Γιατί δεν βγαίνουν τα νούμερα για την Ελλάδα

Οι λεπτομέρειες για το νέο ελληνικό σχέδιο που έρχονται κάθε μέρα στο φως μας  διευκολύνουν να δούμε πού πάει η Ελλάδα. Καταρχήν φαίνεται ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι άλλες ευρωπαϊκές Κεντρικές Τράπεζες κατάφεραν να εξασφαλίσουν προνομιακή μεταχείριση και να μην περιληφθούν στο PSI. Ο τρόπος με τον οποίο θα γίνει αυτό παραμένει ακόμη άγνωστος.

Δεύτερον, τα νούμερα για τον ελληνικό προϋπολογισμό του 2012 έχουν αλλάξει λόγω των νέων μέτρων για μείωση του βασικού μισθού, των συντάξεων και των ειδικών μισθολογίων του δημοσίου.
Έτσι το νέο έλλειμμα θα πάει από το 5.4% του αρχικού προϋπολογισμού στο 6.7% για τον συμπληρωματικό – όπου αναφέρεται ότι χωρίς τα πρόσφατα μέτρα θα έφτανε στο 8,2%. Επίσης το πρόγραμμα λέει ότι η ύφεση το 2012 θα είναι 4% ως 5%, αλλά σύμφωνα με πληροφορίες από την τρόικα αναμένεται ξανά άνω του 6%. Όλες αυτές οι αλλαγές δείχνουν την προβληματικότητα της συμφωνίας και πόσο μη βιώσιμη είναι στην πραγματικότητα η κατάσταση στην Ελλάδα αφού κάθε τρεις μήνες τα νούμερα βγαίνουν εκτός και όλα εξελίσσονται χειρότερα από τις προσδοκίες. Ακόμα και η Γερμανία θα πρέπει να νιώθει μια κάποια ενοχή που έθεσε επικεφαλής της ελληνικής κυβέρνησης έναν πρωθυπουργό - μαριονέτα με τη μοναδική εντολή να διαπραγματευτεί αυτή τη συμφωνία και δίχως να του δώσει το χρόνο ή τη δυνατότητα να δει αν υπάρχει καλύτερη εναλλακτική λύση για την Ελλάδα από την εμβάθυνση της λιτότητας και την παράδοση της εθνικής της κυριαρχίας.

Παράλληλα, από το μέτωπο των ευρωπαϊκών οικονομικών στοιχείων έχουμε μια πτώση του συνθέτου δείκτη υπευθύνων προμηθειών ΡΜΙ – για υπηρεσίες και μεταποίηση δηλαδή – κάτω του 50.

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ισχυρίζεται ότι η Ελλάδα χρειάζεται ένα σχέδιο Μάρσαλ. Το 2011 η τράπεζα χορήγησε στην Ελλάδα κονδύλια ύψους 2 δις ευρώ και αναμένεται άλλα τόσα ή λίγα παραπάνω να δώσει φέτος. Είναι θετικό το ότι κάποιος  μιλάει για ανάκαμψη και ότι ζούμε σε ένα κόσμο όπου ιδρύματα σαν την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων δίνουν κάποια χρήματα στη βάση εγγυήσεων και υποσχέσεων και όχι πιστωτικού κινδύνου.

Ένα άλλο ζήτημα είναι η συμβολή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στην ελληνική διάσωση. Είναι δύσκολο να βρούμε ποιος βάζει τα λεφτά – στο  παρόν στάδιο αν και κάποια στιγμή θα υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια. Το πιθανότερο όμως είναι πως η Γερμανία μόλις ανέλαβε αρκετό επιπλέον χρέος. Αν υποθέσουμε ότι συμμετέχει σε αυτό και η Ιταλία, τότε η Ιταλία έχει βάλει το 20% των χρημάτων που καταλήγουν στον ευρωπαϊκό μηχανισμό – και στην Ευρωπαϊκή Ένωση – και η Γερμανία μόλις το 30%. Αν όμως τα χρήματα προέρχονται μόνο από τις χώρες που έχουν την ανώτατη πιστοληπτική αξιολόγηση, τότε η Γερμανία βάζει το 50% των χρημάτων του ευρωπαϊκού μηχανισμού και της ΕΕ και η Ιταλία δεν επιβαρύνεται με νέο χρέος. Είναι σίγουρο ότι ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί ελπίζει πως κανείς στη Γαλλία ή στους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης δεν θα αντιληφθεί πόσο παραπάνω χρέος ανέλαβε η Γαλλία. Δεν είναι τυχαίο ότι στη διάρκεια της ελληνικής διαπραγμάτευσης ο Σαρκοζί έμεινε ασυνήθιστα σιωπηλός. Αντίθετα αυτοί που μοιάζουν να μιλούν περισσότερο είναι οι Ολλανδοί που τείνουν να υιοθετήσουν μια στάση ανάλογη με των Φιλανδών οι οποίοι λένε όχι στη σωτηρία της Ευρώπης με οποιοδήποτε κόστος. Το όφελος της δομής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας είναι ότι δεν μπορεί να προσδιορίσει κανείς τις ειδικές υποχρεώσεις κάθε χώρας. Σε ένα πραγματικό κόσμο χρηματοοικονομικών – που δεν υπάρχει πια – κάποιες χώρες θα έβλεπαν το χρέος τους να αυξάνει. Ευτυχώς στο κόσμο της απεριόριστης ρευστότητας της κεντρικής τράπεζας δεν έχει καμιά σημασία πόσο χρέος αναλαμβάνει κανείς – μέχρι την ημέρα που θα πέσουν οι εγγυήσεις.

