Οι ήσυχοι πολεμιστές συναλλάγματος

Λίγα οικονομικά θέματα είναι πιο επιρρεπή στην πολιτική παραπλάνηση από τις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Οι τελευταίες ημέρες έχουν δώσει ένα άλλο τέλειο παράδειγμα. Την Τρίτη, ως απάντηση στην πίεση από τον Σίνζο Άμπε, το νέο πρωθυπουργό της χώρας, η Τράπεζα της Ιαπωνίας ψήφισε να αυξήσει τον στόχο της για τον πληθωρισμό από το 1 τοις εκατό έως 2 τοις εκατό και να φτάσει το νέο αυτό στόχο το συντομότερο δυνατό.

Η ιαπωνική κίνηση πυροδότησε μια πληθώρα από προειδοποιήσεις για έναν επικείμενο «νομισματικό πόλεμο». Οι Ιάπωνες δεν άργησαν να απαντήσουν. «Η Γερμανία είναι η χώρα της οποίας οι εξαγωγές έχουν επωφεληθεί περισσότερο από το σύστημα σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών της ζώνης του ευρώ,» ανταπέδωσε ο Akira Amari, υπουργός οικονομίας της χώρας. «Δεν είναι σε θέση λοιπόν να ασκούν κριτική.»

Στη δεκαετία του 1930, ήταν προφανές ποιοι εμπλέκονταν σε ένα παρόμοιο πόλεμο. Πριν από την οικονομική κρίση, οι περισσότερες χώρες είχαν το χρυσό πρότυπο, με το οποίο είχαν καθοριστεί οι συναλλαγματικές ισοτιμίες όσον αφορά το πολύτιμο μέταλλο. Όταν η Βρετανία εγκατέλειψε το χρυσό πρότυπο, τον Σεπτέμβριο του 1931, εξαπέλυσε ένα κύμα ανταγωνιστικών υποτιμήσεων.

Σήμερα, όμως, ζούμε σε έναν κόσμο πλασματικού χρήματος και ως επί το πλείστον κυμαινόμενων επιτοκίων. Το τελευταίο ίχνος του κανόνα του χρυσού αποσύρθηκε τον Αύγουστο του 1971, όταν ο Ρίτσαρντ Νίξον ανέστειλε τη μετατρεψιμότητα του δολαρίου σε χρυσό. Για μια χώρα να κατηγορεί μια άλλη για την κήρυξη ενός πολέμου νομισμάτων το 2013 είναι επομένως παράλογο. Ο πόλεμος μαίνεται για περισσότερο από 40 χρόνια και είναι πόλεμος όλων εναντίον όλων.

Τα γεγονότα θα πρέπει να μας προβληματίσουν σχετικά με το πόσο δυσμενή είναι τα πράγματα στην Ιαπωνία. Η χώρα βρίσκεται σε μια σχεδόν σταθερή κατάσταση από τα τέλη της δεκαετίας του 1980. Το ονομαστικό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν σε όρους γιεν είναι σχετικά το ίδιο με πριν από 20 χρόνια. Το δημόσιο χρέος της είναι μη βιώσιμο. Τα δημογραφικά στοιχεία της Ιαπωνίας είναι από τα χειρότερα στον κόσμο.

Τρίτον, η κίνηση της Τράπεζας της Ιαπωνίας είναι σχεδόν επαναστατική. Ο Κυβερνήτης Masaaki Shirakawa δεν προσέφερε νέες αγορές περιουσιακών στοιχείων για το 2013 και η καθαρή επίπτωση των αγορών για το 2014 θα είναι περιορισμένη δεδομένου ότι τα περισσότερα από τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν για την αγορά βραχυπρόθεσμου χρέους κοντά στην ωριμότητα. Η καθαρή αύξηση στην αγορά περιουσιακών στοιχείων για το 2014 θα είναι μόνο Y10 τρις, που ισοδυναμεί με περίπου 2 τοις εκατό του ΑΕΠ.

Συγκρίνετε αυτό με την πολιτική της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, η οποία έχει σταθερά πιο επιθετική τακτική από ότι η ιαπωνική ομόλογός της από την αρχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Την περασμένη εβδομάδα ο ισολογισμός της Fed ξεπέρασε για πρώτη φορά τα $ 3 τρις.

Η τάση των πολιτικών και του κοινού να επικεντρώνονται στις βραχυπρόθεσμες κινήσεις των ονομαστικών συναλλαγματικών ισοτιμιών παράγει πολύ περισσότερη αντιπαράθεση από ότι λύσεις. Είναι αλήθεια, το ονομαστικό επιτόκιο της Ιαπωνίας όσον αφορά το δολάριο έχει αποδυναμωθεί σημαντικά από το Σεπτέμβριο. Τότε, ένα δολάριο άξιζε μόνο Y77. Σήμερα είναι πάνω από Υ90. Αλλά η 17 τοις εκατό υποτίμηση φαίνεται λιγότερο εντυπωσιακή, αν ανακαλέσουμε ότι το δολάριο βρισκόταν στα Y158 στις αρχές του 1990 και εκτός από μια σύντομη περίοδο το 1995, ήταν κάτω από τα Υ90 μόνο το καλοκαίρι του 2010.

Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι μια απλή ονομαστική συναλλαγματική ισοτιμία που έχει πραγματικά σημασία. Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών υπολογίζει πιο πολύ τις πραγματικές σταθμισμένες συναλλαγματικές ισοτιμίες, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη όλες τις διαφορετικές οικονομίες με τις οποίες μια χώρα έχει συναλλαγές και τις μεταβολές των σχετικών τιμών.

Με αυτούς τους όρους, η ιστορία της Ιαπωνίας είναι πολύ διαφορετική. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι επιδράσεις του αποπληθωρισμού έχουν μειώσει την πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία. Μεταξύ 1994 και το καλοκαίρι του 2007, το ποσοστό αυτό μειώθηκε κατά περισσότερο από το ένα τρίτο. Αλλά με την έναρξη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η Ιαπωνία αναγκάστηκε να χάσει κάποια από τα κέρδη ανταγωνιστικότητας.

Όσο για τους Βρετανούς, δεν αποτελεί έκπληξη ότι ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον είδε την κρίση της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης ως μια τεράστια πολιτική ευκαιρία. Ήταν εξάλλου ένας από εκείνους τους σοφούς Συντηρητικούς που ήταν αντίθετοι με την είσοδο στο ευρώ. Ο κ. Κάμερον έχει ακούσει πολλές κατηγορίες την περασμένη εβδομάδα, αλλά ότι εμπλέκεται σε ένα νομισματικό πόλεμο δεν ήταν μία από αυτές. Ωστόσο, μέρος του σχεδίου του από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντα του ήταν διακριτικά να αποδυναμώσει τη λίρα. Ο Sir Mervyn King, διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, τον έχει ακολουθήσει στα σχέδια αυτά. Ο Mark Carney, ο διάδοχός του, θα κάνει ακόμη περισσότερα.

Πολλοί σχολιαστές έχουν παρουσιάσει την υπόσχεση του κ. Κάμερον για ένα δημοψήφισμα σχετικά με την παραμονή στην ΕΕ μετά την επόμενες εκλογές ως απερίσκεπτη. Αλλά δεν είναι μόνο πολιτικά ορθή. Καθιστά, επίσης, από οικονομικής άποψης, μέρος της στρατηγικής για μια συγκαλυμμένη υποτίμηση. Υπενθύμιση λοιπόν προς το Τόκιο: η νίκη στους νομισματικούς πολέμους προτιμάει τους αθόρυβους πολεμιστές.http://www.sofokleous10.gr