Βερολίνο, η νέα πρωτεύουσα της Ευρώπης

Το Βερολίνο δεν έχει την αίσθηση μιας αυτοκρατορικής πόλης. Τα νέα κυβερνητικά κτίρια - γραφεία της καγκελαρίας, η Bundestag και το υπουργείο Εξωτερικών - όλα έχουν σχεδιαστεί με άφθονο γυαλί για φυσικό φως, για να τονίσει τη διαφάνεια και τη δημοκρατία. Το υπουργείο Οικονομικών στεγάζεται στο παλιό αρχηγείο της Λουφτβάφε. Αλλά τα περισσότερα από τα πιο μεγαλοπρεπή αρχιτεκτονικά σχέδια – στο Unter den Linden και την Πύλη του Βραδεμβούργου - είναι κληρονομιά της πρωσικής βασιλείας. Το σύγχρονο Βερολίνο παρουσιάζει ένα πιο φιλόξενο πρόσωπο, και έχει γίνει μαγνήτης για τουρίστες και νέους.

Ωστόσο, ενώ η γερμανική πρωτεύουσα έχει αποφύγει συνειδητά τις παγίδεςς της αυτοκρατορικής εξουσίας, το γεγονός είναι ότι το Βερολίνο είναι όλο και περισσότερο η de facto πρωτεύουσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Φυσικά τα κύρια θεσμικά όργανα της ΕΕ - η Επιτροπή και το Συμβούλιο - εξακολουθούν να βρίσκονται στις Βρυξέλλες. Αλλά οι βασικές αποφάσεις όλο και περισσότερο παίρνονται στο Βερολίνο.

Η Ελλάδα θα πρέπει να αφήσει το ευρώ; Σε τελική ανάλυση, θα είναι απόφαση της Γερμανίας. Θα υποστηρίξουν οι πολιτικοί νέες διασώσεις στη Νότια Ευρώπη; Οι ζωτικής σημασίας συζητήσεις θα λάβουν χώρα στην Ομοσπονδιακή Βουλή στο Βερολίνο - όχι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ποιον καλεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για την κρίση του ευρώ; Οι πιο σημαντικές συνομιλίες λαμβάνουν χώρα με τη γερμανική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στη Φρανκφούρτη - όχι την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Αυτή η μετατόπιση της ισχύος από τις Βρυξέλλες στο Βερολίνο έχει επιταχυνθεί με την κρίση του ευρώ. Φυσικά, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ πρέπει ακόμα να πηγαίνει σε συνόδους κορυφής στις Βρυξέλλες και να διαπραγματεύεται συμφωνίες. Ήταν εκεί την περασμένη εβδομάδα. Αλλά η κρίση του ευρώ σημαίνει ότι η κ. Μέρκελ είναι σίγουρα πια ο πιο σημαντικός ηγέτης στο τραπέζι.

Για διάφορους λόγους, οι ηγέτες όλων των άλλων μεγάλων χωρών της ΕΕ φθάνουν στις Βρυξέλλες σε μια αδύναμη θέση. Ισπανία και Ιταλία παλεύουν με τις κρίσεις χρέους - και έτσι έχουν γίνει ικέτες. Οι Βρετανοί δεν έχουν προσχωρήσει στο ενιαίο νόμισμα και περιθωριοποιούνται από τις νέες δομές που η ευρωζώνη σχεδιάζει. Οι Πολωνοί επίσης δεν είναι στη ζώνη του ευρώ, και έχουν και μια σχετικά μικρή οικονομία.

Αυτό αφήνει τη Γαλλία. Ιστορικά, η γαλλο-γερμανική συνεργασία βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε συμφωνίας στην ΕΕ. Για πολλά χρόνια, οι διασκέψεις κορυφής προηγήθηκαν μιας ξεχωριστής γαλλο-γερμανικής συνάντησης και ένα κοινό ανακοινωθέν. Όταν ο Νικολά Σαρκοζί ήταν ακόμα στην προεδρία, η σχέση του με την καγκελάριο Μέρκελ ήταν τόσο κοντά που ο όρος Merkozy έγινε δόκιμος για την περιγραφή του ισχυρού διδύμου της Ευρώπης.

