Ανέλκυση Γερμανικού αεροσκάφους Junkers Ju-87 STUKA στη Ρόδο

Την 4,5 και 6 Οκτωβρίου 2006 πραγματοποιήθηκε από την Ομάδα Υποβρυχίων Αποστολών (ΚΟΣΥΘΕ/ΜΑΚ) της Πολεμικής Αεροπορίας ανέλκυση ενός Ιστορικoύ μονοκινητήριου αεροσκάφους καθέτου εφορμήσεως Junkers-87 (STUKA) από τη θαλάσσια περιοχή Πρασονησίου της νήσου Ρόδου από βάθος 15 μέτρων.

Η θέση του ναυαγίου ήταν γνωστή από διετίας, όταν τα δίχτυα της ανεμότρατας «Κωνσταντίνος K.» ενέπλεξαν το αεροσκάφος σε βάθος 150 μέτρων και σε απόσταση επτά μιλίων από την ακτή. Αμέσως μόλις αντιλήφθηκε το συμβάν, ο Καλύμνιος καπετάνιος Σπύρος Βαρβαρής έσυρε το βαρύ φορτίο προς την ακτή και ειδοποίησε το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ρόδου. Τις επόμενες ημέρες, ο Ρόδιος δύτης κ. Ιωάννης Γλυνάτσης πιστοποίησε το πολύτιμο εύρημα.

Σύμφωνα με πληροφορίες της διεθνούς βιβλιογραφίας, ιστορικών αρχείων, καθώς και μαρτυριών αυτοπτών μαρτύρων, το αεροσκάφος καταρρίφθηκε τον Οκτώβριο 1943, κατά τη διάρκεια των εκτεταμένων αεροναυτικών επιχειρήσεων στην ευρύτερη περιοχή. Κατά μία εκδοχή, το αεροσκάφος καταρρίφθηκε την 9η Οκτωβρίου 1943, όταν το II/St.G (Stuka Geschwader), με έδρα τα Μαριτσά, απώλεσε εννέα Ju-87D-3/Trop από πυρά πλοίων του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού. Επτά από αυτά βυθίσθηκαν στη θάλασσα και δύο πραγματοποίησαν αναγκαστική προσγείωση στη ξηρά. Εφόσον η εκδοχή αυτή πιστοποιηθεί, από τα στοιχεία που ευρίσκονται στην άτρακτο του αεροσκάφους ίσως πρόκειται για το αεροσκάφος με κωδικό αριθμό S7+GM και κωδικό κατασκευής (werk number) 100375, με πλήρωμα τους Lt. Rolf Metzger & Uffz. Hans Sopnemann.

Κατά μια δεύτερη εκδοχή, σύμφωνα με μαρτυρία του Αντιναυάρχου ε.α. Κωνσταντίνου Νικιτιάδη, Κυβερνήτη τότε του αντιτορπιλικού «ΜΙΑΟΥΛΗΣ» (δημοσιευθείσα στην τοπική εφημερίδα «ΡΟΔΙΑΚΗ»), το ΜΙΑΟΥΛΗΣ έβαλε και αυτό με τα πυροβόλα του εναντίον Γερμανικού σχηματισμού STUKAS, πιθανολογώντας την κατάρριψη τριών εξ αυτών. Την ιδία εκείνη ημέρα, βυθίσθηκε στην ιδία περιοχή το Βρετανικό HMS «PANTHER» το προσωπικό του οποίου διασώθηκε από το Ελληνικό αντιτορπιλικό.

Παράλληλα την ιδία ημέρα, σχηματισμός επτά P-38s (Lightning) της USSAF, υπό τον Επισμηναγό W. Leverette, αντιμετώπισε σχηματισμό 30 Γερμανικών Ju-87 και κατέρριψε, στην ίδια περιοχή, τουλάχιστον επτά εξ αυτών.

Από τα ανωτέρω, καθίσταται προφανές ότι το ανελκυσθέν αεροσκάφος καταρρίφθηκε από συμμαχικά πυρά, ενώ παραμένει, προς το παρόν αδιευκρίνιστο, εάν επρόκειτο από Ελληνικά, Βρετανικά, Αμερικανικά ή συνδυασμό αυτών.

Δεδομένης της ιστορικής σημασίας του και στο πλαίσιο του ευρύτερου προγράμματος ανέλκυσης αεροσκαφών σπανίου τύπου, η Πολεμική Αεροπορία προέβη άμεσα στη συλλογή στοιχείων, που θα βοηθούσαν στην αξιολόγηση του, τόσο από πλευράς δυνατότητας ανέλκυσης, όσο και από πλευράς περαιτέρω ανάδειξης και αξιοποίησης του από το Μουσείο της Πολεμικής Αεροπορίας.

Η υπόδειξη της ακριβούς θέσεως του αεροσκάφους έγινε από τον δύτη κ. Ιωάννη Γλυνάτση. Ακολούθησε πλήρης βιντεοσκόπηση του ναυαγίου από την Κινητή Ομάδα Συντήρησης Υποβρυχίων και Θαλάσσιων Εγκαταστάσεων (ΚΟΣΥΘΕ) με σκοπό την εξέταση της κατάστασης του και την εύρεση του βέλτιστου τρόπου ανέλκυσης. Προηγήθηκε η εκπόνηση ακριβούς επιχειρησιακού σχεδίου καταδύσεων λαμβάνοντας υπόψη όλους τους παράγοντες, που θα επηρέαζαν το καταδυτικό πρόγραμμα, όπως το βάθος, οι απαιτούμενες αποσυμπιέσεις, οι διαστάσεις του αεροσκάφους κλπ. Την ομάδα επάνδρωσε και καταδυτικός ιατρός, ενώ ελικόπτερο της Πολεμικής Αεροπορίας και ο θάλαμος Υπερβαρικής Ιατρικής της Καλύμνου τέθηκαν σε επιφυλακή για ώρα ανάγκης.

Μετά το πέρας της ανέλκυσης, το αεροσκάφος ρυμουλκήθηκε εν πλώ από το σκάφος του δύτη κ. Ξ. Γλυνάτση, ο οποίος το προσέφερε για το σκοπό αυτό αφιλοκερδώς. Ήδη έχει μεταφερθεί σε προβλήτα, όπου οι τεχνικοί του Μουσείου της Πολεμικής Αεροπορίας ανέλαβαν το επίπονο έργο του καθαρισμού του και της χερσαίας μεταφοράς του στο αεροδρόμιο Μαριτσών. Μετά την ολοκλήρωση των άμεσων εργασιών συντήρησης, το αεροσκάφος θα μεταφερθεί στο Μουσείο της Πολεμικής Αεροπορίας στο αεροδρόμιο Δεκελείας, όπου προβλέπεται να εκτεθεί στο πλαίσιο της φετινής Εορτής του Προστάτου της που φέτος, σύμφωνα με απόφαση του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας, θα είναι αφιερωμένη στη δράση της Π.Α. στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Φωτογραφίες του αεροσκάφους στο βυθό.