Ένα OSI 100 δις θα ήταν η τέλεια λύση αλλά κρατάμε μικρό καλάθι

Τι ποσοστό αλήθειας υπάρχει στα δημοσιεύματα που αναφέρουν ότι οι πιστωτές μας προετοιμάζονται για αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας προς τον επίσημο τομέα (OSI), δηλαδή για κούρεμα των ελληνικών κρατικών ομολόγων που κρατά η ΕΚΤ και οι άλλες κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος καθώς και των διμερών δανείων των Ευρωπαίων, με μείωσή τους κατά 100 δις ευρώ; Μέχρι προχτές θα λέγαμε μηδαμινό. Από χτες το ξανασκεφτόμαστε.

Η ιδέα μιας αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους προς τον επίσημο τομέα είναι πολύ καλή, καθώς θα σήμαινε ένα όντως μεγάλο κούρεμα του χρέους μας – το οποίο δεν θα αφορούσε μάλιστα ελληνικά λεφτά όπως έκανε το PSI. Ένα τέτοιο κούρεμα λοιπόν, που θα έριχνε το χρέος κάτω του 100% του ΑΕΠ, σε συνδυασμό με τα νέα μέτρα ύψους 11.5 δις ευρώ, τα οποία με τη σειρά τους θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πρωτογενές πλεόνασμα τον δημόσιο προϋπολογισμό, θα είχαν σοβαρές πιθανότητες να αλλάξουν την εικόνα της ελληνικής οικονομίας και να τη φέρουν σε ένα σημείο ισορροπίας. Αλλά πόσο πιθανό είναι να δούμε την υλοποίηση ενός τέτοιου σεναρίου άμεσα;

Για ένα υπό προετοιμασία OSI επί του ελληνικού χρέους έγραψε δυο φορές την περασμένη βδομάδα (26-27 Ιουλίου) το πρακτορείο Ρόιτερ και το θέμα αναπαρήγαγε όλος ο ελληνικός Τύπος – κάποια μέσα μάλιστα και κάποιοι αρθρογράφοι θριαμβολογώντας, λες και το έχουμε στο τσεπάκι μας...

Το σενάριο του Ρόιτερ: «Ευρωπαίοι αξιωματούχοι…»

«Eυρωπαίοι αξιωματούχοι επεξεργάζονται ένα τελευταίο σχέδιο που θα επιτρέψει στην Ελλάδα να μειώσει περαιτέρω το χρέος της και να παραμείνει στην Ευρωζώνη. Bάσει του σχεδίου τα ελληνικά κρατικά ομόλογα που κατέχουν τόσο η ΕΚΤ όσο και οι υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες θα υποστούν κούρεμα έως και 30%», ανέφερε αρχικά το πρακτορείο Ρόιτερ συνεχίζοντας:

«Οι ιδιώτες επενδυτές έχουν ήδη υποστεί ζημιές από το κούρεμα των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου (PSI), αλλά αυτό δεν στάθηκε δυνατό να επαναφέρει τη χώρα στον δρόμο της φερεγγυότητας και ως εκ τούτου μια νέα αναδιάρθρωση ίσως είναι αναγκαία. Ο νέος στόχος του κουρέματος θα είναι η μείωση του χρέους κατά 70-100 δις ευρώ ώστε να μειωθεί στο 100% ως ποσοστό του ΑΕΠ. Ωστόσο, αυτό συνεπάγεται ότι η ΕΚΤ και οι άλλες κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να δεχθούν ζημιές στο χαρτοφυλάκιο των ομολόγων που κατέχουν ενώ πιθανή είναι και η εμπλοκή των κρατών».

Στη συνέχεια βέβαια το δημοσίευμα του Ρόιτερ αναγνώριζε ότι «ο σχεδιασμός είναι σε αρχικό στάδιο και δεν έχουν λάβει χώρα επίσημες συζητήσεις, όμως είναι γνωστό ότι το πρόγραμμα της Ελλάδας είναι εκτός τροχιάς» και ουσιαστικά κατέληγε στο ότι το συγκεκριμένο σχέδιο περιλαμβάνει δύο επιλογές υπό εξέταση:

• Πρώτον, να κουρευτεί η  ΕΚΤ και οι άλλες εθνικές κεντρικές τράπεζες που κατέχουν ομόλογα ύψους 52 δις ευρώ σε ποσοστό κατά 30%.

