ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΑΒΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Όταν ο William Wordsworth έγραφε το ποίημα "Γαλλική Επανάσταση" είχε στον νου του τα γεγονότα του 1789 -την έφοδο στη Βαστίλη, την κατάργηση της απολυταρχικής μοναρχίας, την κατάλυση των φεουδαρχικών καθεστώτων, τη διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου- και όχι όσα ακολούθησαν: την τρομακτική περίοδο του 1793-94 και την ταλαιπωρημένη Ευρώπη από τους πολέμους του Ναπολέοντα. Παρ' όλα αυτά, εάν ο Wordsworth ζούσε στις μέρες μας, θα εξέφραζε εξίσου πανηγυρικό λόγο για την αφύπνιση των καταπιεσμένων λαών του αραβικού κόσμου με ισάξιο ενθουσιασμό όπως έπραξε για τη γαλλική επανάσταση πριν από δύο αιώνες.



Τέτοια θα έπρεπε να είναι η αρχική αντίδραση της Ευρώπης στον αναβρασμό που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο στην Τυνησία και διαδίδεται μέσω της Αιγύπτου στην Ιορδανία, στην Υεμένη και παραπέρα. Η ηχηρή κραυγή ελευθερίας είναι οριστική απάντηση στις σοφιστείες που θέλουν οι αραβικές κοινωνίες, αντιθέτως με όλες τις άλλες, να μην ποθούν να απαλλαγούν από τα δεσμά. Επιπλέον, η έλλειψη θρησκευτικού φανατισμού στην καρδιά των εξεγέρσεων υπονομεύει το επιχείρημα εκείνων που υποστηρίζουν ότι η κατάργηση των απολυταρχικών καθεστώτων θα δώσει εξουσία σε δολοφονικά εξτρεμιστικά στοιχεία.


Βεβαίως, η γαλλική επανάσταση όπως επίσης και αργότερα η ρωσική θυμίζουν σε όλους πως το μεθυστικό άρωμα της πολιτικής και της αστικής ελευθερίας μπορεί πολύ γρήγορα να αντικατασταθεί από τη δυσωδία της γκιλοτίνας, των πυροβολισμών και άλλων αντιδράσεων που φόρεσαν τον μανδύα του επαναστατικού ιδεαλισμού. Ο δρόμος προς την ελευθερία συχνά οδηγεί σε δυσάρεστες παρακάμψεις: σε υπερβολικό εθνικισμό, σε οικονομική ανέχεια, σε διασυνοριακές συγκρούσεις, ακόμη και σε εμφύλιο πόλεμο. Η Ευρώπη, όμως, πρέπει να εστιάσει στις ανταμοιβές που βρίσκονται στο τέλος αυτού του δρόμου: μία πολύ πιο αξιόπιστη και δημιουργική σχέση με τους γείτονές της στη βόρεια Αφρική και στη Μέση Ανατολή, των οποίων οι κυβερνήσεις θα αρχίσουν να συμπεριφέρονται επιτέλους στους λαούς τους με κάποια αξιοπρέπεια.