Η Ελλάδα δεν το κουνάει από την ευρωζώνη

Παρά τη στήριξη του ελληνικού κοινοβουλίου στον νέο φόρο επί της ακίνητης περιουσίας, που συνάντησε έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια, οι διαφορές της Ευρώπης όσον αφορά στους όρους για νέα διάσωση της χώρας τροφοδοτούν τη συζήτηση για επικείμενη έξοδο από το ευρώ.
Μια τέτοια έξοδος, όμως, θα ήταν φριχτή εξέλιξη για την Ελλάδα και εξίσου φριχτή για την ευρωζώνη. Το τελικό νόημα είναι αυτό: η Ελλάδα δεν το κουνάει.

Πρώτον, δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο για έξοδο από το ευρώ. Η Ελλάδα θα πρέπει να διαπραγματευτεί με τους εταίρους στην ευρωζώνη και πιθανότητα και με τα 27 μέλη της Ε.Ε. Θα είναι μια μακρά και μπερδεμένη διαδικασία, που θα προκαλέσει πολιτικά και οικονομικά βαρίδια για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.

Αν η Ελλάδα έφευγε από την ευρωζώνη, θα ακολουθούσε εταιρικό χρεοστάσιο μετά το κρατικό χρεοστάσιο. Το κλείσιμο των τραπεζών της χώρας θα είναι περίπλοκο, δαπανηρό και μεταδοτικό. Επιπλέον, η Ελλάδα είναι δημοκρατία. Κι αυτό περιπλέκει παραπάνω τα πράγματα.

Όμως, ακόμη κι αν η χώρα ξεπερνούσε τα τεχνικά ζητήματα, τι θα κέρδιζε; Υπάρχει το επιχείρημα ότι θα καθιέρωνε ξανά τη δραχμή, υποτιμημένη σε σχέση με το ευρώ. Οι ελληνικές εξαγωγές θα γίνονταν πιο ανταγωνιστικές και εν τέλει η χώρα θα επαναφερόταν σε βιώσιμη δημοσιονομική κατάσταση

Το πρόβλημα σε αυτό το επιχείρημα είναι ότι η Ελλάδα έχει το μικρότερο άνοιγμα στο διεθνές εμπόριο σε σχέση με κάθε άλλη χώρα της ευρωζώνης. Μόνο τα 16 δισ. ευρώ από το ΑΕΠ των 230 δισ. ευρώ προέρχονται από εξαγωγές. Ο τουρισμός πράγματι συνιστά σημαντικό τμήμα 15% του ΑΕΠ, όμως η υποτίμηση θα προσέφερε λίγα σε σύγκριση με τους λιγότερο ακριβούς υπόλοιπους μεσογειακούς προορισμούς, όπως η Τουρκία.

Το χειρότερο είναι ότι η Ελλάδα έχει ένα βουνό από χρέη σε ευρώ. Το να μεταβληθούν σε νέες δραχμές δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι. Αντίθετα, η υποτίμηση της δραχμής θα δυσκόλευε ακόμα περισσότερο την αποπληρωμή του χρέους που θα απέμενε.

Τα όποια ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα από την έξοδο και την υποτίμηση δεν θα κρατήσουν για πολύ. Επιπλέον, μετά την έξοδο, η υπόλοιπη ευρωζώνη και η Ε.Ε. θα τιμωρήσουν τη χώρα επιβάλλοντας δασμούς, ενώ η Ελλάδα θα χάσει και τα διαρθρωτικά κεφάλαια της Ε.Ε.

Να πούμε ότι οι Έλληνες έχουν ξανακάνει ένα ανάλογο πείραμα. Στη δεκατία του ’80, η χώρα προέβη στη διαδικασία της υποτίμησης και του πληθωρισμού. Δεν κατάφερε όμως να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της, ενώ ο υψηλός πληθωρισμός συρρίκνωσε τις αποταμιεύσεις των πολιτών. Κάτι ανάλογο θα μπορεί να συμβεί σήμερα: η υποτίμηση δεν θα βοηθήσει ιδιαίτερα τις εξαγωγές ή το χρέος, αλλά αντίθετα θα σκοτώσει την εσωτερική ζήτηση και θα στείλει τον πληθωρισμό πολύ υψηλότερα, υπονομεύοντας περισσότερο τις εγχώριες δαπάνες, τις αποταμιεύσεις και το βιοτικό επίπεδο.

Παρά την τεράστια οργή για τα μέτρα λιτότητας, η κοινή γνώμη στην Αθήνα αναγνωρίζει ότι δεν έχει λογική ούτε θα προσφέρει στήριξη η έξοδος από το ευρώ. Το μόνο τμήμα του κοινοβουλίου που προωθεί πιθανή έξοδο είναι το κομμουνιστικό κόμμα, που διαθέτει 21 από τις 300 έδρες. Στην πιο πρόσφατη δημοσκόπηση, το 60% του πληθυσμού εξακολουθεί να προτιμά το ευρώ.

Οπότε η Ελλάδα δεν έχει κανένα συμφέρον να φύγει. Από την άλλη πλευρά, αν και αντιμετωπίζει προβλήματα με τους γείτονές της στην ευρωζώνη, δεν θα τιμωρηθεί με αποκλεισμό. Πράγματι, οι κεντρικές χώρες της ευρωζώνης έχουν πολλά κίνητρα για να κρατήσουν την Ελλάδα στο κλαμπ - ακόμη και να απαγορεύσουν την έξοδό της.

Γιατί να αφήσουν η Πορτογαλία ή η Ιρλανδία την Ελλάδα να φύγει, μεταφέροντας το επιθετικό επίκεντρο των αγορών στις ίδιες; Και γιατί να συμφωνήσει η Γερμανία; Οι γερμανικές εξαγωγές, το αίμα που ρέει στις φλέβες της ευρωζώνης, θα μειωθούν ως αποτέλεσμα της νομισματικής ανατίμησης που θα προκαλέσει η ελληνική έξοδος. Σε ευρύτερο πεδίο, αν η Ελλάδα εγκαταλείψει την ευρωζώνη, θα δημιουργήσει ένα πολύ επικίνδυνο πολιτικό και οικονομικό προηγούμενο για άλλες χρεωμένες χώρες - και ειδικά την Ιταλία.

Το τελικό αποτέλεσμα; Μην ακούτε τους εμπόρους της καταστροφής. Ο συντελεστής του χρέους της Ελλάδας στο ΑΕΠ μπορεί να έχει φτάσει στο 150%, αλλά η θέση της στην ευρωζώνη παραμένει 100% ασφαλής.

Η Ελλάδα θα μείνει εκεί που είναι. Είναι η πιο έξυπνη λύση. Στην πραγματικότητα, είναι η μόνη λύση.

* Ο αρθρογράφος είναι πρόεδρος της συμβουλευτικής εταιρίας πολιτικού κινδύνου Eurasia Group και συγγραφέας του έργου "The End of the Free Market".

ΠΗΓΗ: FT.com