Πάει για plan b ο Ταγίπ Ερντογάν

Διά στόματος Ταγίπ Ερντογάν η Τουρκία ανακοίνωσε ότι δεν ενδιαφέρεται για νέο γύρο συνομιλιών στο Κυπριακό υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών και ότι πλέον προχωρεί στο σχέδιο Β για την Κύπρο. Την πληροφόρηση αυτή έδωσε ο ίδιος ο Αντόνιο Γκουτέρες χθες το απόγευμα στην ομάδα διαπραγμάτευσης των Ηνωμένων Εθνών στο Κυπριακό στο Κραν Μοντανά, λίγες ώρες πριν την αναχώρησή της από το ελβετικό θέρετρο. Αν αυτή δεν είναι μια πρώτη και απότοκος εκνευρισμού θέση της Τουρκίας, αλλά η πραγματική της επιλογή για την αντιμετώπιση του Κυπριακού, αυτό θα διαφανεί τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Θα διαφανεί, σύμφωνα με πολιτικούς παρατηρητές, από το πώς θα αντιδράσει η Τουρκία στο θέμα της γεώτρησης της Total, αλλά και στις εισηγήσεις και παρατηρήσεις του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ όταν θα παραδώσει την έκθεσή του για την UNFICYP περί το τέλος Ιουλίου. Εν τοιαύτη περιπτώσει θα ξεκαθαρίσει κατά πόσον στο Κραν Μοντανά υπήρξε μια ακόμα αποτυχία στις συνομιλίες για λύση του Κυπριακού ή αν οι καλές υπηρεσίες του ΟΗΕ στην Κύπρο, οι οποίες καθορίζονται με βάση το ψήφισμα 186 του Συμβουλίου Ασφαλείας το 1964, τερματίζονται. Στο Κραν Μοντανά ο Αντόνιο Γκουτέρες ευχήθηκε μετά το ναυάγιο στους κατοίκους του νότου και του βορρά της Κύπρου καλή επιτυχία. Χθες πάντως τα Ηνωμένα Έθνη ανακοίνωσαν ότι ο Έσπεν Μπαρθ Άιντε παραμένει στη θέση του.


Η τουρκική πλευρά
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, ο οποίος είχε αναχωρήσει από το Κραν Μοντανά το πρωί της Παρασκευής, είχε το απόγευμα της ίδιας μέρας συνάντηση στο Αμβούργο με τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν στο πλαίσιο της συνάντησης των G20, δηλ. των 20 πλουσιοτέρων χωρών του πλανήτη. Στο πλαίσιο της συζήτησης των δύο ανδρών, ο Τούρκος Πρόεδρος ανέφερε ότι το Plan A για την Τουρκία έχει τελειώσει και ότι μπαίνει στη διαδικασία του Plan B.
Η θέση αυτή του Ταγίπ Ερντογάν, η οποία διατυπώθηκε χωρίς άλλες διευκρινίσεις στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, δεν προέκυψε πάντως ως κεραυνός εν αιθρία. Ήδη το πρωί της Παρασκευής ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μετά το αδιέξοδο στο Κυπριακό, έγραψε στον λογαριασμό του στο twitter ότι η διαδικασία της παροχής καλών υπηρεσιών των Ηνωμένων Εθνών έχει τελειώσει γιατί έχει αποδειχθεί ότι δεν οδηγεί πουθενά. Τόνισε επίσης ότι η Τουρκία πλέον προχωρεί στο Plan B σε ό,τι αφορά την Κύπρο. Δεν επανέλαβε ωστόσο τις θέσεις αυτές μιλώντας στους δημοσιογράφους.
Σε ηπιότερους, αλλά πιο συναισθηματικούς τόνους, απολύτως όμως συμβατούς με τις δηλώσεις Τσαβούσογλου, ο Τ/Κ ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί σε συνέντευξη Τύπου έδωσε κάποιες ενδείξεις για την επόμενη μέρα, χαρακτηρίζοντας τις διαπραγματεύσεις στο Κραν Μοντανά ως την τελευταία προσπάθεια της γενιάς του για λύση: Η αποτυχία των συνομιλιών δεν είναι το τέλος του κόσμου και «θα βρούμε τρόπους να ζήσουμε στην Κύπρο όπως μας αξίζει». Ανέφερε ότι επικρατεί μια άδικη κατάσταση και ότι η μια κοινότητα (η ε/κ) είναι μέλος της ΕΕ, αλλά πρόσθεσε ότι «μπορούμε να βρούμε τρόπους να ζήσουμε ως σύγχρονη, δημοκρατική κοινότητα».
Ανέφερε ότι από δω και μπρος, μετά την τελευταία προσπάθεια της γενιάς μας, θα είναι πιο δύσκολο για τις επόμενες γενιές και ότι οι γενιές του παρελθόντος έφεραν την Κύπρο σε αυτή την κατάσταση και εμείς προσπαθήσαμε να κάνουμε το σωστό αλλά δεν τα καταφέραμε. Για τα επόμενα βήματα, είπε ότι θα γίνει αξιολόγηση της κατάστασης και ότι δεν θέλει να ανακοινώσει σχέδιο Β΄ ή Γ΄.

