Ελλάδα: Ηρθε η ώρα του "Plan B"

Την αγωνία τους για όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα εκφράζουν οι "Financial Times", με δύο άρθρα τους, ένα στη γνωστή στήλη LEX και ένα στο editorial της εφημερίδας.

Οι "F.T." κάνουν λόγο για το "μαρτύριο του Σίσυφου" της Ελλάδας. Αναφέρουν το ενδεχόμενο για ελεγχόμενη αναδιάρθρωση των κρατικών χρεών της χώρας αλλά και για πρόωρες εκλογές, τις οποίες όμως, σχολιάζουν, αξίζει να κερδίσει ο κ. Γ. Παπανδρέου. Παράλληλα, καλούν την Ε.Ε. να γίνει "πιο γενναιόδωρη" στις συμφωνίες στήριξης των χωρών-μελών".
Η στήλη LEX επισημαίνει:
Ποτέ δεν πίστεψε κανείς ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να μεταμορφωθεί σε Γερμανία μέσα σε διάστημα τριών ετών. Και βεβαίως αυτό αποδεικνύεται, καθώς η Αθήνα εφαρμόζει το πρόγραμμα δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκε με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο πλαίσιο του πακέτου στήριξης των 110 δισ. ευρώ. Η Ελλάδα καταγράφει πρόοδο: οι μισθοί στον δημόσιο τομέα συγκρατήθηκαν και τα ελλείμματα μειώνονται.

Οι προσπάθειες της Ελλάδας μοιάζουν, όμως, με το μαρτύριο του Σίσυφου. Όσο περισσότερο μειώνει η κυβέρνηση τις δαπάνες για να ανταποκριθεί στους στόχους, τόσο περισσότερο απομακρύνονται οι στόχοι. Το ΑΕΠ της χώρας συρρικνώθηκε κατά 4,5% το 2010, σε γενικές γραμμές όπως αναμενόταν. Η εγχώρια ζήτηση, παρ' όλα αυτά, είναι ετοιμοθάνατη, η επιχειρηματική εμπιστοσύνη βρίσκεται στο ναδίρ, οι εξαγωγές είναι αδύναμες και η φοροδιαφυγή παραμένει ισχυρή
Η Ε.Ε. προβλέπει πως η χώρα θα επιστρέψει σε οικονομική ανάπτυξη το δεύτερο εξάμηνο του έτους, καθώς ανακτά τη χαμένη ανταγωνιστικότητα. Η ανεργία, όμως, ίσως αγγίξει το 15% τον επόμενο χρόνο και το ΑΕΠ αναμένεται το 2014 να σημειώσει άνοδο μόλις 2%.

Το δανειακό βάρος της κυβέρνησης είναι ολύμπιο αφού εκτιμάται ότι θα κορυφωθεί στο 150% του ΑΕΠ. Η Αθήνα αντιμετωπίζει δυσθεώρητες ανάγκες χρηματοδότησης μετά το πέρας του τρέχοντος προγράμματος μεταρρυθμίσεων: 57 δισ. ευρώ το 2013, 81 δισ. ευρώ το 2014 και 73 δισ. ευρώ το 2015, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ε.Ε.

Επί τάπητος έχει τεθεί πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, με στόχο την άντληση 50 δισ. ευρώ, το οποίο θα μπορούσε να μειώσει τον λόγο χρέους ίσως κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες. Το ερώτημα, όμως, είναι εάν οι επενδυτές θα θελήσουν να τοποθετηθούν σε μία χώρα με τόσα προβλήματα όπως η Ελλάδα.
Η δοκιμασία που περνά η Ελλάδα έχει δυσάρεστες επιπτώσεις και για άλλες συμφωνίες στήριξης της ευρωζώνης, οι οποίες θα πρέπει να γίνουν πιο γενναιόδωρες. Το πακέτο στήριξης της Ελλάδας δεν απευθύνεται στο βασικό ερώτημα πώς θα αντιμετωπιστεί το βάρος χρεών της χώρας. Καθώς, λοιπόν, η αναδιάρθρωση του ελληνικού κρατικού χρέους μοιάζει όλο και πιο αναγκαία, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι θα πρέπει να εξετάσουν το Σχέδιο Β.

