Κύπρος:Τολμηρές θεραπείες – αμβίβολη πρόγνωση

Η Ευρώπη έχει αποφασίσει την καλύτερη δυνατή θεραπεία για τα δεινά της Κύπρου - αλλά όχι χωρίς πρώτα να προσπαθήσει κάθε άλλη επιλογή και να αφήσει σχεδόν μια μικροσκοπική περιφερειακή οικονομία να συντρίψει τη νομισματική ένωση. Η συμφωνία της Δευτέρας, και ειδικά η δαιδαλώδης διαδρομή με την οποία εξασφαλίστηκε, θέτει πλέον προηγούμενο στον τραπεζικό τομέα της ευρωζώνης αλλά και στην χρηματοδότηση – για παν ενδεχόμενο.

Στην Κύπρο μάλλον δε θα συμφωνήσουν, αλλά το νησί έλαβε την καλύτερη απόφαση που θα μπορούσε δεδόμενης της κατάστασης και του τι μπορούσε να περιμένει. Δεν είναι λοιπόν ηθικό το θέμα, όπου το αθώο θύμα έπεσε στα νύχια των Ευρωπαίων.

Η χώρα επέλεξε μια στρατηγική υψηλού κινδύνου με ένα τραπεζικό σύστημα πολύ μεγαλύτερο από ότι το κράτος θα μπορούσε να υποστηρίξει. Δύο χρόνια αφότου η Λευκωσία έχασε την πρόσβαση της στις αγορές, οι τράπεζες εξακολουθούν να συντηρούν ένα τραπεζικό σύστημα αξίας επτά φορές του κυπριακού ΑΕΠ. Αναλογικά ακόμα και μικρές απώλειες είναι δυσβάσταχτες για το κράτος.

Ένα μεταστατικό τραπεζικό σύστημα απορροφούσε όλο και περισσότερα κεφάλαια από ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει εντός της χώρας. Πέρα από το ότι τροφοδότησαν τη φούσκα των ακινήτων, οι κυπριακές τράπεζες ανακυκλώναν κεφάλαια για τη Ρωσία και άλλες χώρες, και έπαιξαν μεγάλο στοίχηματα με τα ελληνικά κρατικά ομόλογα. Η αναδιάρθρωση της Αθήνας σκότωσε τον τραπεζικό τομέα της Κύπρου κατά πολλούς. Όμως, η επιλογή να συνδεθεί η οικονομία με την υπεράκτια τραπεζική δραστηριότητα έγινε με τη συνενοχή των ηγετών και την ανοχή του πληθυσμού να ζει πέρα ​​από τις δυνατότητές του.

Άλλες χώρες κατέστησαν σαφές ότι οι φορολογούμενοι τους δεν θα πληρώσουν για ένα μοντέλο όπου η Κύπρος από μόνη της δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά με δάνεια που δεν θα μπορούσε να αποπληρώσει - από τα δημόσια ταμεία τους ή την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Τα € 10 δισ. του δανείου διάσωσης προορίζονται για την κάλυψη του χάσματος χρηματοδότησης της κυβέρνησης - αλλά δεν καλύπτουν τις απώλειες των τραπεζών – έμειναν στο τραπέζι. Ακόμη και αν αγνοήσει κανείς τις αξιώσεις (όχι όλες επιπόλαιες) ότι στην Κύπρο οι τράπεζες εξυπηρετούν φοροφυγάδες και το ξέπλυμα μαύρου χρήματος, η ιδέα ότι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη όφειλε περισσότερα στην Κύπρος, κολακευτική όσο και αν ακούγεται, μάλλον δεν είναι βάσιμη. Η αντίληψη των Κυπρίων και άλλων ότι η Ευρώπη ανάγκασε το νησί να καταστρέψει τους καταθέτες του μαρτυρεί μόνο τη παταγωδώς κακή επικοινωνία εντός της υπόλοιπης νομισματικής ένωσης.

