Η Τουρκία πήρε διαβεβαιώσεις... ότι θα ξεκινήσει διάλογος με την Ελλάδα για την ΑΟΖ του Καστελόριζου – Το Oruc Reis Αττάλεια, το Kanuni Μαύρη Θάλασσα

Ο πραγματικός λόγος για τον οποίο αποχώρησε το Oruc Reis είναι γιατί οι Τούρκοι πήραν διαβεβαιώσεις από το ΝΑΤΟ, της ΗΠΑ δια του υπουργού Εξωτερικών του Pompeo και από την Γερμανία ότι θα ξεκινήσει ουσιαστικός διάλογος με την Ελλάδα.
Η αποχώρηση του Oruc Reis του ερευνητικού σκάφους της Τουρκίας – ένα από τα 5 που διαθέτει από τις παρυφές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ (Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης) αποτέλεσε μια σημαντική εξέλιξη για την Ανατολική Μεσόγειο.
-Τι συνέβη και αποχώρησε το Oruc Reis;
-Τι σηματοδοτεί για τον διάλογο Ελλάδος – Τουρκίας που ξεκινάει άμεσα και πέραν του πλαισίου του ΝΑΤΟ;
-Τι πρόκειται να συμβεί;

Απαντήσεις

Το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis δεν αποχώρησε από την ζώνη Νοτίως του Καστελόριζου και δυτικά της Κύπρου στην περιοχή όπου δυνητικά υφίσταται η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ της Ελλάδος για προγραμματισμένες δραστηριότητες, όπως υποστηρίζουν οι Τούρκοι.
Να τονιστεί ότι Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη νοείται η έκταση από την ξηρά ηπειρωτική ή νησιωτική – με βάση το διεθνές δίκαιο για την θάλασσα του 1982 - έως και 200 ναυτικά μίλια ή 370 χιλιόμετρα.
Επίσης οι Τούρκοι δεν ανησύχησαν τόσο για τις κυρώσεις που δεν σχεδίαζε να επιβάλλει η ΕΕ για την προκλητικότητα και παραβατικότητα της Τουρκίας.
H Τουρκία γνώριζε ότι δεν θα επιβληθούν κυρώσεις από την ΕΕ ή στο χειρότερο σενάριο θα ήταν ασήμαντου αντικτύπου. Αυτό διαπιστώθηκε ξεκάθαρα και από το forum MED 7 των 7 χωρών της Μεσογείου Γαλλίας, Ιταλίας, Ισπανίας, Πορτογαλίας, Μάλτας, Ελλάδος και Κύπρου, υπήρξε μεγάλο χάσμα και στην Σύνοδο Κορυφής 24 και 25 Σεπτεμβρίου επί της ουσίας δεν θα επιβάλλονταν κυρώσεις στην Τουρκία.
Ο πραγματικός λόγος για τον οποίο αποχώρησε το Oruc Reis είναι γιατί οι Τούρκοι πήραν διαβεβαιώσεις από το ΝΑΤΟ, της ΗΠΑ δια του υπουργού Εξωτερικών του Pompeo και από την Γερμανία ότι θα ξεκινήσει ουσιαστικός διάλογος με την Ελλάδα.
Για την Τουρκία η εξέλιξη αυτή είναι ζωτικής σημασίας γιατί έχει μια πιθανότητα μέσω της ελληνικής συναίνεσης να αποκτήσει πρόσβαση στην ΑΟΖ του Καστελόριζου.
Ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι ενώ το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis κατευθύνθηκε στην Αττάλεια το τουρκικό λιμάνι μαζί με τα συνοδευτικά πλοία Ataman και Cengis Han ένα άλλο ερευνητικό σκάφος το Kanuni Drilling Ship αντί της Μεσογείου θα μετακινηθεί στην Μαύρη Θάλασσα για να στηρίξει την προσπάθεια εξορύξεων και ερευνών του άλλου τουρκικού πλοίου Fatih.
Ο υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων της Τουρκίας Fatih Dönmez ανέφερε ότι το «Το Kanuni Drilling Ship, του οποίου οι προετοιμασίες συνεχίζονται, θα ξεκινήσει να τρυπάει στη Μαύρη Θάλασσα και θα προστεθεί στις έρευνες που διεξάγει ήδη το Fatih»
Η εξέλιξη αυτή είναι πολύ σημαντική γιατί το Kanuni οι τούρκοι σχεδίαζαν να το χρησιμοποιήσουν στην Ανατολική Μεσόγειο και τώρα το στέλνουν στην Μαύρη Θάλασσα.
Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία θέλει να ξεκινήσει διάλογο με την Ελλάδα και η Ελλάδα θέλει να ξεκινήσει διάλογο με την Τουρκία όπως έγκαιρα είχαμε αναφέρει.

