«Εδώ είναι Αλβανία μη μιλάτε ελληνικά»: Οι Έλληνες της Αλβανίας για τη ζωή της μειονότητας
O θάνατος του έλληνα ομογενή στην Αλβανία άνοιξε ξανά τη συζήτηση για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες της γειτονικής χώρας. Εκπρόσωποί τους μίλησαν στο Sputnik και καταγγέλλουν της δυσκολίες της ζωής τους εκεί.
Ρατσισμό και ανθελληνικές προσεγγίσεις καταγγέλλουν οι εκπρόσωποι της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία, ζητώντας λύσεις στα προβλήματα των ομογενών. Όπως λένε στο Sputnik, οι εφαρμοστικοί νόμοι για την προστασία των μειονοτήτων καθυστερούν, ενώ το περιουσιακό πρόβλημα παραμένει μετέωρο και ανεπίλυτο.
Ας πάρουμε όμως τα ζητήματα ένα-ένα.
Η προστασία των μειονοτήτων
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύει την Αλβανία να περάσει έναν νόμο από το κοινοβούλιό της για την προστασία των μειονοτήτων. «Μια σειρά εφορμοστικών νόμων ετοιμάζεται να κάμψει την ελεύθερη βούληση και γενικότερα τη θέληση όποιου θα ήθελε να γίνει μέλος μιας μειονότητας και ειδικότερα της ελληνικής», τονίζει ο Φρέντυ Μπελέρης πρόεδρος της ομογενειακής οργάνωσης «Ομόνοια».
Ο ίδιος εξηγεί ότι για να γίνει κάποιος μέλος μιας μειονότητας πρέπει να πάρει άδεια από τον αρμόδιο νομάρχη ο οποίος δεν εκλέγεται αλλά είναι διορισμένος. «Έτσι όσοι ζουν στη Χειμάρρα την Κορυτσά κλπ ή τις μεγάλες πόλεις δεν θα μπορούσαν ποτέ να δηλωθούν ως Έλληνες. Δεν μπορούν να πάρουν άδεια για τα πολύ μικρότερα πράγματα λόγω της καταγωγής όπως π.χ. το να βάψουν το σπίτι τους. Πρόκειται για ένα καθαρά ρατσιστικό σχέδιο νόμου», επισημαίνει ο πρόεδρος της Ομόνοιας.
«Δεν είναι σαφές το πλαίσιο του εφαρμοστικού νόμου και μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα» τονίζει ο Λεωνίδας Παππάς πρώην πρόεδρος της ίδιας ομογενειακής οργάνωσης.
«Ο Βορειοηπειρωτικός ελληνισμός έχει κουραστεί να γίνεται η εστία δημιουργίας εντάσεων και στη συνέχεια αυτά τα περιστατικά να γίνονται λάβαρα στους εθνικιστές. Πρέπει να ζήσει με ειρήνη και αξιοπρέπεια στον τόπο. Δεν στηρίζουμε σε καμία περίπτωση την ανάδειξη του εθνικισμού ούτε από την ελληνική ούτε από την αλβανική πλευρά».
«Την ίδια στιγμή θέλουμε να καταγγείλουμε ότι υπάρχει οργανωμένη επιχείρηση του αλβανικού κράτους για να απογυμνώσει περιουσιακά την ελληνική μειονότητα» επισημαίνει ο Λεωνίδας Παππάς. «Καμία αλβανική κυβέρνηση δεν έχει παραιτηθεί από τον στόχο συρρίκνωσης του ελληνισμού», προσθέτει.
Το περιουσιακό
Μία ακόμη συνιστώσα των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ελληνική μειονότητα, είναι η καταπάτηση των περιουσιών χωρίς αποζημιώσεις, σύμφωνα με τις πληροφορίες.
Όπως δείχνουν τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει ο πρόεδρος της κοινότητας του Κωσταριού, Ηλίας Θάνος, και οι συνεργάτες του, πάνω από 13.000 στρέμματα ελληνικών κοινοτικών περιουσιών έχουν καταπατηθεί σε όλο το βορειοηπειρωτικό χώρο από το 1991 και μετά. Ένα μεγάλο κύμα καταπατήσεων βρίσκεται σε εξέλιξη από το 2009 εως σήμερα.