Η Κύπρος θα υποφέρει. Η κατάρρευση των τραπεζών θα επιφέρει ύφεση ως  και 25 τοις εκατό. Αλλά κανένα άλλο πακέτο δεν θα ήταν καλύτερο από αυτό - όσο ομαλή μπορεί να είναι μια αναδιάρθρωση. Αντί για φόρο επί των μικροκαταθετών που θα κρατούσε ζωντανές τις τράπεζες-ζόμπι, και οι δύο μεγάλες τράπεζες θα πρέπει να θυσιαστούν. Η Λαϊκή θα κλείσει – οι εγγυημένες καταθέσεις και το χρέος της μετακόμισαν στην Τράπεζα Κύπρου. Και αυτή θα πρέπει να αναδιαρθρωθεί με ανταλλαγές μη-εγγυημένων καταθέσεων για μετοχές. Οι 'νικητές' είναι μάλλον οι μικροκαταθέτες, οι οποίοι αντιμετωπίζανν ένα εξωφρενικό κούρεμα, και οι μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις που γλιτώσαν το πολύ χειρότερο χάος της εξόδου από το ευρώ.

Υπάρχει πολύ δουλειά ακόμα. Οι θέσεις εργασίας και τα κέρδη από τις υπεράκτιες τράπεζες δεν θα επιστρέψουν – ο ίδιος ο τραπεζικός τομέας δεν θα αναβιώσει χωρίς τις σωστές πολιτικές. Η Κύπρος πρέπει να χαράξει μια νέα οικονομική πορεία, πιθανώς μέσω της επιτάχυνσης της εκμετάλλευσης φυσικού αερίου. Η αναδιάρθρωση είναι η καλύτερη προοπτική για τη γρήγορη αποκατάσταση της λειτουργίας ενός τραπεζικού συστήματος.

Αλλά η καταστροφή της εμπιστοσύνης των Κυπρίων στις τράπεζες - θύμα του αρχικού φόρου επί των εγγυημένων καταθέσεων - σημαίνει ότι κάθε «καλή»τράπεζα που θα ξαναγεννηθεί από τις στάχτες της θα αγωνιστεί για να κερδίσει και πάλι την εμπιστοσύνη τους. Ως εκ τούτου, η γενίκευση των περιορισμών κινήσεων κεφαλαίου. Αν και πρέπει να αποφευχθεί ο πανικός όταν οι τράπεζες ανοίξουν ξανά, οι έλεγχοι αυτοί είναι ασυμβίβαστοι με τη νομισματική ένωση σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Η Κύπρος και η υπόλοιπη Ευρώπη πρέπει να συνεργαστούν για να εξασφαλίσουν ότι οι έλεγχοι αυτοί θα αρθούν το συντομότερο δυνατόν. Αν μπορεί να περιοριστούν στις δύο προβληματικές τράπεζες, θα είναι ένα πολύ θετικό μήνυμα. Θα δείχνει ότι η τιμωρητική δράση θα επικεντρωθεί εκεί που βρίσκεται η σήψη και θα διδάξει στους ανασφάλιστους επενδυτές - συμπεριλαμβανομένων και των καταθετών - να παρακολουθούν αυτούς στους οποίους εμπιστεύονται τα χρήματά τους.

Οι ενδεχόμενοι περιορισμοί στις κινήσεις κεφαλαίου θα επιβαρύνουν την ευρωπαϊκή οικονομία εν τέλει. Στον αντίποδα, η συμφωνία θέτει κάποια υγιή προηγούμενα. Οι αφερέγγυες τράπεζες μπορούν να εκκαθαριστούν και να μην διατηρούνται ζωντανές από τους φορολογούμενους. Η ιεραρχία των απαιτήσεων θα τηρείται: η συμμετοχή μεγαλο-ομολογιούχων είναι μια μεγάλη βελτίωση σε σχέση με τις προηγούμενες διασώσεις. Η ηρεμία των αγορών δείχνει ότι μπορούν να διαχωρίσουν μεταξύ ρευστών οφειλετών και όσους είναι υπό πτώχευση.

Το πολιτικό κόστος δεν έχει τέτοια λυτρωτικά χαρακτηριστικά. Κατά κάποιο τρόπο, οι πολιτικοί δεν προέβλεψαν την κατακραυγή από την προσπάθεια της Λευκωσίας να  επιβαρύνει τους μικρο-αποταμιευτές. Το Βερολίνο δεν κατάλαβε ότι (λανθασμένα) θα  το κατηγορούσαν. Η Ρωσία δεν είχε πολλά να προσφέρει, αλλά μια εξυπνότερη ευρωπαϊκή διπλωματία θα μπορούσε να είχε προστατέψει τις σχέσεις των δύο μερών. Πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός, ότι οι ελπίδες του ευρώ χτυπήθηκαν άσχημα από τον εκπληκτικό ερασιτεχνισμού των ηγέτων του στην «υπόθεση Κύπρος.»http://www.sofokleous10.gr