Ο Ταγίπ Ερντογάν κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ διευκρίνισε ότι η Τουρκία προχωρεί στο Plan B.
Τα σενάρια

Με βάση τα διάφορα σενάρια που κυκλοφορούν και πάντοτε σε περίπτωση που η Τουρκία αποφασίσει να κινηθεί έξω από τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, δύο τινά θα μπορούσαν να συμβούν:
Πρώτον, η Τουρκία να προχωρήσει σε άμεση προσάρτηση των κατεχομένων.

Δεύτερον, να εξαγγείλει, ακολουθώντας την τακτική της Ρωσίας στην Κριμαία, δημοψήφισμα στα κατεχόμενα με βάση το οποίο οι Τ/Κ να κληθούν να απαντήσουν αν θέλουν ενσωμάτωση με την Τουρκία ή να παραμείνουν ως ανεξάρτητο «κράτος».

Το σίγουρο πάντως, αν το αδιέξοδο οριστικοποιηθεί, είναι ότι η τ/κ πλευρά θα επιχειρήσει να αναβαθμιστεί ακόμα περισσότερο πολιτικά και οικονομικά, με χαμηλότερο στόχο μια αναγνώριση τύπου Ταϊβάν.

Τι θα κάνουν τα Ηνωμένα Έθνη
Από πλευράς Ηνωμένων Εθνών τον τόνο περί του πρακτέου έδωσε ο ίδιος ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες τα ξημερώματα της Παρασκευής μετά το ναυάγιο. Σε μια δήλωση που δεν απέκρυβε απογοήτευση, αλλά τηρούσε ίσες αποστάσεις, ανέφερε: «Λυπάμαι να σας ενημερώσω ότι παρά την πολύ ισχυρή δέσμευση και προσπάθεια όλων των αντιπροσωπειών και των διαφόρων μερών… η διάσκεψη για την Κύπρο ολοκληρώθηκε χωρίς να γίνει δυνατό να φθάσουμε σε συμφωνία. Εύχομαι ό,τι καλύτερο στους Κυπρίους στον νότο και στον βορρά», χωρίς να αποκλείει άλλες πρωτοβουλίες που μπορούν να αναπτυχθούν προκειμένου να διευθετηθεί το κυπριακό πρόβλημα.