«Οι δικαστικές αποφάσεις που τους κατοχυρώνουν τη γη μας είναι στημένες από τις διεφθαρμένες αρχές. Ένα βρώμικο κύκλωμα με συμμετοχή βουλευτών, αστυνομικών, δικαστών και επάρχων. Σε συνέχεια της πολιτικής που ακολουθεί διαχρονικά, το αλβανικό κράτος δημιουργεί νόμους για την εξόντωση του βορειοηπειρωτικού ελληνισμού. Η πατρική γη είναι ένα από τα δυνατά τους όπλα», επισημαίνει ο Ηλίας Θάνος.
Παρόμοια τύχη έχουν και αρκετές ιδιωτικές περιουσίες Ελλήνων. Πριν από δύο χρόνια, εκπρόσωποι της ελληνικής μειονότητας είχαν καταγγείλει οργανωμένο σχέδιο κλιμακωτού αφελληνισμού της αλβανικής Ριβιέρας. Όπως ανέφεραν τότε, «με ένα δήθεν σχέδιο ανάπλασης που περιλαμβάνει την επέκταση της παραλιακής ζώνης και τη δημιουργία πλατειών» υποστήριξαν ότι αξίζει να χάσουν τις κατοικίες τους πάνω από 19 οικογένειες. Με αυτόν τον τρόπο, όπως καταγγέλλουν, θα αποκτούσαν αξία κάποιες νεόχτιστες πολυκατοικίες «κολλητών φίλων του Αλβανού Πρωθυπουργού».
«Τους Αλβανούς δεν τους συμφέρει να γίνει το κτηματολόγιο, αλλά να παραμένει ρευστή η κατάσταση και να υπάρχουν γκρίζες ζώνες ως προς το περιουσιακό» επισημαίνει ο Λεωνίδας Παππάς. «Εμείς επιμένουμε ειδικά για τη Χειμάρρα να τελειώνουμε με το κτηματολόγιο».
«Η διαπραγμάτευση προχωράει και πιστεύουμε ότι θα δικαιωθούμε» τονίζει ο Νέστορας Βάρφης, κάτοικος της Χειμάρρας. Πριν από δύο χρόνια, είχε μάθει ότι χάνει τη γη με τα ελαιόδεντρα που καλλιεργεί και το βασικό του εισόδημα, με σκοπό το κράτος να χτίσει πάρκο πάνω στο οικόπεδό του και στην ευρύτερη γη άλλων 12 οικογενειών.
Στην αρχή, όπως λέει ο ίδιος, προσπάθησαν να τον διώξουν με τρόπο, κάποιοι «καλοθελητές κολλητοί των αρχών» υπενθυμίζοντάς του ότι είναι οικογενειάρχης με τρία παιδιά και ότι θα ήταν καλύτερο να αναζητήσει κάπου αλλού την τύχη του.
«Δεν θα φύγουμε εύκολα γιατί εδώ επενδύσαμε τη ζωή μας Πληρώνουμε κανονικά τα δάνεια και τους φόρους μας. Η ψυχολογική πίεση είναι μεγάλη τα τελευταία χρόνια. Με κάνουν να νιώθω ξένος στο σπίτι μου. Είναι αρκετοί οι Έλληνες που μεταναστεύουν από εδώ για τους ίδιους λόγους».
Ο 44χρονος κτηματίας εξηγεί ότι ένας Έλληνας χρειάζεται πολλά περισσότερα γραφειοκρατικά να λύσει από οποιονδήποτε άλλο και οι έλεγχοι που δέχεται είναι πολυπλοκότεροι από τον μέσο Αλβανό. «Αν κάποιος πρέπει να κάνει έναν έλεγχο εμείς πρέπει να κανουμε τουλάχιστον οκτώ».
Κατεδαφίσεις σπιτιών
Την ίδια στιγμή, οι κατεδαφίσεις σπιτιών Ελλήνων αποτέλεσε αιχμή του δόρατος.
