Γνωρίζατε ότι το Εθνικό Ζώo της Ελλάδας είναι το δελφίνι;

Γύζης

Γύζης Νικόλαος, (1842-1901)

Γεννήθηκε τον Μάρτη του 1842 στο Σκλαβοχώρι Τήνου, ένα από τα μεγαλύτερα νησιά των Κυκλάδων, που 'ναι γνωστό για τη πολιτιστική του προσφορά και την ανάδειξη καλλιτεχνών που θεμελίωσαν τη νεοελληνική ζωγραφική και γλυπτική (Νικηφόρος Λύτρας, Γιαννούλης Χαλεπάς), από τον Ονούφριο και τη Μαργαρίτα, το γένος Ψάλτη.
Από το 1853 ως το 1864 παρακολουθεί μαθήματα στο Σχολείο Των Τεχνών, ενώ το 1865 με υποτροφία του Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας της Τήνου εισάγεται στην Ακαδημία του Μονάχου. Συμμετέχοντας στις μεγάλες εκθέσεις σε Γερμανία, Ελλάδα αλλά και σε διεθνείς οργανώσεις, αποκτά περίοπτη θέση στους καλλιτεχνικούς κύκλους της βαυαρικής πρωτεύουσας, ώσπου τελικά επιβραβεύεται με την έδρα της Ακαδημίας του Μονάχου (1888).
Το πρώτο του ταξίδι στην Ελλάδα και την Ανατολή (1872-1874), επηρεάζει το έργο του και του προσδίδει ύφος "ελληνικότερο", καθώς τα θέματα αντλούνται όλο και πιο συχνά από τα ήθη, τα έθιμα και τα πάθη του ελληνικού λαού. Πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωγραφική του διαδραματίζει το φως, ενώ στο χρωματολόγιο που περιοριζόταν στο κόκκινο, το μαύρο και την ώχρα προστίθεται και το ελληνικό γαλάζιο. Από τα χαρακτηριστικότερα έργα αυτής της περιόδου αναφέρονται "Τα Αρραβωνιάσματα", "Ο Ανατολίτης Με Το Τσιμπούκι", το "Σκλαβοπάζαρο" κ.ά.
Το 1977 αρραβωνιάζεται την 'Αρτεμη Νάζου και λίγο αργότερα παντρεύονται. 2 χρόνια μετά γεννιέται η πρώτη τους κόρη Πηνελόπη. Συνολικά απέκτησαν 4 παιδιά, Μαργαρίτα, Τηλέμαχο κι Ιφιγένεια.
Τα πνευματικά ενδιαφέροντα του δε περιορίζονταν μόνο στη ζωγραφική. Η λατρεία του καλλιτέχνη για τη μουσική άσκησε βαθιάν επίδραση στη τελευταία φάση της δημιουργίας του που αποτυπώνεται στις ιδεαλιστικές αλληγορικές συνθέσεις του. Τη στροφή του καλλιτέχνη προς την ιδεαλιστική δημιουργία σηματοδοτεί η "Εαρινή Συμφωνία" κι ακολουθούν τα έργα "Ο Χορός Των Μουσών" , "Νύμφη & Έρως" κ.ά. Με τη γεμάτη από οράματα ζωή του και τη συμφιλιωμένη με τον πραγματισμό και τον ιδεαλισμό τέχνη του παρέδωσεν έργο απλό αλλά συγχρόνως σύνθετο και δημιουργικό.
Πέθανε στο Μόναχο το 1901, σ' ηλικία 59 ετών.
Το έργο του, όπως προκύπτει από την ποικιλία των θεμάτων, υπήρξε πολύπλευρο. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του βρίσκεται ο άνθρωπος μέσα στο περιβάλλον του, καθώς επίσης ανθρώπινες μορφές μέσα σε έναν εξιδανικευμένο κόσμο. Ενώ η ηθογραφία του δε διαφέρει ούτε προς τη θεματολογία ούτε προς το πλάσιμο των μορφών από τα αντίστοιχα έργα των ζωγράφων της Σχολής του Μονάχου του 19ου αιώνα, εμπλουτίζεται εντούτοις μ' ελληνικά κι ανατολίτικα μοτίβα.
