Έγκριση της ESA για διαστημικό ανιχνευτή βαρυτικών κυμάτων

Οι τρεις πανομοιότυποι δορυφόροι θα κινούνται σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο, σχηματίζοντας με τις θέσεις τους ένα τρίγωνο με πλευρές 2,5 εκατομμυρίων χιλιομέτρων η καθεμία. Κάθε δορυφόρος θα συνδέεται με μία ισχυρή δέσμη λέιζερ στους δύο υπόλοιπους.

Του Κώστα Δεληγιάννη

Έπειτα από δεκαετίες σχεδιασμού και καθυστερήσεων, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος έδωσε τελικά την περασμένη εβδομάδα το «πράσινο φως» για την αποστολή LISA (Laser Interferometer Space Antenna), για την ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων στο διάστημα. Έτσι, άνοιξε ο δρόμος ώστε το 2034 να εκτοξευθούν οι τρεις δορυφόροι που θα συγκροτούν τη διάταξη ανίχνευσης.

Οι τρεις πανομοιότυποι δορυφόροι θα κινούνται σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο, σχηματίζοντας με τις θέσεις τους ένα τρίγωνο με πλευρές 2,5 εκατομμυρίων χιλιομέτρων η καθεμία. Κάθε δορυφόρος θα συνδέεται με μία ισχυρή δέσμη λέιζερ στους δύο υπόλοιπους.

Έτσι, καθώς θα διέρχονται βαρυτικά κύματα μέσα από το τρίγωνο, θα παραμορφώνουν τον χώρο. Οι δορυφόροι θα καταγράφουν αυτές τις παραμορφώσεις, από τις μικρές αυξομειώσεις στις αποστάσεις που διανύουν οι δέσμες λέιζερ. 

Για να μπορεί η διάταξη να μετρά τόσο ανεπαίσθητες χωρικές μεταβολές, της τάξης του 1 τρισεκατομμυριοστού του μέτρου, θα πρέπει να μένει ανεπηρέαστη από τα σωματίδια και την ακτινοβολία που εκπέμπει ο Ήλιο.

Η αποστολή LISA Pathfinder, ένας δορυφόρος που εκτοξεύθηκε το Δεκέμβριο του 2015 και ταξίδεψε μέχρι η “γειτονιά” του αστέρα του ηλιακού μας συστήματος, απέδειξε πως είναι τεχνικά εφικτό να επιτευχθεί η απαιτούμενη ευαισθησία.

Μία πρόκληση για τους ερευνητές της αποστολής θα είναι, μέσα στον τεράστιο όγκο των δεδομένων από τη διάταξης, να εντοπίσουν τα σήματα που θα είναι τα πλέον υποσχόμενα από επιστημονικής άποψης.

Οι πρωταρχικοί στόχοι της αποστολής θα είναι η συγχώνευση τεράστιων μελανών οπών, εκατομμύρια φορές πιο μεγάλων από τις μαύρες τρύπες που με τις συγκρούσεις τους παρήγαγαν τα βαρυτικά κύματα τα οποία έχει ανιχνεύσει η επίγεια διάταξη LIGO.

Επειδή οι πολύ μεγάλες μαύρες τρύπες στροβιλίζονται πιο αργά η μία γύρω από την άλλη, πριν τελικά συγχωνευθούν, οι 3 δορυφόροι θα μπορέσουν να εντοπίσουν ζεύγη μελανών οπών πριν συγχωνευθούν, δίνοντας τη δυνατότητα στους αστρονόμους να μελετήσουν τις συγκρούσεις και με τηλεσκόπια.

Η ίδια επιτροπή που ενέκρινε την αποστολή LISA, έδωσε επίσης το “πράσινο φως” στο PLATO, ένα νέο μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο για την ανακάλυψη εξωπλανητών.

Η κατασεκυή του σκάφους αναμένεται να ξεκινήσει σύντομα, ώστε όταν βρεθεί στο διάστημα, να “σαρώσει” ένα μεγάλο τμήμα του σύμπαντος και τους φωτεινούς αστέρες σε αυτό, ψάχνοντας για ξαφνικές μειώσεις της φωτεινότητάς τους, οι οποίες θα υποδηλώνουν πως περνά μπροστά τους ένας εξωπλανήτης.

http://www.naftemporiki.gr/