Ο Αλκιβιάδης Νάτσης, επίσης κάτοικος της Χειμάρρας, έλαβε χαρτί εκδίωξης από το βενζινάδικο και την έκταση του το 2016 με την αιτιολογία να περάσει κάποιος δρόμος από εκεί. «Για να μην επεκτείνουν μια γέφυρα περνούν πάνω από το βενζινάδικο και το οικόπεδο». Έναν χρόνο μετά, του το κατεδάφισαν.
«Έφεραν μηχανήματα και μου κατεδάφισαν το βενζινάδικο παρουσία μεγάλης αστυνομικής δύναμης». Ο 44χρονος επιχειρηματίας λειτουργούσε το βενζινάδικο από το 2003 και ήταν ο μόνος που έκανε διανομή υγραερίου εκτός Χειμάρρας κάτι που τον κατέστησε ιδιαίτερα κερδοφόρο. « Η επιχείρηση αύτη ήταν η βασική πηγή εισοδήματός μας και τη χτίσαμε μόνοι μας με πολύ κόπο. Έχω μεγαλώσει τα παιδιά μου σε αυτό το μαγαζί και για αυτά προσπαθούμε να παραμείνουμε εδώ. Έχω κινηθεί νομικά και ακόμα περιμένω για το θέμα. Βρισκόμαστε στο Εφετείο αυτή τη στιγμή».
Προς το παρόν, όμως, οι κατεδαφίσεις σταμάτησαν. «Οι κατεδαφίσεις των σπιτιών δεν συνεχίζονται προς το παρόν. Έρχονται δημοτικές εκλογές τον Ιούνιο. Μετά από αυτό ενδέχεται να προχωρήσουν» τονίζει ο Φ. Μπελέρης.
Η ελληνική γλώσσα
Από τα πιο γνωστά και συνηθισμένα περιστατικά που διηγούνται οι Έλληνες της Αλβανίας είναι η αντιμετώπιση απέναντι στην ελληνική γλώσσα.
«Γνωστό και σύνηθες περιστατικό. Μιλούν κάποιοι ελληνικά σε κάποιο κατάστημα και έρχεται κάποιος και τους απευθύνει επιθετικά το λόγο "Εδώ είναι Αλβανία μη μιλάτε ελληνικά. Να μιλάτε μόνο αλβανικά"», αναφέρει ο Φρέντυ Μπελέρης.
«Δεν είναι τωρινό ούτε καινούργιο. Και σε δημόσιες υπηρεσίες μας έχουν πει πολλές φορές να μη μιλάμε ελληνικά». υπογραμίζει ο Νέστορας Βάρφης.
«Από παντού ζοριζόμαστε και ειδικά από τις ανθελληνικές κορώνες των αλβανικών ΜΜΕ. Φυσικά δεν λείπουν και τα απαξιωτικά βλέμματα και εκφράσεις», συμπληρώνει.
«Τα παιδιά μου στο σχολείο κατά καιρούς αντιμετωπίζουν εντάσεις για θέματα ελληνικής και αλβανικής γλώσσας» επισημαίνει ο Λ. Παππάς.
«Τα παιδιά μου ήταν πολύ χαρούμενα όταν πήραν μεταγραφή από αλβανικό σε ελληνικό σχολείο. Έπρεπε να το είχαμε κάνει νωρίτερα μου είπαν», τονίζει ο Άλκιβιάδης Νάτσης. «Η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο. Την επόμενη χρονιά είμαι υποχρεωμένος να πάω την κόρη μου που θα πάει Λύκειο σε ελληνικό σχολείο ή στην Αθήνα ή στα Τίρανα που είναι πολύ μακριά από τη Χειμάρρα».
Σβήνονται οι ελληνικές πινακίδες
Σε περιοχές της Αλβανίας όπου το ελληνικό στοιχείο είναι έντονο υπάρχουν πινακίδες στην ελληνική γλώσσα. Αυτές μουτζουρώνονται και βανδαλίζονται πολλές φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας. «Υπαίτιοι για αυτό είναι κάποια ακραία στοιχεία που προέρχονται κυρίως από το Κόσσοβο και τα Σκόπια», λέει ο Λ. Παππάς.
