ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Δεν είναι μόνο η Ελλάδα που αντιμετωπίζει προβλήματα με τους βόρειους γείτονές της της ΠΓΔΜ σχετικά με το “μακεδονικό” και τις απαιτήσεις των Σκοπίων να αναγνωριστεί “μακεδονικό έθνος και μακεδονική γλώσσα” ως αντάλλαγμα για μια συμβιβαστική συμφωνία γύρω από το όνομα. Αντίστοιχο ζήτημα αντιμετωπίζει και η Βουλγαρία, η οποία έχει στους κόλπους της τους διάφορους “μακεδονιστές”, δηλαδή αυτούς τους κατοίκους της στη νοτιοδυτική περιοχή του Πιρίν, που δηλώνουν “Μακεδόνες” στην εθνική ταυτότητα. Η οργάνωση ΟΜΟ “Ίλιντεν” - Πιρίν, που δραστηριοποιείται στη νοτιοδυτική περιοχή της Βουλγαρίας και θεωρείται παράνομη από τις βουλγαρικές αρχές, κατά καιρούς κάνει την εμφάνισή της με εκδηλώσεις, συνέδρια και ανακοινώσεις. Η τελευταία της ήρθε μόλις προχθές, για να απευθύνει μομφή στη βουλγαρική κυβέρνηση, η οποία συζητά με την ΠΓΔΜ την υπογραφή μιας νέας συνθήκης καλής γειτονίας, που απαιτείται από την ενταξιακή πορεία της προς την Ε.Ε.

Η οργάνωση αυτή ζητά, πριν από την υπογραφή της σχετικής συμφωνίας, η Βουλγαρία να αναγνωρίσει “μακεδονική ταυτότητα”. Να θυμίσουμε ότι η Βουλγαρία ήταν η πρώτη χώρα το 1991 που έσπευσε να αναγνωρίσει την ΠΓΔΜ ως “Μακεδονία”, σημειώνοντας ότι αναγνωρίζει “μακεδονικό κράτος” και προφανώς όχι “μακεδονικό έθνος και γλώσσα”, αφού θεωρεί ότι οι (Σλαβο)“μακεδόνες” είναι Βούλγαροι στην εθνικότητα και η γλώσσα τους βουλγαρική. Ανακοίνωση της ΟΜΟ “Ίλιντεν” - Πιρίν, που εστάλη στο βουλγαρικό πρακτορείο “FOCUS” και αναδημοσιεύτηκε από πολλά μέσα της ΠΓΔΜ, ζητά από τη Βουλγαρία να αναγνωρίσει “μακεδονικό έθνος και γλώσσα”, καθώς και “αμοιβαία αναγνώριση των μειονοτήτων στις δύο χώρες”. Κάτι τέτοιο η Σόφια το αρνείται στο πλαίσιο υπογραφής της συμφωνίας με τα Σκόπια και η οργάνωση το εντάσσει στην εκβιαστική τακτική των βουλγαρικών αρχών, εκτιμώντας ότι η βουλγαρική κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει το φόβητρο του “μπλοκαρίσματος της ενταξιακής πορείας της ΠΓΔΜ στην Ε.Ε., κατά το παράδειγμα της Ελλάδας”.

“Μακεδονία του Πιρίν”
Ως γνωστόν, οι εθνικιστές των Σκοπίων, πέραν της σημερινής επικράτειας της ΠΓΔΜ, που ονομάζουν “Δημοκρατία της Μακεδονίας” (η οποία ταυτίζεται με αυτό που αποκαλούν “Μακεδονία του Βαρδάρη”), θεωρούν ότι ένα κομμάτι της συνολικής Μακεδονίας βρίσκεται υπό ελληνική κατοχή (αυτήν που αναφέρουν ως “Μακεδονία του Αιγαίου” και ένα άλλο μικρότερο υπό βουλγαρική κατοχή (αυτήν που αναφέρουν “Μακεδονία του Πιρίν”).
Κάποιοι εκ των κατοίκων της “Μακεδονίας του Πιρίν” (πρωτεύουσά του το Μπλαγκόεβγκραντ) θεωρούν ότι είναι “Μακεδόνες” και όχι Βούλγαροι. Αν και στην προ δεκαετίας απογραφή η επίσημη καταγραφή αυτών που δήλωσαν τέτοιοι ήταν 3%, οι εθνικιστές τους υποστηρίζουν ότι αποτελούν τα 2/3 της περιοχής του Πιρίν (δηλαδή περίπου 250.000 στο σύνολο των 370.000 της περιοχής). Η οργάνωση που έχει εμφανιστεί και δραστηριοποιηθεί τις δύο τελευταίες δεκαετίες με τη σημαία του “μακεδονισμού” είναι η ΟΜΟ “Ίλιντεν” - Πιρίν, δηλαδή Ενωμένη Μακεδονική Οργάνωση “Ίλιντεν” του Πιρίν.
Μάλιστα, οι (Σλαβο)μακεδόνες της Βουλγαρίας καταλήγουν με την προειδοποίηση ότι κάτι τέτοιο “θα οδηγήσει τις δύο χώρες σε επιδείνωση των σχέσεών τους και την περιοχή στην αποσταθεροποίηση”. Απειλούν δε με προσφυγές στα ευρωπαϊκά δικαστήρια, όπως έχουν κάνει και κατά το παρελθόν.

