Η «καμουφλαρισμένη» διαγραφή χρέους και ο χρόνος…

Η τελευταία συμφωνία για το ελληνικό χρέος, του οποίου ο φόβος για επικείμενη καταστροφή έχει οδηγήσει σε συμβιβασμούς από όλες τις πλευρές, θα πρέπει να απομακρύνει τον ελληνικό κίνδυνο από την ημερήσια διάταξη της αγοράς, τουλάχιστον μέχρι τις γερμανικές εκλογές τον προσεχή Σεπτέμβριο. Παρότι δεν αντιπροσωπεύει μια πλήρη ανάλυση της κρίσης, προσφέρει το περίγραμμα μιας ενδεχόμενης, μεγαλύτερης συμφωνίας, που θα βασίζεται σε επίσημη διαγραφή χρέους, και που θα μπορούσε να κρατήσει την Ελλάδα μόνιμα στο εσωτερικό της ευρωζώνης.

Η συμφωνία περιλαμβάνει τρία βασικά συστατικά. Πρώτον, η ελληνική κυβέρνηση έχει περάσει μια νέα σειρά μέτρων λιτότητας που αντισταθμίζουν την απόκλιση από τους στόχους του προϋπολογισμού από την αναδιάρθρωση του χρέους του Μαρτίου 2012. Αυτή η παράβλεψη έχει συμβεί σε μεγάλο βαθμό επειδή η πραγματική και ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ έχουν μειωθεί κάτω από τις προσδοκίες. Η σύσφιξη του προϋπολογισμού έχει προκαλέσει αρνητική αύξηση του ΑΕΠ, το οποίο με τη σειρά του έχει επιδεινώσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού. Είναι σημαντικό το ότι υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η οικονομία θα αποφύγει την παγίδα λιτότητας.

Δεύτερον, και σε αναγνώριση της τελευταίας δέσμης δημοσιονομικών μέτρων, η ευρωζώνη έχει χαλαρώσει λίγο το μονοπάτι που απαιτείται για την εξυγίανση του προϋπολογισμού στο άμεσο μέλλον. Τον Φεβρουάριο, η Ελλάδα συμφώνησε να επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού κατά 4,5 % του ΑΕΠ μέχρι το 2014. Τώρα, λέει ότι θα επιτευχθεί αυτός ο στόχος το 2016. Η Ελλάδα έχει ως εκ τούτου δύο χρόνια επιπλέον χάρη, από κοινού με τις επεκτάσεις που συμφωνήθηκαν πρόσφατα με άλλες χρεωμένες χώρες της ευρωζώνης.

Τα € 16 δισ. που απαιτούνται για τη χρηματοδότηση του εν λόγω επιπλέον δανεισμού μέχρι το 2016 θα πρέπει τώρα να χρηματοδοτηθούν από τους επίσημους δανειστές. Ακόμα κι έτσι, η περαιτέρω σύσφιξη της διαρθρωτικής στάσης του προϋπολογισμού που απαιτείται στο πλαίσιο της νέας συμφωνίας είναι εξαιρετικά αποθαρρυντική. Από το 2009 έως το 2012, η Ελλάδα έχει συσφίγξει το πρωτογενές ισοζύγιο του προϋπολογισμού της κατά ένα αξιόλογο 9 % του ΑΕΠ. Στο πλαίσιο της νέας συμφωνίας, θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω κατά 6 % του ΑΕΠ στα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Τρίτον, η ευρωζώνη έχει ξεκινήσει την μακρά και επίπονη διαδικασία της επίσημης διαγραφής χρέους, αν και έχει αποφευχθεί η ολοκληρωτική ακύρωση του ονομαστικού χρέους. Ο σημαντικότερος (και τιμημένος από το χρόνο) τρόπος με τον οποίο αυτό θα επιτευχθεί είναι μέσα από την αποδοχή των μηδενικών ή εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων για το χρέος, και την επέκταση της διάρκειας.

Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες θα επαναπατρίσουν στην Ελλάδα τα "κέρδη" από τις εκμεταλλεύσεις των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου. Και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας κάνει αποτελεσματικά διαθέσιμα τα χρήματα στην Ελλάδα με ευνοϊκούς όρους για να επαναγοράσει το ανεξόφλητο χρέος σε τιμή που φημολογείται στο 35 % της ονομαστικής αξίας, λίγο υψηλότερα από την τιμή στην οποία το χρέος συναλλασσόταν τις τελευταίες ημέρες.

Ως αποτέλεσμα των διαφόρων αυτών στοιχείων της συγκαλυμμένης διαγραφής του επίσημου χρέους, η προβλεπόμενη αναλογία χρέους / ΑΕΠ θα μειωθεί από περίπου 175 % το 2016 σε λιγότερο από 110 % μέχρι το 2022. Η πρόβλεψη αυτή εξακολουθεί να εξαρτάται από τις αισιόδοξες παραδοχές ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού μπορεί να θεωρηθεί επ 'αόριστον σε 4,5 % του ΑΕΠ, ενώ η ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ ανακάμπτει σε περισσότερο από 4 % ετησίως. Αλλά προς το παρόν είναι αρκετό για το ΔΝΤ να είναι σε θέση να δηλώσει ότι η διαδρομή για το χρέος είναι βιώσιμη.

Το βασικό ερώτημα είναι αν όλα αυτά επιλύουν τίποτα. Από την άποψη των χρηματοδοτών στην υπόλοιπη ευρωζώνη, είναι πιθανό να αποφευχθούν οι κίνδυνοι μιας πιθανής ελληνικής εξόδου από το ενιαίο νόμισμα, τουλάχιστον για το σύνολο του 2013, και συμβαίνει αυτό χωρίς να τους αναγκάζει να παραδεχθούν στους ψηφοφόρους τους ότι το ελληνικό χρέος έχει διαγραφεί. Για την ΕΚΤ, ο επαναπατρισμός των «κερδών» προς την Ελλάδα δεν παραβιάζει την κόκκινη γραμμή της άμεσης χρηματοδότησης των ανισορροπιών του προϋπολογισμού. Για το ΔΝΤ, διατηρεί την ψευδαίσθηση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του χρέους, που του επιτρέπει να απελευθερώσει κεφάλαια. Και, τέλος, για την Ελλάδα, παρέχει σημαντική διαγραφή χρέους και σε μεγάλο βαθμό επιδοτούμενες πληρωμές τόκων που δίνουν το χρόνο για να προβεί σε περαιτέρω διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, παραμένοντας στη ζώνη του ευρώ.

Αυτό που δεν έχει επιλυθεί, όμως, είναι η ύφεση στην οποία η ελληνική οικονομία παραμένει εγκλωβισμένη. Αυτό δεν είναι απλά μια συνέπεια της συνεχιζόμενης περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής, αλλά και της περαιτέρω μείωσης των πραγματικών μισθών για να γίνει η Ελλάδα ανταγωνιστική, και της απουσίας ενός φερέγγυου τραπεζικού τομέα που είναι πρόθυμος και ικανός να δανείσει. Η μεγάλη αβεβαιότητα, ως εκ τούτου, είναι αν το ελληνικό εκλογικό σώμα θα παραμείνει πρόθυμο να ακολουθήσει το πρόγραμμα, ενώ το ποσοστό ανεργίας ανεβαίνει προς το 30 %.

Το επόμενο επεισόδιο στο ατυχές αυτό σήριαλ μάλλον θα έρθει μετά τις γερμανικές εκλογές. Δηλαδή, όταν μια πιο ριζική μείωση του επίσημου χρέους θα μπορούσε να γίνει εφικτή, σε αντάλλαγμα για περαιτέρω διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στις αγορές εργασίας και προϊόντων στην Ελλάδα. Μια μακροπρόθεσμη συμφωνία αυτού του είδους εξακολουθεί να είναι απαραίτητη αν η Ελλάδα πρόκειται να παραμείνει μόνιμα στο εσωτερικό του ευρώ.http://www.banksnews.gr