• Δεύτερον, να κουρευτεί όχι μόνο η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες αλλά και τα διακρατικά δάνεια των Ευρωπαίων εταίρων της Ελλάδας που είναι περί τα 160 δις ευρώ.

Τέλος, το Ρόιτερ έκλεινε με διάφορα – υπεραισιόδοξα – νούμερα για το μέγεθος του κουρέματος και άρα της μείωσης του ελληνικού δημόσιου χρέους αναλόγως των επιλογών που θα υιοθετούνταν, με κάποιον αξιωματούχο να περιγράφει σενάριο επιβολής κουρέματος 30% στο σύνολο των δανείων του επίσημου τομέα (κεντρικών τραπεζών και κρατών) που θα αντιστοιχούσε σε 70 δις ευρώ και άλλον να εκτιμά κούρεμα έως 100 δις ευρώ – το οποίο αν γινόταν θα έφερνε το ελληνικό χρέος κοντά στο 100% του ΑΕΠ.

Το σενάριο της Wall Street Journal: «ΔΝΤ και Ελλάδα…»  

Τι ισχύει όμως από όλα αυτά; Επί του παρόντος θεωρούμε τίποτα. Όλα αυτά αποτελούν ‘ασκήσεις επί χάρτου’, που από τη μια μεριά ναι μεν ηχούν ευχάριστα στα αυτιά μας γιατί αν όντως  υιοθετούνταν, θα συνιστούσαν μια  αξιόπιστη λύση, αλλά από την άλλη πώς να πιστέψουμε ότι αληθεύουν όταν γνωρίζουμε ότι οι ευρωπαϊκές ηγεσίες και η ίδια η ΕΚΤ αντιστάθηκαν έως … θανάτου (της Ελλάδας εννοείται) στη συμμετοχή της κεντρικής τράπεζας στο ελληνικό PSI τον περασμένο Φεβρουάριο, παρ’ όλες τις τότε συστάσεις – έως και τους εκβιασμούς – του ΔΝΤ; 

Αυτή τουλάχιστον είναι η δική μας εκτίμηση στη βάση των πληροφοριών επί του ίδιου θέματος που δημοσίευσε η εφημερίδα Wall Street Journal την Παρασκευή 27 Ιουλίου. Όχι, κατά τη Wall Street Journal οι περίφημοι ‘Ευρωπαίοι αξιωματούχοι’ που προετοιμάζουν ένα OSI δεν υφίστανται. Αν κάτι  διαγράφεται πίσω από τις γραμμές του σχετικού δημοσιεύματος της Wall Street είναι μια ύστατη προσπάθεια του ΔΝΤ να σώσει το ελληνικό πρόγραμμα – και τα δικά του δάνεια προς την Ελλάδα – με την επιβολή στους Ευρωπαίους και την ΕΚΤ μιας αναδιάρθρωσης του χρέους της Ελλάδας προς τον επίσημο τομέα.

Πράγματι, το δημοσίευμα της Wall Street Journal περιέγραφε το ίδιο περίπου σχέδιο με το βρετανικό πρακτορείο, σημείωνε εν τούτοις (με έναν πιο συγκεκριμένο τρόπο σε σχέση με το Ρόιτερ) πως οι αξιωματούχοι που επιμένουν στην ανάγκη αυτού του σχεδίου και επιχειρούν την προώθησή του «αντιπροσωπεύουν δύο από τα τέσσερα εμπλεκόμενα μέρη στις συζητήσεις: την ελληνική κυβέρνηση και την τρόικα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου».