Η Τουρκική προπαγάνδα και τι έπεται;

Η Τουρκία έως σήμερα σκοπίμως και με στρατηγική έχει θέσει πολλά ζητήματα στο τραπέζι
-Αναφέρει ότι ένα ελληνικό νησί το Καστελόριζο δεν μπορεί να έχει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη 40.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων άπαξ και απέχει 2,02 χιλιόμετρα από την ηπειρωτική Τουρκία και 580 χιλιόμετρα από την ηπειρωτική Ελλάδα.
-Αναφέρει ότι υπάρχουν 13 νησιά που μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα εκτός διεθνώς συνθηκών, οπότε η Τουρκία αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία.
Είναι τα νησιά που μεταφέρθηκαν από την Ιταλία στην Ελλάδα.
-Αναφέρει ότι υπάρχουν 12 με 14 νησιά που κατά παράβαση της Συνθήκης της Λωζάνης έχουν στρατιωτικοποιηθεί, παρ΄ ότι ισχύει το καθεστώς της αποστρατιωτικοποίησης.
-Αναφέρει ότι υπάρχει πλήθος νησίδων και βραχονησίδων όπου θεωρούνται γκρίζες ζώνες.
-Αμφισβητεί την δυνατότητα της Ελλάδος να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα από 6 σε 12 ναυτικά μίλια.
Οι Τούρκοι αναφέρουν ότι η Συνθήκη της Λωζάνης αναφέρει ότι τα χωρικά ύδατα στο Αιγαίο Πέλαγος είναι 3 ναυτικά μίλια και ότι τα νησιά έως 3 ναυτικά μίλια από την Τουρκία ανήκουν στην Τουρκία πλην αυτών που αναφέρονται στην Συνθήκη της Λωζάνης.
-Η Τουρκία επικρίνει την Ελλάδα για την διπλή στρατηγική της στο Αιγαίο στα 6 ναυτικά μίλια τα χωρικά ύδατα και στα 10 ναυτικά μίλια ο εναέριος χώρος.

Τι πρόκειται να συμβεί; - To απόλυτο επίκεντρο η ΑΟΖ του Καστελόριζου

Η Τουρκία σκοπίμως έχει ανοίξει τόσα πολλά θέματα στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο ώστε όταν ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις να παραχωρήσει κάποιες από τις διεκδικήσεις της… επιτυγχάνοντας τον βασικό στόχο.
Να τονιστεί με σαφή τρόπο ότι παρά τις εμπλοκές που είχαν υπάρξει σε τεχνικό επίπεδο στο ΝΑΤΟ την Βορειοατλαντική Συμμαχία… ο διάλογος Τουρκίας και Ελλάδος έχει ξεκινήσει.
Επίσης το γεγονός ότι η Ελλάδα και η Τουρκία βρέθηκαν ένα βήμα πριν την έγγραφη συμφωνία για το Ανατολικό Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο είναι απόδειξη ότι πλησιάζει το deal… θα ξεκινήσει επίσημα διάλογος Ελλάδος και Τουρκίας και εκτός ΝΑΤΟ με στόχο να επιλυθούν κάποια από τα βασικά ζητήματα.
Η Τουρκία έχει ένα βασικό θέμα, θέλει να αποκτήσει πρόσβαση στην ΑΟΖ του Καστελόριζου και εάν η Ελλάδα συναινέσει, η Τουρκία θα εγκαταλείψει μεγάλο μέρος των άλλων αξιώσεων της.
Το θέμα αυτό το έχουμε αναλύσει πολύ διεξοδικά, το πιθανότερο σενάριο είναι να υπάρξει ένα καθεστώς συνδιαχείρισης της ΑΟΖ του Καστελόριζου μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδος – ίσως και να συσταθεί κοινή ελληνοτουρκική εταιρία ερευνών -
Το βασικό θέμα της Τουρκίας είναι να αποκτήσει πρόσβαση – νόμιμη – νοτίως του Καστελόριζου ώστε να έχει κάποια νομιμοποίηση η ΑΟΖ με την Λιβύη ή σε ένα βασικό σενάριο να εγκαταλείψει την ΑΟΖ με την Λιβύη αρκεί να έχει ισχυρή θαλάσσια δικαιοδοσία νοτιοδυτικά του Καστελόριζου.