Μετά από μερικούς μήνες που έμοιαζαν με χρόνια όπου όλη η Ευρώπη προσπαθούσε να αποφύγει ένα πιστωτικό γεγονός, φαίνεται ότι αυτό είναι αναπόφευκτο. Τα CDS του πενταετούς ελληνικού ομολόγου βρίσκονται στα ουράνια. Το σχέδιο φαίνεται ότι είναι πως η Ελλάδα θα εισάγει ρήτρες συλλογικής δράσης με αναδρομικό χαρακτήρα. Η συμμετοχή των ιδιωτών στο PSI θα είναι πολύ κάτω του 100%. Έτσι η Ελλάδα θα ενεργοποιήσει τις ρήτρες συλλογικής δράσης για τα ελληνικά ομόλογα, θα έχουμε 100% συμμετοχή των πιστωτών αλλά και πιστωτικό γεγονός.

Η δράση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στις δευτερογενείς αγορές έχει περιοριστεί. Αυτό οφείλεται πρωτίστως στο ότι οι αγορές ομολόγων πάνε καλά, έτσι δεν υπήρξε ανάγκη η ΕΚΤ να αγοράσει ομόλογα. Πρόκειται για μια θετική εξέλιξη, αλλά το κρίσιμο ερώτημα αν η ΕΚΤ θα ξαναρχίσει τις αγορές σε περίπτωση που τα σπρεντ της ευρωπαϊκής περιφέρειας πάρουν ξανά την ανηφόρα. Με αυτό που συμβαίνει σήμερα σε ό,τι αφορά το κούρεμα των  ελληνικών τίτλων της, είναι πολύ πιθανό πως η ΕΚΤ από αύριο δεν θα θέλει να αγοράσει ομόλογα. Εξάλλου με τις μακροχρόνιες χρηματοδοτικές λειτουργίες της, η κεντρική τράπεζα έχει πλέον δώσει στις τράπεζες τη δυνατότητα να αγοράζουν ό,τι θέλουν, γιατί να συνεχίσει η ίδια;

Οι απαντήσεις του Μάριο Ντράγκι στις ερωτήσεις που δέχτηκε για τους ελληνικούς τίτλους της ΕΚΤ είχαν κάτι το άγαρμπο. Έδειξε ενοχλημένος με την κατάσταση και ότι βρισκόταν παγιδευμένος στο μέσο των δύο εμπλεκόμενων μερών. Για την ‘ακεραιότητα’ της βασικής εντολής της ΕΚΤ – γελάει κανείς βέβαια με αυτά – η ΕΚΤ μπορεί να αποφασίσει να απομακρύνει από τον ισολογισμό της κάθε τίτλο δημοσίου χρέους (για τους τίτλους που έχει δεχτεί ως εχέγγυα για δάνεια στις τράπεζες δεν έχει πρόβλημα). Είναι αλήθεια ότι η ΕΚΤ έχει παγιδευτεί από αυτό το τσούρμο των Ευρωπαίων πολιτικών που λέει καθένας ό,τι θέλει, όμως ο Ντράγκι μπορεί κάλλιστα να ρίξει τις ευθύνες για ό,τι πάει στραβά στον Κλοντ Τρισέ. Ενδέχεται η ΕΚΤ να ξαναγυρίσει στις αγορές ομολόγων αν χρειαστεί, αλλά θα το κάνει πιο απρόθυμα από ό,τι στο παρελθόν και κυρίως θα προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει τα δανειοδοτικά εργαλεία της προς τις τράπεζες για να ηρεμήσει τις αγορές αντί να παρέμβει η ίδια. Επιπλέον, η στήριξη των αγορών ομολόγων είναι πια αρμοδιότητα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας – αν βεβαίως έχει ακόμη λεφτά.  sofokleous 10