Το κύριο μοτίβο των ηθογραφιών του είναι η οικογένεια στα διάφορα βιώματά της. Αυτό που ενδιέφερε το ζωγράφο δεν ήταν να αποδώσει την αρμονία της ευτυχισμένης οικογενειακής ζωής, αλλά κυρίως ιδιαίτερα συμβάντα, όπως χιουμοριστικά, κωμικά, γιορταστικά, καταστάσεις τραγικές και θλιβερές. Ο ζωγράφος ιδιαίτερα αφοσιώθηκε στην απόδοση του κόσμου του παιδιού. Εδώ κατόρθωσε να αποδώσει με τον καλύτερο τρόπο όλο το συναισθηματικό του κόσμο. Ζωγραφίζει παιδιά όλων των ηλικιών, από βρέφη μέχρι έφηβους.
Σε λίγους πίνακες καταπιάστηκε με σκηνές, όπου περιθωριακοί τύποι της κοινωνίας παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Σε τέτοιες περιπτώσεις ο ζωγράφος δεν ασχολείται τόσο πολύ με την κατάσταση του κύριου προσώπου, όσο με τη σύνθεση διαφόρων χαρακτήρων γύρω από τον πρωταγωνιστή σε έναν ιδιαίτερο χώρο, αλλά και με την έντονη χρωματική απεικόνιση του θέματος.
Ένα άλλο θέμα το οποίο σχετικά σπάνια απασχόλησε το ζωγράφο σε κάποιους ελληνικούς ηθογραφικούς πίνακές του είναι η Τουρκοκρατία: στο έργο του «Το Κρυφό Σχολειό» παρουσιάζεται ένα επεισόδιο το οποίο προϋποθέτει την καταπίεση των Τούρκων, χωρίς όμως να τη δείχνει φανερά. Πολεμικά γεγονότα από τον απελευθερωτικό αγώνα του 1821, με το φιλειρηνικό του χαρακτήρα δε ζωγράφισε ποτέ. Ακόμη κι αν οι τίτλοι έργων του μιλούν για αγώνες, οι πολεμικές σκηνές απουσιάζουν. Στη προσπάθειά του ν' ανανεώσει την ηθογραφία με αρχαιοελληνικά θέματα σχεδίασε μυθολογικές συνθέσεις, που σε ελάχιστες μόνο περιπτώσεις κατέληξαν σε τελειωμένους πίνακες. Η σημαντικότερη αλληγορική μορφή του είναι η γυναικεία μορφή με ιδεαλιστικό πρόσωπο που κρατά μια λύρα. Εμφανίζεται στα έργα του με τα ονόματα Τέχνη, Μουσική, 'Ανοιξη , Αρμονία, Ιστορία, Φήμη κ.α.
Τα θρησκευτικά έργα του, που αντιπροσωπεύουν τα οράματα του καλλιτέχνη στα τελευταία χρόνια της ζωής του, δηλώνουν την έντονη υπαρξιακή του αγωνία. Το κυρίαρχο θέμα είναι ο Αγώνας, η πάλη εναντίον του Κακού κι η νίκη του Καλού. Σ' αυτά τα έργα κυριαρχούν το φως και το σκοτάδι, ενώ ο χώρος καθορίζεται ελάχιστα. Σημαντικό ρόλο στο έργο του παίζει η Μουσική. Σε γράμμα του στο Νικόλαο Νάζο στις 7 Απριλίου 1875 γράφει: « Πόσον πτωχός είναι ο ζωγράφος απέναντι του ποιητού! Αν ξαναγεννηθώ θα γίνω ποιητής και μουσικός.» (Επιστολαί 1953, σ. 35).
________________________________________________________________


Νεκρή Φύση



Διωγμός Κεφαλή Κοπέλας



Ναυμαχία


Χαμίνι



Αρραβωνιάσματα


Κου-Κου



Θλιμμένο Κορίτσι


Αποστήθηση


Ορφανά



Ανατολίτης Με Τσιμπούκι


Καπουτσίνος Μοναχός



Πηνελόπη Γύζη Αρχάγγελος


Παιδομάζωμα


Μαργαρίτα Γύζη


Μάθημα Ιστορίας



Ξεκούραση



Κρυφό Σκολειό



Αλληγορία Ζωγραφικής
__________________________