Εκτός από τις ίσες αποστάσεις, αυτό που προκάλεσε έκπληξη κυρίως στην ε/κ πλευρά ήταν η αναφορά σε βορρά και νότο. Πριν μερικούς μήνες στη Γενεύη 1 αλλά και αρχές Ιουνίου στη Νέα Υόρκη ο κ. Γκουτέρες είχε κάνει 4 αναφορές στην Κυπριακή Δημοκρατία θωρακίζοντας με αυτό τον τρόπο την υπόστασή της. Γιατί, κάποιοι αναρωτιούνται, «μετά το Κραν Μοντανά η Κύπρος χωρίστηκε σε βορρά και νότο»;
Σύμφωνα με διπλωματική πηγή, η δήλωση αυτή του κ. Γκουτέρες εμμέσως πλην σαφώς προϊδεάζει το χωριστό μέλλον των δύο κοινοτήτων. Τα Ηνωμένα Έθνη μέχρι νωρίς το βράδυ της Παρασκευής, και έχοντας ανά χείρας την πρόταση Αναστασιάδη, θεωρούσαν ότι η Τουρκία δεν είχε τρόπο διαφυγής και ότι η Τουρκία ήταν υποχρεωμένη να ανταποκριθεί σε αυτήν.
Τα ξημερώματα του Σαββάτου το κλίμα άλλαξε. Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, μπροστά στην πρόταση Αναστασιάδη η Τουρκία έκανε προφορικά το βήμα για κατάργηση των εγγυήσεων και των μονομερών εγγυητικών δικαιωμάτων, όταν όμως ο γενικός γραμματέας, ο οποίος είχε πάρει προηγουμένως διαβεβαιώσεις από τον κ. Τσαβούσογλου, ξεκίνησε να γράφει την τελική συμφωνία, ο Τούρκος ΥΠΕΞ υπαναχώρησε. Σύμφωνα με ε/κ πηγή, ο κ. Γκουτέρες ήταν πολύ απογοητευμένος διότι αισθανόταν ότι ο κ. Τσαβούσογλου τον κορόιδεψε. Ο κ. Αναστασιάδης, σύμφωνα με πληροφορίες, είχε και διακριτική συνάντηση μίας ώρας με τον κ. Τσαβούσογλου, «από την οποία αποκόμισε το συμπέρασμα ότι η Τουρκία δεν ήταν έτοιμη για να δώσει τις εγγυήσεις». Σύμφωνα πάντα με ε/κ πηγή, «ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επέμεινε ότι, από τη στιγμή που έδωσε την εκ περιτροπής και μάλιστα με αναλογία 2:1, έπρεπε να πάρει στις εγγυήσεις και στα στρατεύματα. Στο όλο πακέτο παίχτηκε και ο χάρτης, με την τουρκική πλευρά να ζητά να παραχωρήσει μόνο τη μισή Μόρφου, σύμφωνα πάντα με ε/κ πηγή. Έτσι, ο κ. Γκουτέρες τερμάτισε τη διαδικασία.
Στο ερώτημα γιατί ο κ. Γκουτέρες έδωσε τέλος στη διάσκεψη την οποία ο ίδιος στις 4 Ιουνίου είχε χαρακτηρίσει «ανοιχτού τέλους», ο εκπρόσωπός Τύπου του ΟΗΕ κ. Ντουζαρίκ ανέφερε ότι ο γ.γ. μαζί με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες εργάστηκαν όλη τη νύχτα και ολοκλήρωσαν στις 2 το πρωί. «Υπήρχε μια συναντίληψη μεταξύ των συμμετασχόντων ότι το καλύτερο θα ήταν να την κλείσουν».


Ενημέρωση

Στο ερώτημα αν αυτό σημαίνει ότι οι διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν το 2008 ολοκληρώνονται και επιστρέφει την εντολή, ο κ. Ντουζουρίκ επανέλαβε ότι αυτό σημαίνει ότι η διάσκεψη για την Κύπρο κλείνει.

«Ο κ. Άιντε και η ειδική αντιπρόσωπος Ελίζαμπεθ Σπέχαρ θα είναι στη Νέα Υόρκη την εβδομάδα της 17ης Ιουλίου και θα ενημερώσουν το ΣΑ». Πρόσθεσε ότι ο γ.γ. στις δηλώσεις του χθες ήταν ξεκάθαρος, ότι ο ρόλος του είναι να διευκολύνει.
«Το είπε ο ίδιος ξεκάθαρα στις δηλώσεις του, ότι παραμένει διαθέσιμος. Οποιαδήποτε απόφαση για το μέλλον θα ληφθεί από τον γ.γ., μετά από διαβουλεύσεις με όλους τους ενδιαφερόμενους».

Υπογράμμισε ότι θα πρέπει να απορροφηθεί («χωνευτεί») αυτό που συνέβη χθες στο Κραν Μοντανά.
«Ο κ. Άιντε και η κ. Σπέχαρ θα είναι εδώ και θα ενημερώσουν το ΣΑ. Ο γ.γ. θα έχει προφανώς γύρο διαβουλεύσεων πριν κάνει το όποιο επόμενο βήμα».
Η ομάδα Άιντε πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες μας, η οποία αποτελείται από πολιτικούς επιστήμονες, νομικούς, οικονομολόγους και άλλους τεχνοκράτες, κατά πάσα πιθανότητα διαλύεται. Ούτως ή άλλως δεν απομένει τεχνοκρατική εργασία να διεκπεραιωθεί, σύμφωνα με πηγή του ΟΗΕ. Αυτό που χρειάζεται είναι πολιτικές αποφάσεις. Όπως αναφέρθηκε στον «Πολίτη», αρκετοί τεχνοκράτες αναχώρησαν για ολιγοήμερη άδεια και μετά την ενημέρωση του κ. Άιντε στη Νέα Υόρκη αναμένουν ότι θα ενημερωθούν για το τι θα γίνει ακριβώς. Ο ίδιος ο κ. Άιντε έχει συμβόλαιο με τον ΟΗΕ μέχρι το τέλος Ιουλίου, ενώ τον Σεπτέμβρη εξεδήλωσε την πρόθεση να κατέλθει ως υποψήφιος στις εκλογές της χώρας του.



