δέχτηκε την ερώτηση: «Γιατί δεν ειδοποιείτε τον κόσμο να φύγει;» Η απάντηση του «Έλληνα αρμοστή Σμύρνης» ήταν η εξής: «Καλύτερα να μείνουν εδώ να τους σφάξει ο Κεμάλ, γιατί αν πάνε στην Αθήνα θα ανατρέψουν τα πάντα»!
2.Οι επτά που έγιναν έξι
απόσπασμα επιστολής του Πρίγκηπα Ανδρέα προς τον Ιωάννη Μεταξά
(Ι. Μεταξά, Ημερολόγιο, Παράρτημα 1921-1922, σ. 757-60):
Απαίσιοι πραγματικώς είναι οι εδώ Έλληνες, εκτός ελαχίστων. Επικρατεί Βενιζελισμός ογκώδης και κατά την l5ην Δεκεμβρίου [σημ.: εορτή του Αγίου Ελευθερίου] είχον κλείσει σχεδόν όλα τα καταστήματα. Θα ήξιζε πράγματι να παραδώσωμεν την Σμύρνην εις τον Κεμάλ δια να τους πετσοκόψη όλους αυτούς τους αχρείους, οι οποίοι φέρονται ούτω κατόπιν του φοβερού αίματος όπερ εχύσαμεν εδώ.
Ο πρίγκιπας Ανδρέας ήταν ο τέταρτος γιος του βασιλιά Γεώργιου Α/. Ήταν παντρεμένος με την Αλίκη, Αγγλίδα πριγκίπισσα και αδελφή του λόρδου Μαουντμπάτεν και την βασίλισσας της Σουηδίας, Λουΐζας. Απέκτησε τέσσερις κόρες και ένα γιο, τον σημερινό σύζυγο της βασίλισσας της Αγγλίας, Φίλιππο. Στις 1 Νοεμβρίου 1920 παίρνει μέρος σαν υποστράτηγος στην Μικρασιατική εκστρατεία διοικώντας την ΧΙΙ Μεραρχία και στην συνέχεια προάγεται σε αντιστράτηγο και αναλαμβάνει τη διοίκηση του Β Σώματος Στρατού. Το 1921, ο Μικρασιατικός πόλεμος βρισκόταν σε εξέλιξη. Ο πρίγκιπας Ανδρέας ( ο ίδιος χρησιμοποιούσε τον τίτλο «βασιλόπαις» ως γιος του Γεώργιου Α), ήρθε στην πρώτη ρήξη με τους επιτελείς του, όταν ο αρχιστράτηγος Παπούλας διατάσει το Β Σώμα Στρατού που διοικούσε να προχωρήσει. Ο Ανδρέας κρατάει ολόκληρο το Σώμα στάσιμο για 12 μέρες (17 έως και 28 Αυγούστου) μη εκτελώντας την διαταγή του αρχιστράτηγου, διότι κατά την κρίση του αυτό ήταν το καλλίτερο. Η κύρια ρήξη όμως έρχεται όταν ο Παπούλας αναμένοντας επίθεση εναντίον του Γ Σώματος Στρατού και σχεδιάζοντας να εφνιδιάσει τον Κεμάλ με ταυτόχρονη επίθεση των δυο άλλων Σωμάτων διατάζει τον Β Σώμα του Ανδρέα να κινηθεί. Ο πρίγκιπας Ανδρέας έχει και πάλι διαφορετική άποψη. Χωρίς έγκριση του Παπούλα , μετακινεί το Σώμα που διοικούσε πίσω από το Γ Σώμα Στρατού, αφήνοντας πλήρως ακάλυπτο από τις πλευρές και νώτα το Α Σώμα Στρατού. Ο Ανδρέας αντικαταστάθηκε από τον Υποστράτηγο Τρικούπη και στην συνέχεια ως πολίτης εκφράζει στις 21 Δεκεμβρίου 1921 με επιστολή του προς τον Ι. Μεταξά το μίσος του για τον Μικρασιατικό Ελληνισμό και ευχές για νίκη του Κεμάλ ώστε να τιμωρηθούν οι Βενιζελικοί Μικρασιάτες! Μετά την Μικρασιατική καταστροφή και το δράμα της Σμύρνης, στις 11 και 12 Σεπτεμβρίου 1922 εξελίσσεται επανάσταση στη Χίο και Μυτιλήνη με ηγέτες τους Ν. Πλαστήρα και Σ. Γονατά, που απαιτούν εκθρόνιση του Κωνσταντίνου, παραίτηση της κυβέρνησης και διάλυση της Βουλής. Ο Κωνσταντίνος παραιτείται και στις 29 Σεπτεμβρίου στον θρόνο αναβαίνει ο Γεώργιος Β και η Επαναστατική Επιτροπή, αναθέτει στον Θ. Πάγκαλο την προεδρία της ανακριτικής επιτροπής για τον καταμερισμό ευθυνών. Η Επιτροπή παραπέμπει σε δίκη, όπου καταδικάζονται σε θάνατο και εκτελούνται στις 15 Νοεμβρίου 1922, οι Ν. Στράτος, Ν. Θεοτόκης (τ. υπουργός Στρατιωτικών) , Γ. Μπαλτατζής (τ. υπουργός Εξωτερικών), Δ. Γούναρης (τ. πρωθυπουργός), Π. Πρωτοπαπαδάκης (τ. πρωθυπουργός) και Γ. Χατζανέστης (τ. αρχιστράτηγος), με την κατηγορία της «εσχάτης προδοσίας», για την καταστροφή της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Ήταν η λεγόμενη «Εκτέλεση των έξι». Ο Πάγκαλος κι ενώ γινόταν η διεξαγωγή της ανάκρισης για τους πολιτικούς υπευθύνους που προαναφέραμε, δίνει εντολή στον συνταγματάρχη Χ. Λούφα να μεταβεί με αντιτορπιλικό στην Κέρκυρα και να συλλάβει τον πρίγκιπα Ανδρέα. Στις 13 Οκτωβρίου 1922 ο Ανδρέας τίθεται σε αυστηρή απομόνωση στο ανάκτορο του πρίγκιπα Γεώργιου, με φρουρά αξιωματικών της Επανάστασης δίχως να επιτραπεί στους συγγενείς του να τον δουν. Τέσσερις μέρες μετά την εκτέλεση των έξι, στις 19 Νοεμβρίου γίνεται η δίκη του Ανδρέα η οποία ολοκληρώθηκε αυθημερόν, η απόφαση λήφθηκε παμψηφεί και αναγνωρίζοντάς του ελαφρυντικά λόγω απειρίας,(ηλιθιότητας εννοεί) καταδικάσθηκε σε καθαίρεση και ισόβια εξορία.
Η φυγή του Ανδρέα: Μετά από την απόφαση του δικαστηρίου ο Πάγκαλος (!) πήγε στο σπίτι του αντιστράτηγου Πάλλη, στο οποίο διέμενε ο Ανδρέας, και αφού παρέλαβε τον πρίγκιπα, την σύζυγο του και μέλη της ακολουθίας του, τους μετέφερε στο Φάληρο. Εκεί βρισκόταν το βρετανικό αντιτορπιλικό «Καλυψώ» επί του οποίου βρισκόταν ο Άγγλος πλοίαρχος Τ. Τάλμποτ. Το "Καλυψώ" σταμάτησε στην Κέρκυρα για να παραλάβει τα παιδιά του πρίγκιπα και στην στη συνέχεια το αγγλικό αντιτορπιλικό άφησε τους πρίγκιπες στο Πρίντιζι. Από εκεί έφθασαν σιδηροδρομικώς στο Παρίσι και τελικά ύστερα από δύο ημέρες έφυγαν για το Λονδίνο. Η Αγγλία που είχε διακόψει διπλωματικές σχέσεις με την Ελλάδα εξ αιτίας της δίκης των πολιτικών, με συνεχείς και έντονες πιεστικές επεμβάσεις, είχε υποσχεθεί έκτακτη οικονομική βοήθεια για την περίθαλψη των προσφύγων, σε επικείμενη θετική εξέλιξη της δίκης του Ανδρέα. (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ. 20 σελ. 246). Ο Άγγλος πλοίαρχος Τζέραλντ Τάλμποτ που είχε υπηρετήσει σαν ναυτικός ακόλουθος της βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα, κάνει ξανά την εμφάνισή του στην Ελλάδα, επί δικτατορίας Θ. Πάγκαλου, το 1925, όταν εμφανίζεται ως ο μεγαλοϊδιοκτήτης της περιβόητης εταιρείας Πάουερ, προκατόχου της ΔΕΗ. Τα μετέπειτα της εξορίας: Ανεξάρτητα από την εξέλιξη της προσωπικής του ζωής, ο Ανδρέας έζησε μόνος του στο Μόντε Κάρλο. Η επιλογή της πόλης ίσως να μην είναι τυχαία, μιας και στην ίδια πόλη έζησε και ένα άλλο πρόσωπο που συνδέθηκε με την Μικρασιατική Καταστροφή και μάλιστα με την καταστροφή της Σμύρνης. Ο Αριστείδης Στεργιάδης. Και οι δύο, άλλος πολύ άλλος λιγότερο ήταν συνταυτισμένοι με τις τραγικές ώρες του 1922. Και τους δυο, οι Άγγλοι φρόντισαν να διαφυλάξουν και να προστατεύσουν, μεταφέροντάς τους σε ασφαλές καταφύγιο μακριά από την Ελλάδα. Κατά την διάρκεια της κατοχής, οι Γερμανοί βολιδοσκόπησαν τον Ανδρέα, ώστε να τον στέψουν βασιλέα της Ελλάδος, αλλά εκείνος δεν ανταποκρίθηκε. Πέθανε από καρδιακό νόσημα τον Δεκέμβριο του 1944
Σχόλια