Τα παλιά καλά χρόνια ... της τραπεζικής

Σε περιόδους κρίσης, υπάρχει μια γνωστή τάση να αναζητούμε λύσεις στο παρελθόν, επειδή τα πράγματα υποθέτουμε ότι ήταν καλύτερα τότε. Αυτό συμβαίνει τώρα στον τραπεζικό τομέα. Οι άνθρωποι μιλούν ανοιχτά για την ανάγκη να γίνουν ξανά οι τράπεζες βαρετές, να απλοποιηθούν οι δομές τους, να ξαναχτιστούν τα επαγγελματικά πρότυπα, και να αποκατασταθεί η προσωπική επαφή που κάποτε ένωνε τραπεζίτες με τους πελάτες τους. Αυτό δεν είναι απλά νοσταλγία για την «χρυσή εποχή» - είναι η κινητήρια δύναμη πίσω από μια ολόκληρη σειρά από σχέδια για την τραπεζική μεταρρύθμιση.

Αλλά για σταθείτε ένα λεπτό: για ποια χρυσή εποχή μιλάμε; Ήταν τότε που οι  διευθυντές των τραπεζών με τα γιλέκα σας καλούσαν στο γραφείο τους για μια φιλική συνομιλία για τη δυνατότητα υπερανάληψης στο λογαριασμό σας; Αν ναι, ξεχάστε το. Ίσως να ήταν η εποχή εκείνη όπου ο διευθυντής της τράπεζας αντιμετώπιζε ανοιχτά και δίκαια τους πελάτες του. Αν ναι, πώς θα εξηγούσε άραγε το γεγονός ότι ο ίδιος προσωπικά καρπωνόταν προμήθειες για τα προϊόντα που σας πωλούσε, όπως ασφάλεια (χωρίς να σας το πει) και μία φορά το τρίμηνο έπαιρνε κομμάτι των τελών του λογαριασμού σας, και πάλι χωρίς να σας το πει, πόσο μάλλον όταν ισχυριζόταν μηδενικές επιβαρύνσεις;

Είναι αλήθεια υπήρχαν επαγγελματικά πρότυπα: κάθε τραπεζικό ίδρυμα είχε εξετάσεις, και χωρίς αυτές κανείς επίδοξος τραπεζίτης δεν μπορούσε προχωρήσει μπροστά. Όμως, ενώ η τράπεζα παρακολουθούσε την επαγγελματική δεοντολογία, ήταν ιδιοτελής και εσωστρεφής. Τελικά κατέληξε σε παρόμοια πορεία με άλλους τέτοιους θεσμούς: η προσέγγιση ναυάγησε κάτω από την τραπεζική αλαζονεία και ανακατασκευάστηκε ως πάροχος επαγγελματικών προσόντων.

Το θέμα είναι ότι ακόμα και αν ο τραπεζικός κλάδος τον παλιό καιρό ήταν εντυπωσιακά σταθερός, αυτό ήταν μόνο και μόνο επειδή έπαιζε με κανόνες που θα ήταν απαράδεκτοι στον σύγχρονο κόσμο μας. Η ιδιαίτερα προστατευμένη κατάσταση του κλάδου ενθαρρύνονταν τότε από μια κουλτούρα εφησυχασμού όπου τα συμφέροντα του πελάτη κατατάσονταν πιο χαμηλά από εκείνα των ίδιων των τραπεζών. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, το εκκρεμές ταλαντεύονταν προς την αντίθετη κατεύθυνση από σήμερα: υπέρ της απορρύθμισης των τραπεζών, επειδή η γνώμη που επικρατούσε τότε ήταν ότι η ρύθμιση ήταν πάρα πολύ βαρετή για το καλό της οικονομίας.

Το ερώτημα είναι κατά πόσον είναι δυνατόν να αναπαράγουμε ότι ήταν καλό εκείνη την προγενέστερη περίοδο στο περιβάλλον που έχουμε σήμερα. Αυτό φαίνεται να είναι ο στόχος των μεταρρυθμίσεων που ο Sir David Walker δρομολογεί τώρα στην Barclays.

Θα ήταν σίγουρα καλό να έχουμε μια πιο προσωπική επαφή μεταξύ των τραπεζών και των πελατών τους. Όμως, οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Το 1970, υπήρχαν περίπου 20.000 υποκαταστήματα τραπεζών για  10 εκατομύρια πελάτες. Σήμερα, υπάρχουν τα μισά για πέντε φορές πιο πολλούς πελάτες. Είναι αδύνατο η πραγματική προσωπική επαφή να παίξει ρόλο στην παροχή τραπεζικών υπηρεσιών.

Επίσης, θα ήταν καλό αν οι τραπεζίτες οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες ήταν απαλλαγμένοι από πίεση των στόχων κερδοφορίας. Αλλά ο μόνος λόγος για τον οποίο ο παλιός διευθυντής τράπεζας ήταν απαλλαγμένος από αυτή την πίεση είναι ότι τα κέρδη των τραπεζών κρατήθηκαν για καιρό μυστικά, έτσι δεν είχε σημασία.

Δεδομένου ότι η επιστροφή σε εκείνη την κατάσταση ευδαιμονίας είναι απίθανη, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι και οι πωλήσεις υπό πίεση δεν μπορούν να εξαλειφθούν, αν και θα μπορούσαν να διαχειριστούν καλύτερα.

Και τρίτον, θα μπορούσε να βοηθήσει να αποκατασταθεί και πάλι εμπιστοσύνη στον τραπεζικό τομέα αν ο κλάδος ένα σαφή και εφαρμόσιμο κώδικα δεοντολογίας. Αυτό μπορεί να είναι πραγματοποιήσιμο, αν και τελικά μπορεί να μην είναι πολύ αποτελεσματικό.

Αν οι προτάσεις Vickers περάσουν, θα καταλήξουμε με λίγες μεγάλες τράπεζες, όλες καλά προστατευμένες, μετρίως κερδοφόρες και ασφαλείς στη γνώση ότι δεν μπορεί να τους επιτραπεί να καταρρεύσουν. Αυτό θα οδηγήσει σε καλύτερο τραπεζικό τομέα, όπως ισχυρίζεται η έκθεση Vickers, ή απλώς θα επαναφέρει την αλαζονεία του παλιού καιρού; Μάλλον θα ισχύσει το δεύτερο από τα δύο, και γι 'αυτό θα πρέπει να ξεχάσουμε το παρελθόν και να ασχοληθούμε με την πραγματικότητα του σήμερα.http://www.sofokleous10.gr