Η Ευρώπη θα περιμένει

Η ΕΕ έλαβε μέρος στη διάσκεψη του Κραν Μοντανά για την Κύπρο διά του αντιπροέδρου τής Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς. Η παρουσία του ήταν διακριτική και αρκούντως εποικοδομητική στη διευκρίνιση θεμάτων που μπορεί να αφορούσαν τη λειτουργία του κοινοτικού κεκτημένου σε ολόκληρη την Κύπρο. Όταν χρειάστηκε ήταν και ενοχλητική, αφού ο κ. Τίμερμανς ξεκαθάρισε ότι το θέμα των ελευθεριών των Τούρκων στην Κύπρο θα μπορούσε να διευθετηθεί. Παρούσα, εκτός από την ομάδα τεχνοκρατών της ΕΕ, στο Κραν Μοντανά ήταν και η επίτροπος Εξωτερικής Πολιτικής Φεντερίκα Μογκερίνι, η οποία σε αντίθεση με τον κ. Τιμερμανς υπήρξε πιο ομιλητική.

Η Μογκερίνι, σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», κατά τη διάρκεια των μεταμεσονύκτιων συνομιλιών τής Παρασκευής ενημέρωσε τον Έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και του συνέστησε να αποδεχτεί πρόταση που ρίχτηκε στο τραπέζι για πρόσκληση των 3 πρωθυπουργών των εγγυητριών δυνάμεων για να σωθεί η διαπραγμάτευση η οποία φαινόταν χαμένη. Η τριμερής των πρωθυπουργών δεν έγινε τελικά αφού τόσο ο Πρόεδρος Αναστασιάδης όσο και ο Νίκος Κοτζιάς έπεισαν τον κ. Τσίπρα ότι δεν υπήρχε περιθώριο για περαιτέρω συζητήσεις επειδή η τουρκική πλευρά, όπως λέχθηκε, δεν υποχωρούσε.

Άλλοι παριστάμενοι τεχνοκράτες της ΕΕ πάντως είχαν διαφορετική αίσθηση των πραγμάτων. Σύμφωνα με τεχνοκράτη που συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις, «Η Τουρκία τελικά ανέφερε σε συζητήσεις μαζί μας ότι θα αποδεχτεί τον τερματισμό των εγγυήσεων και του δικαιώματος επέμβασής της. Όταν αυτό όμως το διαβιβάσαμε στον Αναστασιάδη, άλλαξε τροπάρι και έθεσε θέμα μηδενικού αριθμού στρατευμάτων. Απλούστατα δεν ήθελε τελική συμφωνία. Το δείπνο που ακολούθησε μετά ήταν μια σκέτη καταστροφή και η συμπεριφορά του ιδίου ήταν πραγματικά κακή».
Η Φεντερίκα Μογκερίνι μετά το ναυάγιο των συνομιλιών έγραψε στο προσωπικό της μπλογκ κρατώντας ίσες αποστάσεις: «Γράφω επιστρέφοντας από το Κραν Μοντανά στην Ελβετία, όπου τις τελευταίες δύο μέρες έλαβα μέρος στην τελική φάση των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Μακρές μέρες και νύκτες εργασίας, οι οποίες ωστόσο ολοκληρώθηκαν χωρίς συμφωνία μεταξύ των δύο μερών. Αυτά είναι κακά νέα γιατί η επίτευξη της ειρήνης στην Κύπρο θα μπορούσε να θέσει τέρμα σε μια αντιπαράθεση 40 ετών, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα τη δύναμη της διπλωματίας. Θα μπορούσε να φέρει σταθερότητα και ασφάλεια στην περιοχή, καθώς επίσης και να δημιουργήσει οικονομικές ευκαιρίες. Από αύριο θα είναι πιο δύσκολο να φανταστούμε πώς μπορεί να ξεκινήσει ξανά ένας νέος γύρος διαπραγματεύσεων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ωστόσο θα συνεχίσει την εμπλοκή της στην επίτευξη συνεργασίας στην περιοχή. Και θα είμαστε πάντα έτοιμοι να καλωσορίσουμε μια επανενωμένη, συμφιλιωμένη και ειρηνική Κύπρο στην Ένωση».

