Μια σιωπηλή διάσωση...

Μετά από αρκετές αποτυχημένες προσπάθειες, οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης συμφώνησαν τελικά αργά στις 26 Νοεμβρίου εν μέρει για την αναδιάρθρωση του χρέους στην Ελλάδα, και προσέφεραν διάφορα άλλα μέτρα για την ελάφρυνση του οικονομικού βάρους της χώρας. Συνολικά, η δράση αυτή θα πρέπει να μειώσει το χρέος στην Ελλάδα έως και 20 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ έως το 2020 — με την υπόσχεση περισσότερων στο μέλλον αν η Ελλάδα διατηρήσει το πρόγραμμα προσαρμογής.

Η υπόσχεση της ελάφρυνσης - και η εκταμίευση της πολύ-καθυστερημένης δόσης της ενίσχυσης ύψους € 34,4 δισεκατομμυρίων τον επόμενο μήνα, που υπόκεινται σε έγκριση από τα εθνικά κοινοβούλια - δεν έρχεται σε μια στιγμή πολύ σύντομη για την Ελλάδα, η οικονομία της οποίας έχει αφεθεί σε ελεύθερη πτώση για πέντε χρόνια. Η κρίση της χώρας έχει δει πολλά ψευδή ξημερώματα, και υπάρχουν πολλά ανοικτά ερωτήματα ακόμη και για το τελευταίο σχέδιο. Αλλά η ελπίδα είναι ότι θα βοηθήσει στην αποκατάσταση του βαθμού εμπιστοσύνης στο μέλλον την Ελλάδα και θα κάνει την ευρωζώνη να φαίνεται λιγότερο εύθραυστη. Ο Γιάννης Στουρνάρας, ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών, δήλωσε ότι οι υποθέσεις της συμφωνίας ήταν τόσο απαισιόδοξες που η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι μια ευχάριστη έκπληξη. Μάλιστα μίλησε για την ελπίδα του να αξιοποιήσει τις αγορές μέσα στα επόμενα δύο χρόνια.

Η συμφωνία ήρθε μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις, πάνω απ' όλα από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (IMF). Η δεύτερη ελληνική διάσωση, η οποία εγκρίθηκε νωρίτερα φέτος αφού οι ιδιώτες πιστωτές αναγκάστηκαν να αναλάβουν ένα κούρεμα 50% (που παραδόξως ονομάστηκε PSI, ή συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα), γρήγορα εκτροχιάστηκε καθώς η οικονομία στην Ελλάδα συνέχισε να συρρικνώνεται και η πολιτική της κατάσταση έγινε ταραχώδης, απαιτώντας δύο εκλογές για να δημιουργήσει μια λειτουργική κυβέρνηση.

Με ένα νέο πρωθυπουργό, τον Αντώνη Σαμαρά, και ένα πιο μεταρρυθμιστικό συνασπισμό στη θέση του, η Ελλάδα χρειαζόταν αυτό που ισοδυναμεί με μια τρίτη διάσωση, αν και κανείς δεν θα χρησιμοποιήσει αυτόν τον όρο. Δυσκολότερα ακόμη, η Ελλάδα χρειάστηκε επίσης ελάφρυνση του χρέους από τον επίσημο τομέα, που κατέχει σήμερα το μεγαλύτερο μέρος του χρέους (που προβλέψιμα ονομάστηκε Επίσημη Συμμετοχή Τομέα).

Οι διαπραγματεύσεις διεξήχθησαν σε δύο φάσεις. Πρώτον, η Ελλάδα έπρεπε να επανέλθει σε μια πορεία μείωσης του ελλείμματος. Εγκρίθηκαν νωρίτερα αυτό το μήνα μεγάλες περικοπές του προϋπολογισμού ύψους περίπου 7% του ΑΕΠ. Σε αντάλλαγμα, στη χώρα χορηγήθηκαν επιπλέον δύο χρόνια για να επιτύχει το στόχο της να παρουσιάζει πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού (δηλαδή, πριν από τις πληρωμές τόκων) κατά 4,5% του ΑΕΠ.

Δεύτερον, οι πιστωτές, με επικεφαλής τη Γερμανία, έπρεπε να πεισθούν να κάνουν περισσότερα για να μειωθεί η συσσώρευση του χρέους στην Ελλάδα. Αυτό αποδείχθηκε ότι ήταν ακόμα πιο δύσκολο, σημειώνοντας διαφωνίες του ΔΝΤ έναντι των πιστωτών. Ακόμη και με την πιο πρόσφατη λιτότητα, η Ελλάδα δε μπορούσε παρά να χάσει το στόχο μιας βιώσιμης αναλογίας χρέους προς ΑΕΠ κατά ένα ευρύ περιθώριο. Η χώρα έπρεπε να το μειώσει στο 120% μέχρι το 2020, αλλά οι ειδικοί υπολόγισαν ότι ήταν σε πορεία επίτευξης του 144%. Στην αρχή το ΔΝΤ επέμεινε στο 120% μέχρι το 2020, αλλά στη συνέχεια συμφώνησε να συμβιβασθεί. Αποδέχθηκε το 124%, αλλά σε αντάλλαγμα έλαβε την υπόσχεση ότι θα κατέβει "ουσιαστικά κάτω από το" 110% μέχρι το 2022.