Πως αντιμετωπίζουν οι τούρκοι στρατηγικοί την αποχώρηση του Oruc Reis;

Ο Πρώην τούρκος ναύαρχος Cem Gürdeniz αναφέρει ότι η Τουρκία είναι η ισχυρότερη στην περιοχή.
Η κυριαρχία και οι πρωτοβουλίες είναι πάντα στην Τουρκία.
Ο στόλος της Τουρκίας, του ναυτικού και των σεισμικών γεωτρήσεων έχουν δική τους στρατηγική.
Η κυβέρνηση μπορεί να έχει ξεκινήσει μια διαδικασία χάριτος για να δώσει την ευκαιρία στη διπλωματία.
Είμαι βέβαιος ότι μια νέα κίνηση θα έρθει ανάλογα με την πορεία της διαδικασίας.
Ως αποτέλεσμα αυτής της κίνησης, ελπίζω ότι θα υπάρξει μια νέα ανακοίνωση NAVTEX με βάση 26 μοίρες στο ανατολικό μήκος εάν η Ελλάδα δεν υποχωρήσει.
Τότε θα καταλάβουν ποιες θα είναι οι παρενέργειες για το Καστελόριζο.
Όμως ακόμη και αυτές οι δηλώσεις δείχνουν ότι η Τουρκία απέσυρε το Oruc Reis για να ξεκινήσει διάλογος με την Ελλάδα.
Ο διάλογος αυτός έχει μεγάλη πιθανότητα να αποδώσει αρκεί να υπάρξει συμβιβασμός για την ΑΟΖ του Καστελόριζου.

Γεωπολιτικός Αναλυτής
(Ο Γεωπολιτικός Αναλυτής είναι ένας πολύπειρος γνώστης των ελληνοτουρκικών ζητημάτων που συνεργάζεται με το bankingnews για την ώρα υπό καθεστώς ανωνυμίας για ειδικούς λόγους)

Τι ανέφερε νωρίτερα το bankingnews

Η κίνηση της τουρκικής ηγεσίας να αποσύρει το Orus Reis, παρά τις επιμέρους προκλήσεις καταδεικνύει ότι ο Recep Tayyip Erdogan προχώρησε σε δεύτερες σκέψεις σχετικά με τις κινήσεις του, καθώς βρέθηκε πολύ κοντά η επιβολή κυρώσεων από την ΕΕ ενώ στην Άγκυρα ασκήθηκαν έντονες διατλαντικές πιέσεις. Η Αθήνα, πάντως παραμένει επιφυλακτική, καθώς δεν αποκλείεται η επανάληψη των τουρκικών προκλήσεων ενώ μετά από αυτή την κίνηση αποκλιμάκωσης αναμένεται μία μακρά περίοδος διαβουλεύσεων, χωρίς να υπάρχουν εγγυήσεις για το αποτέλεσμα.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, καθοριστικό ρόλο στην αποχώρηση του Orus Reis διαδραμάτισε για μία ακόμη φορά η προεδρεύουσα της ΕΕ, Γερμανία η οποία άσκησε έντονες πιέσεις στην Τουρκία, προκειμένου να δώσει την εντολή για επιστροφή του ερευνητικού σκάφους και των συνοδών πολεμικών πλοίων στα τουρκικά παράλια.
Η γερμανική κυβέρνηση αξιοποίησε στο παρασκήνιο το κλίμα στους κόλπους της ΕΕ για επιβολή κυρώσεων στην Άγκυρα με όχημα τις πιο σκληρές φωνές, όπως Γαλλία και Αυστρία, προκειμένου να πείσει τον Erdogan να προχωρήσει σε μία κίνηση αποκλιμάκωσης.
Εξάλλου το χρονικό διάστημα μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (24-25/9/2020) θεωρείται καθοριστικής σημασίας για μία επιστροφή Ελλάδας – Τουρκίας στις διερευνητικές επαφές με κύριο δίαυλο το ΝΑΤΟ και τις προσπάθειες να δημιουργηθεί μία «κόκκινη γραμμή» ανάμεσα στις δύο πλευρές.
Στην Άγκυρα μεταφέρθηκε το μήνυμα ότι η παραβίαση του δικαιώματος επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης στο Καστελόριζο από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια, μάλιστα με πολεμικά μέσα και την πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου να βρίσκεται στο ακριτικό νησί, θα δυσκόλευε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο από το να μη προχωρήσει σε δραστικές αποφάσεις κατά της Τουρκίας.
Πιέσεις όμως δεν ασκήθηκαν μόνο από τη Γερμανία.
Η παρουσία του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Mike Pompeo στη Λευκωσία το Σάββατο (12/9/2020), την ημέρα που επρόκειτο να ανανεωθεί η Τουρκική NAVTEX είχε στόχο να στείλει σήμα αποκλιμάκωσης στην Άγκυρα και προτροπής στην κυπριακή κυβέρνηση για επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό.
Ο αμερικανικός παράγοντας εξάλλου θεωρεί την επίλυση του Κυπριακού «κλειδί» για τη σταθερότητα και την άμβλυνση των αντιπαραθέσεων στην περιοχή.

