Η Ελλάδα δεν χρειάζεται διαγραφή χρεών

Είναι μια γνώμη που επικρατεί στους κόλπους των επενδυτών και των φορέων χάραξης πολιτικής - η μείωση του ελληνικού ιδιωτικού χρέους στις αρχές του έτους ήταν ανεπαρκής. Λίγους μήνες μετά τη συμφωνία του PSI όπου οι ιδιώτες επενδυτές, συμφώνησαν να διαγράψουν μέρος της αξίας των ομολόγων τους, το χρέος της Αθήνας αυξάνεται με ταχύ ρυθμό προς 200 τοις εκατό και πάλι.

Το συμπέρασμα φαίνεται να είναι σαφές: η διαγραφή του ιδιωτικού τομέα δεν είναι αρκετή για να επιτευχθεί ένα βιώσιμο χρέος. Σειρά έχει το τμήμα του ελληνικού χρέους που διακρατείται από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τα θεσμικά όργανα, όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και αυτό θα πρέπει να μειωθεί πάρα πολύ.Το OSI (η επίσημη συμμετοχή του δημόσιου τομέα) πρέπει να ακολουθήσει το PSI (συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα).

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έθεσε το θέμα, αλλά συνάντησε αντίσταση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τους εταίρους της στην λεγόμενη τρόικα διαπραγματεύσεων με την Αθήνα.

Δε θα πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η ΕΚΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν συμμερίζονται την γνώμη του ΔΝΤ. Οι κλήσεις του ΔΝΤ για το OSI, στην πραγματικότητα ζητούν από τους εταίρους στην τρόικα να εγκαταλείψουν μέρος των απαιτήσεών τους, ενώ το ταμείο παραμένει ανέγγιχτο, αφού το αίτημά του είναι super-senior σε κάθε περίπτωση. Το ΔΝΤ θα επωφεληθεί πραγματικά από το OSI, γιατί η ελληνική κυβέρνηση θα είναι σε θέση να αποπληρώσει τα δάνεια προς αυτό νωρίτερα. Και έτσι μπορεί να επωφεληθεί από οποιαδήποτε συμφωνία, δεδομένου ότι κατά τη διάρκεια του προγράμματος υπό συζήτηση η καθαρή του έκθεση θα μειωθεί, ενώ θα αυξάνεται αυτή των εταίρων στην τρόικα.

Αλλά ανεξάρτητα από το διαφορετικό συμφέρον των επίσημων πιστωτών, το βασικό πρόβλημα παραμένει: είναι το ελληνικό χρέος βιώσιμο; Ο δείκτης χρέους λέει όχι, αλλά αν κοιτάξει κανείς τις πληρωμές τόκων που η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να κάνει, η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική. Για τα επόμενα λίγα χρόνια, η Αθήνα έχει δεσμευτεί για πληρωμές τόκων 5,5 τοις εκατό περίπου του ΑΕΠ το χρόνο, σχεδόν αφόρητη δηλαδή διαδικασία. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τα τρέχοντα σχέδια η ελληνική κυβέρνηση θα δαπανήσει λιγότερα για τόκους από ότι κατά τα πρώτα χρόνια μετά την ένταξή της στο ευρώ. Τότε - κατά το οικονομικό έτος 2001 – οι πληρωμές για το δημόσιο χρέος ήταν περίπου 7 τοις εκατό του ΑΕΠ.

Μέχρι το 2014, η επιβάρυνση από τόκους στην Ελλάδα προβλέπεται να αυξηθεί περίπου στο 6 τοις εκατό του ΑΕΠ. Αλλά αυτό απλά θα την ευθυγραμμίσει με την Ιταλία και την Ιρλανδία - που τότε θα καταβάλουν ένα παρόμοιο ποσό του εθνικού εισοδήματος για την εξυπηρέτηση του χρέους τους, ακόμη και αν το χρέος των δύο χωρών ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι πολύ χαμηλότερό από ότι στην Ελλάδα – 'μόνο' 120 τοις εκατό.

Ο λόγος είναι απλός: οι ιρλανδικές και ιταλικές κυβερνήσεις πληρώνουν επιτόκια της αγοράς, κατά μέσο όρο, περίπου 4,5 τοις εκατό, σε σύγκριση με το 3 τοις εκατό που πληρώνει η Ελλάδα για το χρέος προς τους επίσημους πιστωτές. Είναι δύσκολο να ισχυριστεί κανείς ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο στην Ελλάδα, όταν την ίδια στιγμή οι κυβερνήσεις της Ιταλίας και της Ιρλανδίας αναμένεται να δαπανήσουν περίπου το ίδιο ποσοστό του δικού τους εθνικού εισοδήματος επί των τόκων.

Άρα τι έχει μεγαλύτερη σημασία για την Ελλάδα: χρέος σχεδόν στο 200 τοις εκατό ή επιβάρυνση από τόκους για 5-6 τοις εκατό του ΑΕΠ; Η απάντηση εξαρτάται από την ωριμότητα του χρέους. Για τα επόμενα έτη η Ελλάδα δεν θα είναι σε θέση να επιστρέψει μεγάλο μέρος από το κεφάλαιο. Ούτε θα είναι σε θέση να αναχρηματοδοτήσει το χρέος της στην αγορά. Οι επίσημοι πιστωτές θα πρέπει ως εκ τούτου να είναι υπομονετικοί και να παρατείνουν τη διάρκεια των δανείων με μειωμένο επιτόκιο.

Είναι δυνατόν οι επίσημοι πιστωτές να δείξουν υπομονή, γιατί τα έξοδα αναχρηματοδότησης  τους είναι χαμηλά. Οι μηχανισμοί διάσωσης της ευρωζώνης - ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας - μπορούν να χρηματοδοτηθούν για πολύ καιρό με ένα χαμηλότερο επιτόκιο από αυτό που χρεώνονται στην Ελλάδα.

Αλλά τέτοια υπομονή θα ανταμειθφεί; Κατά πάσα πιθανότητα ναι, καθώς αναμένεται σημαντική αύξηση στον ελληνικό ΑΕΠ. Ακόμη και αν κάποιος δεν πιστεύει ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έχει αναλάβει η χώρα θα αυξήσουν την ανάπτυξη σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, θα πρέπει να περιμένουμε ακόμα μια σημαντική ανάκαμψη από τις παρούσες συνθήκες υπερβολικής ύφεσης στη χώρα. Το ελληνικό ΑΕΠ μειώθηκε κατά περίπου 20 τοις εκατό από το υψηλότερο επίπεδό του το 2008 και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι το χάσμα μεταξύ δυνητικού και πραγματικού ΑΕΠ είναι τώρα 14 τοις εκατό, πράγμα που σημαίνει σημαντική αύξηση κατά την επόμενη δεκαετία ή έτσι τουλάχιστον εικάζεται.

Συνολικά, φαίνεται να υπάρχει μικρή ανάγκη για νέο κούρεμα του ελληνικού χρέους. Αλλά οι επίσημοι πιστωτές ίσως χρειαστεί να περιμένουν κάποιο χρονικό διάστημα προτού να πάρουν τα χρήματά τους πίσω.http://www.sofokleous10.gr