Το να προσδοκά κανείς από την Ελλάδα να εξοφλήσει το χρέος της σε ένα υψηλότερο ποσοστό λειτουργώντας πάντα με ένα υψηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού κατά 5% ή ακόμη και 5,5% απορρίφθηκε ως αβάσιμο (Η Ελλάδα δεν θα καταλήξει σε πρωτογενές ισοζύγιο του προϋπολογισμού μέχρι το επόμενο έτος, το νωρίτερο). Και ο ευκολότερος τρόπος για να μειωθεί το χρέος των βαρών - απλά διαγράφοντας μέρος του χρέους της - ήταν υπερβολικός για να το ανεχτούν οι πιστωτές για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους.

Η λύση είναι να ληφθούν ορισμένα μέτρα εκ των προτέρων για να αποδείξουν την αξιοπιστία, και να υποσχεθούν να κάνουν περισσότερα στο μέλλον, αν χρειαστεί. Η συμφωνία περιλαμβάνει τη μείωση των τόκων για την Ελλάδα από τα δάνεια διάσωσης κατά 100 μονάδες βάσης, διπλασιάζοντας τις διάρκειες από 15 έως 30 έτη, αναβολή των πληρωμών τόκων για 10 χρόνια, την αποπληρωμή στην Ελλάδα του κέρδους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που έχει από το ελληνικό χρέος που έχει αγοράσει στην προσπάθεια να συγκρατήσει το κόστος δανεισμού της χώρας, και η εισροή περισσότερων χρημάτων στην Ελλάδα μέσω των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ.

Το ΔΝΤ, αν και φανερά υποστηρικτικό, φαίνεται ότι εξακολουθεί να έχει επιφυλάξεις. Είπε ότι δεν μπορούσε να υπογράψει τη συμφωνία για το πρόγραμμα — και να απελευθερώσει το μερίδιό της των € 34,4 δισεκατομμυρίων — έως ότου έβλεπε κατά πόσον ένα καθεστώς εξαγοράς χρέους, το οποίο είναι επίσης μέρος του συμβιβασμού, θα αποδώσει. Η Ελλάδα θα πρέπει να προσπαθεί να μειώσει το χρέος της από την εξαγορά ομολόγων της σε προβληματικές τιμές.

Όλα αυτά βοηθούν, αλλά αξιωματούχοι της ΕΕ παραδέχονται ότι η Ελλάδα θα πρέπει να είναι "εξαιρετικά τυχερή" για να τα βγάλει πέρα ​​χωρίς άλλο γύρο αναδιάρθρωσης του χρέους. Αυτός είναι ο λόγος που το ΔΝΤ δίνει μεγάλη σημασία στην υπόσχεση – όσο αντισταθμιζόμενη και εξαρτώμενη μπορεί να είναι - να κάνει περισσότερα για την Ελλάδα αργότερα:

Τα κράτη μέλη της ευρωζώνης θα εξετάσουν περαιτέρω μέτρα και βοήθεια, συμπεριλαμβανομένης, μεταξύ άλλων, της χαμηλότερης συγχρηματοδότησης από τα διαρθρωτικά ταμεία ή / και περαιτέρω μείωση των επιτοκίων της ελληνικής δανειακής διευκόλυνσης, εάν είναι απαραίτητο, για την επίτευξη περαιτέρω αξιόπιστης και διατηρήσιμης μείωσης του ελληνικού χρέους προς το ΑΕΠ, όταν η Ελλάδα επιτύχει ετήσιο πρωτογενές πλεόνασμα, όπως προβλέπεται στο σημερινό μνημόνιο, υπό τον όρο της πλήρους εφαρμογής όλων των όρων που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα...

Δεν είναι ακριβώς μια σαφής διαγραφή χρεών αυτό που ήθελε το ΔΝΤ, αλλά μπορεί κάλλιστα να φθάσει και σε αυτό. Αλλά η ευρωζώνη διασχίζει τον Ρουβίκωνα: ξέρει ότι θα πρέπει να αναλάβει τις απώλειες, προκειμένου να κρατήσει την Ελλάδα στο κλαμπ. Η μείωση των επιτοκίων σημαίνει ότι η Ιταλία και η Ισπανία δανείζουν χρήματα στην Ελλάδα για λιγότερο από ό,τι μπορούν να δανειστούν. Αλλά υπολογίζουν ότι, σε μακροπρόθεσμη βάση, η σταθεροποίηση της ζώνης του ευρώ είναι προς το συμφέρον τους. Και από την άποψη της Γερμανίας, ο υπολογισμός αναβάλλεται για μετά τις εκλογές του φθινοπώρου του 2013.http://www.sofokleous10.gr