H Toυρκία στα Βαλκάνια: μύθοι και πραγματικότητα

Ποια είναι η θέση της Τουρκίας στα δυτικά Βαλκάνια; Το όνειρο του ιμπεριαλιστικού «νέο-οθωμανισμού», τα οικονομικά συμφέροντα και οι στρατηγικοί στόχοι στη βαλκανική χερσόνησο.

Όπως αναφέρει η Deutsche Welle, σε άρθρο της, η Τουρκία φαίνεται να αναζητά νέο ρόλο στους πολιτικούς και οικονομικούς συσχετισμούς στα δυτικά Βαλκάνια, με το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) να προσπαθεί να εδραιώσει την τουρκική διπλωματία στα Βαλκάνια. Ο υπουργός Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου, έχει προσπαθήσει επανειλημμένως να προτείνει λύσεις για τη Βοσνία αλλά και να διαδραματίσει ρόλο διαιτητή στις πολιτικές διενέξεις μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας. Προτάσσοντας επίσης το δυναμικό προφίλ των τουρκικών αγορών καθώς και το διεθνές προφίλ των τουρκικών πανεπιστημίων, η Τουρκία προσπαθεί να κάνει ένα μεγάλο άνοιγμα προς την Ευρώπη, αρχής γενομένης από τη βαλκανική Εσπερία. Τουρκο-βαλκανική προσέγγιση Σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα της Deutsche Welle, ο βαλκανιολόγος Ερχάν Τουρμπεντάρ του Τουρκικού Ιδρύματος Ερευνών Οικονομικής Πολιτικής (TEPAV), δηλώνει ότι η αναθέρμανση της φιλολογίας περί νέο-οθωμανικών τάσεων στην εξωτερική της πολιτική, πρέπει να εξεταστεί με προσοχή και νηφαλιότητα, λαμβάνοντας υπόψη πλήθος ιστορικών, πολιτιστικών, οικονομικών και πολιτικών παραμέτρων. Πρόκειται για μια συζήτηση που έχει πάρει μυθολογικές διαστάσεις. «Πολλοί πιστεύουν ότι η τουρκική κυβέρνηση θέτει ως προτεραιότητα της βαλκανικής της πολιτικής τη βελτίωση των σχέσεων με το ισλαμικό στοιχείο. (…) Ακούγεται συχνά πως η Τουρκία έχει επεκτατικές βλέψεις προς τα Βαλκάνια, τις οποίες προσπαθεί να εδραιώσει χρησιμοποιώντας πολιτισμικά, πολιτικά και οικονομικά μέσα. Αυτή η άποψη έχει αποκτήσει διαστάσεις αστικού μύθου» ανέφερε στη DW o Ερχάν Τουρμπεντάρ. Σύμφωνα με τον Τούρκο ειδικό, οι προκαταλήψεις αυτές βρίσκουν έρεισμα κυρίως στην ιστορία, ωστόσο δεν λαμβάνουν υπόψη τους σύγχρονες συνιστώσες που έχουν μεταβάλει το τουρκικό πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό τοπίο. Κι ενώ οι μουσουλμανικές μειονότητες της Αλβανίας, του Κοσόβου και της Σερβίας βλέπουν θετικά τη νέα τουρκο-βαλκανική προσέγγιση, η Σερβία τηρεί επιφυλακτική στάση, με μόλις το 15% των Σέρβων να βλέπουν την Τουρκία ως μια «φιλική ξένη δύναμη». Πορεία προς Δυσμάς μέσω Βαλκανίων Σε κάθε περίπτωση η Τουρκία βρίσκεται σε μια φάση ανάδυσης σε όλους τους τομείς. Κατέχει τη 16η θέση στη λίστα των παγκόσμιων οικονομικών δυνάμεων και προσπαθεί να σταθεροποιήσει τις σχέσεις της με τις γειτονικές, ανοίγοντας προοπτικές οικονομικής συνεργασίας. Σύμφωνα με τον Τουρμπεντάρ, οι επιδιώξεις της συντηρητικής κυβέρνησης του ΑΚP είναι πλέον καθαρά οικονομικές. Οι δρόμοι των τουρκικών εξαγωγών προς τις χώρες της ΕΕ διέρχονται μέσα από τα Βαλκάνια, τα οποία αποκτούν έτσι για την Τουρκία κομβική σημασία. Σήμερα, πάνω από ένα εκατομμύριο Τούρκοι ζουν στην περιοχή των Βαλκανίων. Από την άλλη πλευρά, το 10-15% του πληθυσμού της Τουρκίας έχει βαλκανικές ρίζες. Τα δεδομένα αυτά αποτελούν ισχυρό χαρτί για τη δημιουργία ενός ισχυρού «φιλοβαλκανικού λόμπι» στην Τουρκία αποτελούμενο από ιδρύματα και σωματεία με μέλη πανεπιστημιακούς, πολιτικούς, διπλωμάτες. Η ρητορεία περί νέο-οθωμανισμού Ο ρόλος των ΜΜΕ στην προώθηση αυτής της φιλοβαλκανικής προοπτικής είναι σημαντικός, ωστόσο δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στην πραγματική εικόνα της αντίπερα βαλκανικής όχθης. Η τουρκική πολιτική στα Βαλκάνια χαρακτηρίζεται από πολλούς ως νέο-οθωμανική με θρησκευτική διάσταση. Ο ρόλος της Τουρκίας για τη διατήρηση της ασφάλειας και της σταθερότητας στην περιοχή αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό από τις περισσότερες βαλκανικές κυβερνήσεις. O Τούρκος διπλωμάτης Χασάν Γκογκούς απορρίπτει τα σενάρια περί αναζωπύρωσης μύχιων, ιμπεριαλιστικών, οθωμανικών πόθων της Τουρκίας για τα Βαλκάνια. «Δεν υπάρχει κρυμμένη νέο-οθωμανική ατζέντα. Μαθαίνουμε από τα λάθη του παρελθόντος και κοιτάμε μπροστά» δήλωσε στη DW. Ωστόσο, θεωρεί πως η Τουρκία μαζί με άλλες χώρες οφείλουν να διασφαλίσουν τους όρους ενός γόνιμου πολυπολιτισμικού διαλόγου στην περιοχή «κάτω από την προστατευτική ομπρέλα του ΝΑΤΟ και της ΕΕ». Η Τουρκία υποστηρίζει τη συμμετοχή του Μαυροβουνίου και της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης στο ΝΑΤΟ καθώς και την ενταξιακή τους πορεία προς την ΕΕ. Deutsche Welle

Greek Finance Forum