Ο θάνατος του Ομογενούς
Στις 28 Οκτωβρίου 2018 ο 35χρονος ομογενής Κωνσταντίνος Κατσιφάς έχασε τη ζωή του σε ένοπλη συμπλοκή με Αλβανούς αστυνομικούς, στο χωριό Βουλιαράτες. Την ίδια ώρα αμείωτη παραμένει η διπλωματική ένταση μεταξύ Αθήνας — Τιράνων για την υπόθεση.
«Δεν πιστεύω ότι το περιστατικό με τον Κατσιφά ήταν στοχευμένο αλλά μπορεί και να χρησιμοποιείται για αλλαγή της εσωτερικής επικαιρότητας με συγκεκριμένες πολιτικές σκοπιμότητες. Επειδή είναι βεβαρημένο το κλίμα μέσα στην Αλβανία και η κυβέρνηση πλήττεται από σκάνδαλα μπορεί ο Ράμα να επιχειρεί μέσα από αυτό να αλλάξει την ατζέντα» επίσημαίνει ο Φ. Μπελέρης.
Σύμφωνα με τον κ. Μπελέρη μπορεί να υπάρχει σκοπιμότητα πίσω από το θάνατο του ομογενή.
«Οι αστυνομικοί τον προκάλεσαν. Η σκοπιμότητα έχει να κάνει με την εκτέλεσή του, τη δεύτερη φορά που τον κυνήγησαν. Για μένα σαφώς και φταίει γιατί όταν κρατάς ένα Καλάσνικοφ μπορεί να σε πυροβολήσουν ή να πυροβολήσεις» επισημαίνει και προσθέτει:
«Όταν όμως τον απέκλεισαν στο βουνό, όπου δεν κινδύνευαν να χαθούν αθώες ζωές, οι ειδικές δυνάμεις θα μπορούσαν να τον τραυματίσουν ή να τον αιχμαλωτίσουν. Δεν είχαν το δικαίωμα να τον εκτελέσουν».
Λύσεις και έκκληση για ενότητα
Έκκληση για ενότητα στη μειονότητα κάνουν τα στελέχη της ομογενειακής οργάνωσης «Ομόνοια», με αίτηση παράλληλης βοήθεια του πολιτικού κόσμου της Ελλάδας αλλά και από τους Έλληνες που έχουν μεταναστεύσει από την Αλβανία.
«Σαν μειονότητα είμαστε διασπασμένοι. Στα αιτήματά μας είναι να υπάρξει μόνιμος Υφυπουργός Εξωτερικών, συνεννόηση των κομμάτων της Ελλάδας σε θέματα που αφορούν τη μειονότητα. Να γίνει αυστηρό το ελληνικό κράτος απέναντι σε όσους αρπάζουν περιουσίες και επηρεάζουν τα δικαιώματα των βορειοηπειρωτών», επισημαίνει ο Φ Μπελέρης.
«Αν εκλεγεί κάποιος Έλληνας που στη Χιμάρα που να μην υποκύψει στα αλβανικά συμφέροντα τότε τα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν καλύτερα. Το ποσοστό των Ελλήνων που έχει μεταναστεύσει είναι πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με τους Αλβανούς» επισημαίνει ο Λ. Παππας. «Από τους 15.000 Έλληνες που είναι εγγεγραμμένοι στους καταλόγους του δήμου μόνο οι 2000 είναι μόνιμοι κάτοικοι. Ο μεγαλύτερος όγκος είναι στην Ελλάδα, πρέπει να έρθει κόσμος από εκεί και να στηρίξει» τονίζει ο ίδιος. Λόγω πιέσεων αρκετοί έχουν ξεγράψει τη Χιμάρα. Αν το δούμε και καθαρά τοπικά χωρις να υψώσουμε την ελληνική σημαία αλλά και με συνεργασία με κάποιο αλβανικό κόμμα που δεν είναι αντίθετο στους Έλληνες τότε υπάρχει λύση», προσθέτει.
Σχόλια