ΤΟΥΡΚΙΑ

Μια ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ συνέντευξη του βοηθού υπουργού εξωτερικών της Τουρκίας

Στον Πετρο Παπακωνσταντινου και την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

Οργανικό κομμάτι του κεμαλικού κατεστημένου και μονόπλευρα προσανατολισμένη στη Δύση, η τουρκική διπλωματία είχε δύσκολες σχέσεις με την κυβέρνηση Ερντογάν, μέχρι τη στιγμή που το υπουργείο Εξωτερικών ανέλαβε ο Αχμέτ Νταβούτογλου. Επιδεικνύοντας ευρύ πνεύμα στο πολιτικό πεδίο και προσφέροντας στους διπλωμάτες καριέρας ισχυρά κίνητρα, κατάφερε να προσεταιριστεί σημαντική μερίδα τους. Ζωντανή απόδειξη ο Σελίμ Γενέλ, ο οποίος έχοντας υπηρετήσει σε σημαντικές πρεσβείες, στην Αμερική και την Ευρώπη, αναβαθμίστηκε από τον Νταβούτογλου σε βοηθό υπουργό Εξωτερικών. Τον συναντήσαμε στην Αγκυρα και είχε πολλά ενδιαφέροντα να μας πει για τη «Νέα Εξωτερική Πολιτική» του προϊσταμένου του:

«Αργήσαμε  να αντιληφθούμε ότι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου είχε ως αποτέλεσμα να  υποβαθμιστεί η πολιτική αξία της Τουρκίας στα μάτια της ευρωπαϊκής  κοινότητας. Τα ισχυρά κράτη έστρωσαν το κόκκινο χαλί στις νέες χώρες της  Ανατολικής Ευρώπης και άφησαν την Τουρκία να περιμένει επ’ αόριστον  έξω, στην παγωνιά. Η εξέλιξη αυτή μας σόκαρε, αλλά και μας άνοιξε τα  μάτια. Συνειδητοποιήσαμε, τελικά, ότι θα έπρεπε να επινοήσουμε ξανά τον  εαυτό μας, να βρούμε μια νέα, προστιθέμενη αξία για να αναβαθμίσουμε τον  ρόλο μας».

Για τον κ. Γενέλ, όπως και για όλους τους συναδέλφους του στο υπουργείο Εξωτερικών που συναντήσαμε, η ευρωπαϊκή προοπτική παραμένει ο υπ’ αριθμόν ένα στρατηγικός στόχος, «το σπουδαιότερο εθνικό σχέδιο μετά την ίδρυση της Δημοκρατίας από τον Ατατούρκ».

Ωστόσο, η αναστολή της ενταξιακής προοπτικής ανάγκασε, κατά τον συνομιλητή μας, την κυβέρνηση του ΑΚΡ «να κοιτάξει στη γειτονιά μας, από τα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή μέχρι τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία, για να εντοπίσει δυνατότητες άσκησης πολιτικής μαλακής ισχύος. Αναδεικνύεται έτσι μια νέα Τουρκία, με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα. Αυτή η Τουρκία θα είναι εδώ, όποια κυβέρνηση και αν έρθει αύριο, και ο κόσμος πρέπει να συνηθίσει στην ιδέα ότι θα συνδιαλέγεται μαζί της».

Τι σημαίνει αυτή η «νέα Τουρκία» για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις; Εχουν βάση όσα γράφτηκαν στον Τύπο για ενδεχόμενη άρση του casus belli αναφορικά με τα 12 μίλια; Υπάρχει κάποιου είδους διάλογος μεταξύ των δύο χωρών για το εν λόγω ζήτημα;

Η απάντηση του Τούρκου διπλωμάτη, ειδικά στο θέμα των 12 μιλίων, έχει ενδιαφέρον:

«Διακηρύξαμε  και εννοούμε την πολιτική των μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονές  μας, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Ευνοούμε τις συνομιλίες των δύο  κοινοτήτων για επίτευξη συμφωνημένης λύσης στο Κυπριακό και ενθαρρύνουμε  προς αυτήν την κατεύθυνση την ηγεσία των Τουρκοκυπρίων. Οσο  για το θέμα των 12 μιλίων και του casus belli, αυτό αφορά τον διάλογο  που διεξάγεται, σε επίπεδο υφυπουργών Εξωτερικών, για τα μέτρα  οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Οι σχετικές συνομιλίες διεξάγονται σε απολύτως  εμπιστευτικό πλαίσιο. Αυτό που μπορώ, ωστόσο, να σας πω, είναι ότι τα  πράγματα κινούνται, και κινούνται προς θετική κατεύθυνση».

Μια άλλη, ωστόσο, τοποθέτηση του κ. Γενέλ υπήρξε λιγότερο ευοίωνη. Οταν τον ρωτήσαμε πώς βλέπει την αποτελμάτωση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και την απροθυμία ισχυρών ευρωπαϊκών κρατών να δεχθούν την Τουρκία ως πλήρες μέλος, μας απάντησε:

«Δυστυχώς, το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης προχωρεί πάντα μέσα από κρίσεις. Και στην περίπτωση της Τουρκίας, ήρθε πρώτα η κρίση του 1996 (στα Ιμια) και μετά το Ελσίνκι. Σήμερα, δεν υπάρχει κάποια σοβαρή κρίση στον ορίζοντα και τα πράγματα αποτελματώνονται».

Στην εύλογη ερώτηση αν εννοεί ότι χρειάζεται μια νέα κρίση για να «ξεκολλήσουν» τα πράγματα, η απάντηση του συνομιλητή μας ήταν, φυσικά, αρνητική - αλλά…