Φωτογράφιζε δε στη συνέχεια ως τα δύο αυτά μέρη το ΔΝΤ και την Ελλάδα, αναφέροντας αφενός ότι «η σκέψη αυτή (του OSI) συμφωνεί με μια πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ  που εξηγούσε τα θεωρητικά οφέλη της ανάληψης ζημιών από τους άλλους πιστωτές – και ιδίως από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα» και γράφοντας αφετέρου ότι «στην Αθήνα οι αξιωματούχοι ακόμη ελπίζουν ότι οι πιστωτές θα αποδεχτούν μια συμφωνία – αν όχι προς χάριν της Ελλάδας τότε για να μειώσουν τις πιέσεις στις άλλες χώρες που έχουν παγιδευτεί στην κρίση. Υπάρχει ξεκάθαρη κατανόηση ότι αν βγάλουν την Αθήνα από την πρίζα, μπορεί να προκαλέσουν καταστροφή στις άλλες χώρες και ιδίως την Ισπανία καθώς οι αγορές θα πειστούν ότι η Ευρωζώνη δεν έχει τρόπο να θέσει υπό έλεγχο την κρίση».

Συμπέρασμα: δεν πρέπει να δίνουμε πίστη στα αισιόδοξα σενάρια του Ρόιτερ περί δήθεν ευρωπαϊκού σχεδίου που θα μειώσει δραστικά το χρέος μας. Καθώς φαίνεται πρόκειται για μια πρωτοβουλία του ΔΝΤ και μόνον αυτού, που ναι μεν κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση και που πολύ σωστά υποστηρίζεται από την ελληνική κυβέρνηση, αλλά που δεν θα μπορέσει να προχωρήσει δίχως τη συναίνεση των ευρωπαϊκών ηγεσιών και πολύ περισσότερο της ΕΚΤ και των άλλων εθνικών κεντρικών ευρωπαϊκών τραπεζών – οι οποίες αμφιβάλλουμε πολύ αν θα τη δεχτούν, γιατί αν δεχτούν κάτι τέτοιο για την Ελλάδα, πώς να το αρνηθούν μετά για την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Ισπανία ή την Ιταλία;

Το σενάριο των Financial Times:

Αν οι Ευρωπαίοι διαφωνούν με το ελληνικό OSI,

να δώσουν στο ΔΝΤ τα λεφτά του πίσω

Υπάρχουν όμως έστω και κάποιες λίγες πιθανότητες το ΔΝΤ να καταφέρει να πείσει τους Ευρωπαίους για το OSI – μπας και λυθεί και το ελληνικό πρόβλημα χωρίς πλήρη καταστροφή; Αν και μέχρι προχτές θα απαντούσαμε αρνητικά σε αυτό το ερώτημα, από χτες,  μετά την εμφάνιση μιας πολύ ενδιαφέρουσας σύστασης των Financial Times περί της ανάγκης να ασκήσει το ΔΝΤ ένα πραγματικά σκληρό εκβιασμό στους Ευρωπαίους αναφορικά με το ελληνικό OSI, το ξανασκεφτόμαστε.

