Δύση και Ανατολή: Οι ισόβιοι αντίπαλοι…

Το 2005, στο Royal Academy of Arts στο Λονδίνο, ένα διάσημο έκθεμα χρηματοδοτείται από την κινεζική κυβέρνηση, «Οι τρεις αυτοκράτορες» γιόρταζαν το μεγαλείο της κινεζικής τέχνης. Κεντρικό κομμάτι της έκθεσης ήταν ένας τεράστιος πίνακας σε ευρωπαϊκή τεχνοτροπία που απεικονίζει τους απεσταλμένους του δυτικού κόσμου που παρατάσσονται για να δείξουν τον σεβασμό τους στον αυτοκράτορα της Κίνας. Το μήνυμα δεν θα μπορούσε να ήταν πιο σαφές: «Η Κίνα επέστρεψε.» Η Δύση θα πρέπει να αποτίσει φόρο τιμής στην Κίνα και στο μέλλον με τον ίδιο τρόπο που είχε αναγκαστεί να το κάνει και στο παρελθόν.

Το 2012, η ​​Κίνα βρίσκεται στα πρόθυρα του να γίνει η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου και είναι μακράν η ηγετική δύναμη ανάμεσα στις αναδυόμενες οικονομίες.

Η Δύση, και κυρίως η Ευρώπη, αναλογίζεται σιγά-σιγά το μέτρο της ασιατικής πρόκλησης. Αυτό συμβαίνει την ίδια στιγμή που οι αναδυόμενες χώρες έχουν αρχίσει να αισθάνονται τις συνέπειες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης με επίκεντρο την Ευρώπη. Με άλλα λόγια, μια νέα ισορροπία δυνάμεων και αδυναμιών αναδύεται μετά τα γεγονότα - και έρχεται σε αντίθεση με την τρέχουσα πραγματικότητα.

Πριν από μερικά χρόνια, το βιβλίο Η Γεωπολιτική της Συγκίνησης, τόνιζε τις διαφορές που υπήρχαν μεταξύ ενός δυτικού κόσμου που κυριαρχείται από το φόβο και της Ασίας, υποκινούμενη από την ελπίδα. Ενώ η Δύση συσσώρευε χρέη, η Ασία είχε ξαφνιάσειο με τη μεγάλη οικονομική άνθηση της. Αυτό εξακολουθεί να υφίσταται, αλλά εμφανίζονται ρωγμές. Υπάρχει περισσότερος φόβος σήμερα στη Δύση, αλλά και λίγο λιγότερη ελπίδα στην Ασία.

Ασία και η Δύση μπορεί όμως να έχουν εξισορροπήσει επιτέλους. Η Λατινική Αμερική είναι μάλλον σε καλό δρόμο. Και η Αφρική μπορεί να είναι σιγά σιγά έτοιμη για ανάπτυξη.  Ο αραβικός κόσμος, επίσης, με τη συνεχή επανάσταση του, μπορεί επίσης να μπαίνει στο παιχνίδι, ξεπερνώντας την ταπείνωση που είχε υπάρξει η συναισθηματική δύναμη των λαών του.

Η Δύση, εν τω μεταξύ, εμφανίζεται πιο αργή στην προσαρμογή στις νέες πραγματικότητες ενός κόσμου στον οποίο πλέον δεν κυριαρχεί, αλλά εξακολουθεί να κατέχει σημαντικό ρόλο, εξαιτίας αξιών των οποίων η παγκοσμιότητα τώρα διατυπώνεται με πιο συγκρατημένο και συνεκτικό τρόπο. Πράγματι, στο φόβο, στην ελπίδα και στην ταπείνωση,προστίθεται τώρα μια τέταρτη και καθοριστική έννοια: η σεμνότητα.

Η Δύση σήμερα είναι πολύ διαφορετική από την ιστορική Δύση. Πρόκειται για μια μειωμένη οντότητα, που κατανοεί όλο και περισσότερο ότι δεν μπορεί πλέον να είναι το κέντρο του κόσμου, έστω και μόνο λόγω της δημογραφικής συρρίκνωσης της. Η Ευρώπη αντιπροσώπευε το 20% του πληθυσμού του κόσμου στις αρχές του δέκατου όγδοου αιώνα. Ο πληθυσμός της Δύσης στο σύνολό της θα αποτελεί λίγο περισσότερο από το 10% παγκοσμίως το 2050.

Η Δύση είναι επίσης κατακερματισμένη: η αμερικανική Δύση αυξάνεται όλο και περισσότερο σε διαφορετικούς από την ευρωπαϊκή Δύση ρυθμούς. Το ερώτημα δεν αφορά πλέον κοινά συμφέροντα ή κοινούς στόχους ασφάλειας, αλλά την κουλτούρα καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες στρέφονται προς την Ασία και τη Λατινική Αμερική και προσελκύουν μετανάστες από αυτές τις περιοχές. Όσον αφορά την ασιατική Δύση, η Ιαπωνία θα συνεχίσει να παραμένει μόνη και μοναδική.

Λαμβάνοντας υπόψη αυτό, μπορεί να φαίνεται πρόωρο να μιλάμε για την«επιστροφή της Δύσης,» ιδιαίτερα σε μια εποχή που η αμερικανική οικονομία παραμένει εύθραυστη, η οικονομική κρίση της Ευρώπης τροφοδοτεί μια υπαρξιακή αναζήτηση, και οι βαθιές διαρθρωτικές ρωγμές της Ιαπωνίας συνεχίζονται. Σε όλη την Ευρώπη, και ιδιαίτερα στο νότο, παρατηρείται μια προθυμία να μάθουν από τους άλλους. Υπάρχει μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση, ακόμη και στη Γαλλία – που δεν φημίζεται για την ταπεινότητά της - ότι η συγκριτική αξιολόγηση είναι απαραίτητη, και ότι οι σκληρές θυσίες θα πρέπει να γίνουν.

Με άλλα λόγια, οι Ευρωπαίοι αρχίζουν να κατανοούν ότι έχουν ζήσει πολύ πέρα ​​από τις δυνατότητές τους υλικά, και πολύ χαμηλότερα από τη διανοητική, πνευματική και ηθική τους αξία - μια διαδικασία που θα μπορούσε να περιγραφεί ως η απαρχή του «Montization,» ένας φόρος τιμής στην ευθύνη και  το θάρρος του Ιταλού πρωθυπουργού κ. Mario Monti. Απλά φανταστείτε: μια πιο ενάρετη Ευρώπη αντιμέτωπη με μια πιο «παρακμιακή» Κίνα, όπου οι αργυρώνητες ελίτ αρχίζουν να στρέφονται η μία κατά της άλλης.

Αυτό που πιθανώς να ζούμε είναι η εδραίωση ενός πραγματικά πολυπολικού κόσμου, όπου η Δύση δεν κυριαρχεί, αλλά και δεν αντικαθίσταται από την Ασία ή τον αναδυόμενο κόσμο γενικότερα. Η Δύση δεν έχει πει ακόμα την τελευταία της κουβέντα. Αλλά μια πιο μετριοπαθής Δύση μπορεί να σταθεροποιήσει τη θέση της όσον αφορά την Κίνα, ιδιαίτερα σε μια εποχή που η Κίνα έχει καταστεί και πιο αλαζονική και λιγότερο σίγουρη για το πολιτικό και κοινωνικό σύστημα της. sofokleous 10.gr