Το editorial των "F.T." σχολιάζει:
Τα επεισόδια που έγιναν στην Αθήνα την προηγούμενη εβδομάδα ανάμεσα στην αστυνομία και τους διαδηλωτές αποτελούν υπενθύμιση των σημαντικών αλλαγών που αντιμετωπίζει η Ελλάδα στην εφαρμογή των όρων του πακέτου στήριξης των 110 δισ. ευρώ από την ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Αν και το λαϊκό αίσθημα φαίνεται πως κλίνει περισσότερο στην αγωνία και στον φόβο για το μέλλον, παρά στην οργή, ίσως επιδεινωθεί περισσότερο αφού περισσότεροι Έλληνες θα μείνουν εκτός αγοράς εργασίας με την προγραμματισμένη διακοπή λειτουργίας των αναποτελεσματικών κρατικών μονάδων.

Η ανεργία έχει ήδη βρεθεί σε υψηλό 7 ετών και αγγίζει σχεδόν το 14%, ενώ για τους νέους ανέρχεται στο 35%. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το προσάναμμα είναι αρκετό για να διατηρηθεί η φωτιά της αγανάκτησης ανάμεσα στα μέλη του κυβερνώντος κόμματος ΠΑΣΟΚ, ως προς το εύρος των μέτρων λιτότητας που απαιτούνται από το πρόγραμμα της Ε.Ε. και του ΔΝΤ.

Είναι πολύ νωρίς, πάντως, για να καταλήξουν οι χρηματαγορές στο ότι οι προσπάθειες της κυβέρνησης αποτυγχάνουν. Σωστά η Ε.Ε. σχεδιάζει μία διαδικασία ελεγχόμενης αναδιάρθρωσης κρατικών χρεών, αλλά σε αυτό το σημείο θα πρέπει να εξεταστεί περισσότερο η επιβολή περισσότερων ζημιών για τους κατόχους ελληνικών κρατικών ομολόγων.

Η επιτακτική ανάγκη να διατηρηθεί η χρηματοοικονομική σταθερότητα στα 17 μέλη της ευρωζώνης είναι ισχυρός λόγος για να διατηρηθεί ο έλεγχος. Το ίδιο ισχύει και για την πρόοδο της Ελλάδας στο ξερίζωμα της δημοσιονομικής απειθαρχίας, της οικονομικής κακοδιαχείρισης και της σοβαρής αδυναμίας στη δημόσια διοίκηση, παράγοντες που συνέβαλαν εξαρχής στη δημιουργία της κρίσης.

Η βασική επιτυχία της κυβέρνησης είναι η μείωση του ελλείμματος του προϋπολογισμού κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες τον προηγούμενο χρόνο, στο 9,4% του ΑΕΠ. Βεβαίως, χρειάζεται να γίνουν περισσότερα για να αυξηθούν τα έσοδα από τη φορολογία. Τα αποτελέσματα προς το παρόν είναι ενθαρρυντικά. Μακροπρόθεσμα, αυτό που έχει σημασία είναι να δημιουργηθεί μία νοοτροπία ανταγωνισμού, που μπορεί να δημιουργήσει οικονομική ανάπτυξη και να σπάσει τα κεκτημένα των προνομιούχων ομάδων συμφερόντων, όπως είναι οι οδηγοί φορτηγών, οι φαρμακοποιοί και οι δημόσιοι υπάλληλοι. Στις διαδηλώσεις της προηγούμενης εβδομάδας, η παρουσία τέτοιων αντιμεταρρυθμιστικών ομάδων ήταν αξιοσημείωτα εμφανής.

Η αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφορών στην Ελλάδα ως προς το κράτος είναι καθήκον που θα διαρκέσει για μία ολόκληρη γενιά, ξεπερνώντας τα όρια της πολιτικής ζωής του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου. Δικό του καθήκον είναι να πείσει τη σιωπηλή πλειονότητα των Ελλήνων, που δεν επωφελείται από τα προνόμια των λίγων, ότι τελικά θα ευνοηθεί από τις αλλαγές. Θα πρέπει επίσης να συγκρατήσει τη δυσαρέσκεια των υπουργών του, οι οποίοι ανησυχούν μήπως απειλείται η πολιτική τους καριέρα επειδή οι μεταρρυθμίσεις περιορίζουν τις ικανότητές τους για πατρονάρισμα.

Για να ξεκαθαρίσει το κλίμα, ο κ. Παπανδρέου ενδεχομένως να νιώσει αναγκασμένος να προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές. Με όσα έχει κάνει μέχρι στιγμής, αξίζει να τις κερδίσει.

ΠΗΓΗ: FT.com

Copyright The Financial Times Ltd.