Οι διάφορες προτάσεις της Γαλλίας για τα ομόλογα της ευρωζώνης, τις τραπεζικές ενώσεις, τις δαπάνες για υποδομές και κοινά προγράμματα κοινωνικής πολιτικής χαιρετίσθηκαν με βαθιά καχυποψία στο Βερολίνο. Οι Γερμανοί υποψιάζονται ότι ο σκοπός που ενώνει αυτές τις ιδέες είναι η επιδότηση τους από τους Γερμανούς φορολογούμενους. Αλλά η αντιπρόταση της Γερμανίας - ότι οι εθνικοί προϋπολογισμοί των χωρών της ΕΕ πρέπει να υπόκεινται σε έλεγχο από ευρωπαίου επίτροπους - απορρίπτεται ως απαράδεκτη παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας στο Παρίσι.

Σύμφωνα με την παράδοση, θα πρέπει να βρεθεί ένας γαλλο-γερμανικός συμβιβασμός. Αλλά τα θέματα είναι τόσο βασικά που μια συμφωνία δεν μπορεί να είναι εύκολη. Στην περίπτωση αυτή, η σχετική οικονομική ισχύς της Γερμανίας θα μπορούσε να αποδειχθεί αποφασιστικής σημασίας - ιδίως αν, όπως πολλοί υποπτεύονται στο Βερολίνο, η Γαλλία οδεύει προς μια βαθιά οικονομική κρίση.

Αυτή η σταθερή ανοδική πορεία της Γερμανίας έχει διφορούμενο αντίκτυπο στο Βερολίνο. Για προφανείς ιστορικούς λόγους, η μεταπολεμική Γερμανία ποτέ δε θέλησε κυρίαρχο ρόλο στην Ευρώπη. Μετά την επανένωση, ο στόχος ήταν πάντα «μια ευρωπαϊκή Γερμανία και όχι μια γερμανική Ευρώπη». Αυτή η τάση επικράτησης των ευρωπαϊκών επί των γερμανικών συμφερόντων είναι ακόμα ισχυρή. Αλλά η τωρινή κατάσταση κάνει τους Γερμανού να αναζητούν μια πιο  «γερμανική» Ευρώπη. Το τίμημα τιμή της γερμανικής οικονομικής βοήθειας είναι, όλο και περισσότερο, η αποδοχή των κανόνων του Βερολίνου.

Αυτού του είδους η εξουσία μπορεί να οδηγήσει σε αλαζονεία. Στο Βερολίνο την περασμένη εβδομάδα γίναν περιστασιακές αναφορές σε αλαζόνες Ισπανούς, υπεροπτικούς Βρετανούς, Γάλλους με ψευδαισθήσεις και διεφθαρμένους Έλληνες. Αλλά ο γενικός τόνος της συζήτησης είναι σοβαρός, υπεύθυνος και υπομονετικός. Οι Γερμανοί επιμένουν ότι είναι πλήρως δεσμευμένοι στο ευρώ και την ΕΕ - και είναι αποφασισμένοι να κάνουν ότι χρειάζεται.

Το πρόβλημα - αν υπάρχει πρόβλημα - είναι ότι η ζωή είναι πάρα πολύ καλή στο Βερολίνο. Η Γερμανία είναι ευημερούσα και το Βερολίνο είναι μια ευχάριστη και μοντέρνα πόλη. Οι καθημερινοί αγώνες της Ελλάδα ή την Ισπανία φαίνεται πολύ πολύ μακριά. Το χάσμα με την υπόλοιπη ευρωζώνη - παρά τις αντίθετες δηλώσεις - είναι ο λόγος που το Βερολίνο παραμένει ένα ιδιόμορφο κεφάλαιο για την Ευρώπη.http://www.sofokleous10.gr