Και μήνυμα…στρατιωτικό

Η αμερικανική παρέμβαση που εκδηλώθηκε δεν ήταν μόνο διπλωματική.
Στις 12/9 το πλοίο υποστήριξης του Αμερικανικού Ναυτικού USNS Yuma, έπλευσε από τα ανοιχτά της Κύπρου, πέρασε σε ορατή απόσταση από τον στόλο που συνόδευε το Oruc Reis και την περιοχή που δραστηριοποιούταν τις προηγούμενες ημέρες, προτού κατευθυνθεί βορειοδυτικά προς τη Ναυτική Βάση της Σούδας.
Στρατιωτικοί αναλυτές κάνουν λόγο για ασυνήθιστη τακτική για αμερικανικό πολεμικό πλοίο καθώς οι πομποί του ήταν ανοιχτοί με αποτέλεσμα να είναι ορατό μέσω του marine-traffic.
Επίσης στην Κύπρο κατέφθασαν και δύο ταχύπλοα του Αμερικανικού Ναυτικού για ασκήσεις με την Εθνική Φρουρά.
Η απόφαση για αποχώρηση του Oruc Reis

Το τουρκικό ερευνητικό σκάφος Οruc Reis και τα υποστηρικτικά σκάφη Ataman και Cengis, τα οποία εξήλθαν της παράνομα δεσμευμένης περιοχής της κυπριακής ΑΟΖ στα δυτικά της Κύπρου γύρω στις 23:00 το βράδυ του Σαββάτου 12/9, βρίσκεται στην Αττάλεια.
Τα τουρκικά Μέσα Ενημέρωσης με πρώτη την φιλοκυβερνητική τουρκική εφημερίδα Yeni Şafak, αποδίδουν την απομάκρυνση του Oruc Reis και την μη ανανέωση της NAVTEX «στις συνομιλίες που ξεκίνησαν στο ΝΑΤΟ», σημειώνοντας πως ότι έκανε «σεισμικές έρευνες» σε μια περιοχή περίπου 3.500 χιλιομέτρων εντός του πεδίου των ερευνητικών δραστηριοτήτων που ξεκίνησαν στις 10 Αυγούστου.
Σημειώνεται ότι το βράδυ του Σαββάτου 12/9, πριν τη λήξη της τελευταίας NAVTEX, αποτελούσε μυστήριο η πορεία του ερευνητικού σκάφους Oruc Reis, καθώς οι τελευταίες πληροφορίες έκαναν λόγο για επιστροφή του στην Αττάλεια.
Μάλιστα, πέντε ώρες ακριβώς πριν τη λήξη της τελευταίας NAVTEX που ήθελε το τουρκικό ερευνητικό εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας, το Oruc Reis και τα βοηθητικά του Ataman και Cengis Han, φαίνεται να είχαν διπλασιάσει την ταχύτητα τους, σε επίπεδο που πλέον δεν είναι εφικτές οι έρευνες με καλώδια, και να επιστρέφουν στην Αττάλεια.
Το τουρκικό ερευνητικό από τις 10/8 μέχρι σήμερα κινούνταν με ταχύτητα 4-5 κόμβων ταχύτητα που του επέτρεπε να πλέει έχοντας ποντίσει καλώδια με τα οποία εκτιμάται ότι μπορεί να διενεργούσε σεισμικές έρευνες.
Όμως τις τελευταίες ώρες πριν τη λήξη της τελευταίας NAVTEX το τουρκικό πλοίο κινείτο νότια του Καστελόριζου, με κατεύθυνση βορειοανατολική και με ταχύτητα περίπου 9 κόμβων.