Η χρυσή «παραίσθηση» της Γερμανίας

Ο χρυσός της Γερμανίας μετακινείται. Για πρώτη φορά από τότε που οι επίσημες συναλλαγές χρυσού έγιναν πιο διαφανείς, η Bundesbank έχει ειδοποιήσει ότι ένα σημαντικό μέρος των συμμετοχών της θα μεταφερθεί πάλι πίσω στην πατρίδα από τη Γαλλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Φαινομενικά, αυτό είναι μόνο ένα θέμα νομισματικής νοικοκυροσύνης. Αλλά γιατί τώρα;

Μια πιθανότητα είναι ότι οι Γερμανοί πολιτικοί πιστεύουν ότι πλησιάζουμε ένα σενάριο του τύπου κάθε-χώρα-για-τον-εαυτό-της – και μόνο το γεγονός να φυλάσσεται ο χρυσός από την ίδια την αστυνομία κάποιου αξίζει τα πάντα.

Αλλά αυτό είναι κάτι περισσότερο από εξεζητημένο. Ο κόσμος στον οποίο η οικονομική εμπιστοσύνη καταρρέει εντελώς ανάμεσα στη Γερμανία και τη Γαλλία ή τη Γερμανία και τις ΗΠΑ είναι αυτός στον οποίο έχουμε πολύ μεγαλύτερα προβλήματα από το πού βρίσκεται ο χρυσός της χώρας. Το διεθνές εμπόριο θα καταρρεύσει, και οι μεγάλες παγκόσμιες εταιρείες θα προσπαθούν να πωλήσουν τα προϊόντα τους. Έχοντας περισσότερο χρυσό στην πατρίδα, και όχι στα θησαυροφυλάκια της New York Fed, δεν θα αποτελούσε ούτε εδώ ούτε εκεί μια τέτοια κατάσταση.

Μήπως η Γερμανία πιστεύει ότι ο χρυσός της θα υπόκειται σε κυρώσεις ή κάποια μορφή δήμευσης - όπως συμβαίνει μερικές φορές στους παρίες; Και πάλι, αυτό δεν είναι καθόλου εύλογο. Χώρες όπως το Ιράν και η Βενεζουέλα δουλεύουν πολύ και σκληρά για να γίνουν διεθνείς παρίες. Η Γερμανία, αντίθετα, είναι ένας στυλοβάτης του δημοκρατικού κόσμου. Αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει.

Ίσως οι γερμανοί κεντρικοί τραπεζίτες αισθάνονται μια μακροπρόθεσμη μετατόπιση στις διεθνείς προτιμήσεις μακριά από το δολάριο και θέλουν να είναι έτοιμοι με κάποιο τρόπο. Αυτό είναι πιθανό από την άποψη της μελλοντικής μείωσης της σημασίας του δολαρίου ως αποθεματικό περιουσιακό στοιχείο και ασφαλές καταφύγιο. Το αποθεματικό συμμετοχών του ενεργητικού σε δολάρια (κατά κύριο λόγο από τις κεντρικές τράπεζες) ήταν αξίας περίπου 2% του ΑΕΠ των ΗΠΑ το 1948 και περίπου το ίδιο το 1968. Σήμερα, τέτοιες εκμεταλλεύσεις είναι τουλάχιστον το 15% του ΑΕΠ των ΗΠΑ - με ορισμένες εκτιμήσεις τόσο υψηλά όσο το 30%.

Μεγάλο μέρος της αύξησης αυτής προέρχεται από την αύξηση της ευημερίας και των πλεονασμάτων των τρεχουσών συναλλαγών σε χώρες μεσαίου εισοδήματος. Όταν πουλάτε περισσότερο στον κόσμο από ό,τι αγοράζετε, θα συσσωρεύονται αξιώσεις για το υπόλοιπο του κόσμου – και θα πρέπει να αποφασίσετε τη μορφή με την οποία θέλετε να κρατήσετε τις αξιώσεις αυτές.

Προς το παρόν, ο κόσμος έχει πολλά περιουσιακά στοιχεία σε δολάρια ΗΠΑ, οπότε μια μεγαλύτερη διαφοροποίηση των χαρτοφυλακίων στα επόμενα χρόνια δεν θα είναι σοκαριστική. Είναι βέβαιο ότι υπάρχει πολλή συζήτηση για την αύξηση του διεθνούς ρόλου του γιουάν – ένα θέμα για το οποίο ο Arvind Subramanian, ο συνάδελφός μου στο Peterson Institute for International Economics, συνεχίζει να κάνει την πιο ενδιαφέρουσα εργασία.