Οι Αμερικανοί απογοητευμένοι

Την απογοήτευση των ΗΠΑ γιατί η διάσκεψη για την Κύπρο στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας έκλεισε χωρίς συμφωνία εξέφρασε χθες με γραπτή ανακοίνωση η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Χέδερ Νοέρτ.
«Εκφράζουμε ευγνωμοσύνη και σεβασμό για τη σκληρή εργασία όλων των μερών και τη διευκόλυνση των Ηνωμένων Εθνών. Οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν προσπάθειες για επανένωση της νήσου σε μία διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, η οποία θα ωφελήσει όλους τους Κυπρίους», καταλήγει η ανακοίνωση της εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Αν με αυτούς δεν μπορέσαμε


Τον πιο δραματικό τόνο σε ό,τι αφορά το ναυάγιο του Κραν Μοντανά έδωσε Ε/Κ διπλωμάτης στον «Πολίτη».
«Ξεκινήσαμε αυτές τις διαπραγματεύσεις θεωρώντας ότι είχαμε απέναντί μας τα πιο μετριοπαθή στοιχεία της τ/κ και της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας. Τόσο ο κ. Ακιντζί όσο και ο κ. Τσαβούσογλου έδειχναν, και δεν το αμφισβητήσαμε ποτέ, μια διάθεση να συζητήσουν πραγματικά και επί της ουσίας για εξεύρεση τελικής λύσης. Αν λοιπόν με αυτούς δεν μπορούσαμε να καταλήξουμε σε συμφωνία, με ποιους θα μπορέσουμε στο μέλλον; Η Τουρκία αυτή τη στιγμή, όπως κατ' ισχυρισμόν ανέφερε Τούρκος διπλωμάτης στον Πρόεδρο Αναστασιάδη, δεν είναι έτοιμη και δεν μπορεί να κλείσει το Κυπριακό, λόγω των τεράστιων εσωτερικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει. Στα θετικά της διαπραγμάτευσης πάντως είναι ότι για πρώτη φορά συζητήθηκε το κεφάλαιο εγγυήσεις, με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ να καταθέτει γραπτώς στο πλαίσιό του την ανάγκη κατάργησής τους».
Η διακριτική στάση Κοτζιά
Η διάσκεψη στο Κραν Μοντανά ξεκίνησε με πολλές επιφυλάξεις για τη στάση που θα τηρούσε ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Νίκος Κοτζιάς. Τα Ηνωμένα Έθνη του καταλογίζουν σοβαρό μέρος της ευθύνης για την ανεπιτυχή έκβαση των συνομιλιών στο Μοντ Πελεράν καθώς και για τη στάση του στη Γενεύη 1, όπου δήλωσε ότι δεν μπορούσε να παραμείνει γιατί δεν ήταν προετοιμασμένος.

Σοβαρότατα προβλήματα με τον κ. Κοτζιά έχει και η ε/κ πλευρά, με αρκετά μέλη τής διαπραγματευτικής μας ομάδας να τον χαρακτηρίζουν «προβληματικό». Το θέμα μάλιστα συζήτησε κατά κόρον ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με τον Αλέξη Τσίπρα ζητώντας ακόμα και την αντικατάστασή του. Αυτό δεν έγινε λόγω της οριακής πλειοψηφίας του ΣΥΡΙΖΑ στο Κοινοβούλιο, συμπεριλαμβανομένης και της συνιστώσας «Πράττω» του κ. Κοτζιά με 3 βουλευτές.

Στο Κραν Μοντανά πάντως ο κ. Κοτζιάς εξέπληξε τους πάντες με τη συμπεριφορά του και τις εκ πρώτης όψεως εποικοδομητικές του τοποθετήσεις. Ήταν φανερό εξάλλου ότι δεν ήθελε να φορτωθεί και άλλες κατηγορίες ως ο αδιάλλακτος της παρέας. Στα κρίσιμα σημεία πάντως της διαπραγμάτευσης έπαιξε καταλυτικό ρόλο, κρατώντας τον Έλληνα πρωθυπουργό εκτός. Σε αυτό το σημείο βέβαια δεν φταίει ο κ. Κοτζιάς, αλλά ο Πρόεδρος Αναστασιάδης που συμπορεύτηκε μαζί του και ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος μάλλον λόγω ανασφάλειας δεν ήθελε την καυτή πατάτα στα χέρια του.


Το πολύ σημαντικό διευκρινισμένο πλαίσιο Γκουτέρες το οποίο καταθέθηκε στις 4 Ιουλίου στο Κραν Μοντανά. Κάνει σαφή αναφορά σε τερματισμό των εγγυήσεων, ενώ ο γενικός γραμματεάς ανεφέρει προς την τουρκική πλευρά σε σχέση με τον χάρτη ότι "πρέπει να αναφέρετε τη λέξη Μόρφου".

Πηγή: http://politis.com.cy/article/pai-gia-plan-b-o-tagip-erntogan