Η σύσταση αυτή εμπεριέχονταν στο κύριο άρθρο – άρα το άρθρο ‘γραμμής’  – της χθεσινής (30 Ιουλίου) έκδοσης της εφημερίδας Financial Times. Ένα άρθρο ορόσημο για την ελληνική υπόθεση κατά τη γνώμη μας καθώς για πρώτη φορά περιλάμβανε μια καθόλα επίσημη αναγνώριση πως η απόφαση για μη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους από την αρχή της κρίσης ήταν λανθασμένη όπως επισήμανε και ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ Π. Ρουμελιώτης την περασμένη βδομάδα, μια σύσταση πως «αν δεν υπάρξει δραστικότατος περιορισμός της διαμάχης και της άρνησης των συν-δανειστών» (δηλαδή των Ευρωπαίων, βλέπε Γερμανία και ΕΚΤ), το ΔΝΤ πρέπει να αποχωρήσει από το ελληνικό πρόγραμμα παραδίδοντας τον έλεγχο του στους Ευρωπαίους και μια προτροπή προς το ΔΝΤ για έναν εκβιασμό: «Αν οι αρχές της Ευρωζώνης θέλουν η Ελλάδα να βγει από το χρέος της με ανάπτυξη δίχως αναδιάρθρωση των δανείων του δικού τους επίσημου τομέα προς την Αθήνα, το ΔΝΤ θα πρέπει να τους ζητήσει να αναλάβουν την έκθεσή του και να περιορίσει τον ρόλο του στην προσφορά ανοιχτών και ειλικρινών εκτιμήσεων για την προσπάθεια διάσωσης». Δηλαδή, είπαν χτες οι Financial Times, επιτέλους ξυπνήστε, ήρθε η ώρα της αλήθειας για την Ελλάδα, το ΔΝΤ δεν πρέπει να συνεχίσει άλλο με ένα πρόγραμμα στο οποίο δεν πιστεύει και το μήνυμά του προς τους Ευρωπαίους πρέπει τώρα πια να είναι ένας σκληρός εκβιασμός του τύπου: αν εσείς όντως πιστεύετε ότι αυτά που λέτε για την Ελλάδα είναι εφικτά – γιατί εμείς δεν τα πιστεύουμε και προτείνουμε ως μόνη λύση την αναδιάρθρωση των ελληνικών δανείων προς εσάς την οποία εσείς αρνείστε – δώστε μας εμάς τα λεφτά μας πίσω για να μην έχουμε προβλήματα με τους μετόχους μας, πάρτε όλο το βάρος πάνω σας και βγάλτε άκρη με τους δικούς σας φορολογούμενους όταν η Ελλάδα δεν θα μπορεί πια να σας πληρώσει.

Εκτιμούμε ότι το χτεσινό κύριο άρθρο των FT εκφράζει έναν πρώτο άτυπο εκβιασμό του ΔΝΤ προς τους Ευρωπαίους με στόχο την προώθηση του ελληνικού OSI – ο οποίος αγνοούμε αν και πόσο μπορεί να επισημοποιηθεί και πολύ περισσότερο πώς θα τον αντιμετωπίσουν οι Ευρωπαίοι, ή μάλλον οι Γερμανοί και η ΕΚΤ. Και για να καταλήξουμε:

Πλησιάζει η ώρα της ‘τελικής λύσης’ του ελληνικού δράματος

Για μας, αν κάτι δείχνουν όλα αυτά, η ανάληψη μιας πρωτοβουλίας περί αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους προς τον επίσημο τομέα από το ΔΝΤ τώρα, οι επίμονες διαρροές της στο Ρόιτερ, οι διατυπώσεις του τύπου ‘ύστατο σχέδιο σωτηρίας της Ελλάδας’ που τη συνοδεύουν και ο άτυπος εκβιασμός του ΔΝΤ προς τους Ευρωπαίους δια των FT, είναι ότι πρέπει να αποδώσουμε πίστη στα σενάρια που αναφέρουν ότι η Γερμανία ετοιμάζει κάποιου τύπου ‘τελική λύση’ για την Ελλάδα με επίσημη εγκατάλειψη του προγράμματος και χρεοκοπία εντός ή εκτός ευρώ μετά το φθινόπωρο. Και καθώς έτσι έχουν τα πράγματα, το ΔΝΤ προσπαθεί να σώσει την παρτίδα κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή, με σκοπό να διαφυλάξει πρωτίστως το δικό του δανεισμό προς την Ελλάδα και το κύρος του τα οποία θα πληγούν καίρια σε περίπτωση ελληνικής κατάρρευσης. Η δε ελληνική κυβέρνηση φαίνεται ότι σπεύδει να στηρίξει αυτό το σχέδιο με την ελπίδα ότι θα πετύχει ένα πραγματικό μεγάλο κούρεμα του ελληνικού χρέους, ικανό να ανατρέψει τους όρους του – σήμερα εντελώς χαμένου για τη χώρα – παιχνιδιού.  Το τι θα κάνει τώρα η Γερμανία και η ΕΚΤ νομίζουμε πως ούτε κι αυτές ακόμη δεν το ξέρουν.

Μαριάννα Τόλια ,sofokleous 10.gr