Αλλά η μετακίνηση του χρυσού της Γερμανίας είναι ελάχιστα χρήσιμη από αυτή την άποψη. Αυτό που θα βοηθούσε θα ήταν να μετακινηθεί το ευρώ– με την έννοια του να πείσει το επενδυτικό κοινό ότι το κοινό νόμισμα έχει ένα λαμπρό μέλλον, επειδή στηρίζεται σε μια ισχυρή νομισματική, δημοσιονομική, οικονομική και πολιτική ένωση. Όταν θεωρηθεί υπό αυτό το πρίσμα, η φυσική τοποθεσία του χρυσού είναι καθαρά μια απόσπαση της προσοχής.

Είναι σαν η γερμανική πολιτική ελίτ να νομίζει ότι βρίσκεται πίσω στην εποχή του κανόνα του χρυσού. Αλλά, ακόμη και τότε, αυτό που είχε σημασία ήταν η ποσότητα του χρυσού που κατείχες - όχι το πού πραγματικά αποθηκευόταν.

Η ευρύτερη και πιο ανησυχητική τάση είναι η πολιτικοποίηση των κεντρικών τραπεζών. Οι κορυφαίες γερμανικές πολιτικές προσωπικότητες γίνονται όλο και πιο καχύποπτες προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ενώ επίσης ανησυχούν μεγαλοφώνως για τη νομισματική πολιτική της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ.

Το κίνητρο του φόβου τους είναι η προοπτική του πληθωρισμού. Αλλά ο πραγματικός φόβος δεν είναι ο ίδιος ο πληθωρισμός - δηλαδή, ότι οι τιμές μπορεί να αυξηθούν εκπληκτικά γρήγορα φέτος ή τον επόμενο χρόνο. Αντίθετα, ο φόβος είναι ότι οι κεντρικές τράπεζες δεν θα δουν τον πληθωρισμό να έρχεται μέχρι να είναι πολύ αργά, και ότι αυτό θα προκαλέσει μια σημαντική ανοδική μετατόπιση των πληθωριστικών προσδοκιών.

Και πάλι, η μετακίνηση χρυσού δεν κάνει τίποτα για να κρατήσει τον πληθωρισμό υπό έλεγχο ή να αλλάξει τη συμπεριφορά των κεντρικών τραπεζών. Η σχέση μεταξύ των νομισμάτων και του χρυσού διαλύθηκε αμετάκλητα το 1971, όταν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον αποφάσισε να αναστείλει τη μετατρεψιμότητα των δολαρίων σε χρυσό για τις κεντρικές τράπεζες. Έχουμε ζήσει σε ένα σύστημα καθαρά οριζόμενο από τα χρήματα από τότε – πράγμα που σημαίνει ότι η αξία των χρημάτων μας δεν υποστηρίζεται από το χρυσό ή οποιοδήποτε άλλο φυσικό στοιχείο. Τέτοια νομισματικά συστήματα μπορεί να ευδοκιμήσουν μόνο εφ 'όσον η κεντρική τράπεζα μπορεί αξιόπιστα να δεσμευτεί για τη διατήρηση του πληθωρισμού υπό έλεγχο.

Οι Γερμανοί πολιτικοί, φαίνεται ότι υποφέρουν από ορισμένες σοβαρές αυταπάτες σχετικά με τη σημασία του χρυσού και τις επιπτώσεις της αλλαγής της τοποθεσίας του. Αλλά έχουν δίκιο να ανησυχούν σχετικά με τις πολιτικές της ΕΚΤ: η παροχή άνευ όρων πίστωσης για τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης είναι απίθανο να κάνει αυτές τις κυβερνήσεις να είναι πιο προσεκτικές. Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος η λεγόμενη «δημοσιονομική κυριαρχία» να υπονομεύσει τη νομισματική πολιτική και να είναι πολύ πιο δύσκολο να τεθεί υπό έλεγχο ο πληθωρισμός. Ο γερμανικός ενθουσιασμός με το χρυσό είναι ένας αντιπερισπασμός. Ο φόβος της για την ακυβέρνητη νομισματική πολιτική δεν είναι.http://www.sofokleous10.gr