Σε αναζήτηση μέσα στις ιστορικές ατραπούς
Τρία ονόματα θεωρούνται “ιερά” για κάποιους στα Κεντρικά Βαλκάνια και μεταξύ αυτών, πέραν του ΟΜΟ (το οποίο εμφανίζεται και σε βουλγαρικών κατευθύνσεων οργανώσεις) και του Ίλιντεν (από την εξέγερση το 1903 τη μέρα του προφήτη Ηλία με το παλιό ημερολόγιο στο Κρούσεβο της σημερινής ΠΓΔΜ, όπου και τιμάται δεόντως στις 2 Αυγούστου κάθε χρόνο, συμβολίζοντας τον “μακεδονικό μεγαλοϊδεατισμό”), υπάρχει το ΒΜΡΟ (Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση) που χρησιμοποιούν δεκάδες οργανώσεις στην ΠΓΔΜ αλλά και στη Βουλγαρία.
Όλα τους έλκουν την ιστορική δικαίωσή τους από τις καταστάσεις του 1893 στην ευρύτερη μακεδονική περιοχή στα Κεντρικά Βαλκάνια μέσα στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Τότε που εκδηλώθηκαν και οι δύο τάσεις στους κόλπους της αριστερής οργάνωσης ΒΜΡΟ (καμία ιδεολογική σχέση με το αντίστοιχο κυβερνών κόμμα στα Σκόπια): από τη μία ήταν οι σεντραλιστές και από την άλλη οι βερχοβιστές. Δηλαδή, αυτοί που ήθελαν ένα κεντρικό μακεδονικό κράτος στις γεωπολιτικές διευθετήσεις μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και εκείνοι που τάσσονταν με τον βουλγαρισμό. Μετεξέλιξη εκείνης της αντίθεσης είναι η σημερινή ανάμεσα σε αυτούς που θεωρούν ότι είναι Μακεδόνες και σε εκείνους που τους θεωρούν Βούλγαρους.
Μία αντίθεση που καταγράφηκε ως τέτοια μεταξύ των διαφόρων παραγόντων της περιοχής, αλλά απέκρυψε και μία άλλη διάσταση: την κοινωνικοπολιτική. Δηλαδή, αυτούς που έδιναν έμφαση στο εθνικό και εκείνους που επικέντρωναν στο κοινωνικό, όπως ο εκ των ηγετικών φυσιογνωμιών του ΒΜΡΟ Γιαν Σαντάνσκι, ο οποίος μάλιστα είχε ταχθεί με την αντιεξουσιαστική πτέρυγα, την τότε Κομμουνιστική Διεθνή.
(Απλώς να παραπέμψουμε εδώ και στην ομάδα των νιχιλικών αναρχικών αντιλήψεων “βαρκάρηδων” στη Θεσσαλονίκη, που έγιναν πασίγνωστοι με τις ανατινάξεις και τις βομβιστικές ενέργειες το 1903, για να στρέψουν τη διεθνή προσοχή στο μακεδονικό ζήτημα).

Δούρειος ίππος για αναγνώριση Κοσόβου
“Δούρειο ίππο” των Δυτικών προς τους Σέρβους για το Κοσσυφοπέδιο χαρακτήρισε σέρβος συνάδελφος την πρωτοβουλία της Σλοβενίας και της Κροατίας να οργανωθεί μια άτυπη συνάντηση των βαλκάνιων ηγετών. Μια τέτοια σύνοδος όμως ακόμα μία φορά μπλοκαρίστηκε λόγω του καθεστώτος του Κοσσυφοπεδίου και της άρνησης των Σέρβων να ενδώσουν στην επιδίωξη της συμμετοχής του ως ανεξάρτητου κράτους.
Ακριβώς έντεκα χρόνια μετά τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία και έξι χρόνια από τις βιαιότητες και την εκδίωξη χιλιάδων Σέρβων από τους Αλβανούς Κοσοβάρους, η εκκρεμότητα του Κοσσυφοπεδίου όχι μόνο είναι υπαρκτή στην πράξη (με όλες τις σχετικές συνέπειες στην οικονομικοκοινωνική υπόσταση της περιοχής και τις διεθνείς της σχέσεις), αλλά βρίσκεται μπροστά σε κάθε διεθνή κίνηση που αφορά τα Βαλκάνια. Τέτοια είναι η πρωτοβουλία του πρωθυπουργού της Σλοβενίας Μπορούτ Παχόρ σε συνεργασία με την ομόλογό του της Κροατίας Γιάντρανκα Κόσορ να προσκαλέσουν τους ηγέτες των βαλκανικών κρατών σε μια άτυπη συνάντηση-σύνοδο στο σλοβενικό θέρετρο του Μπρέντο-Πρι-Κράνιου.
Το αγκάθι που μπλοκάρει μια έλευση όλων των βαλκάνιων ηγετών είναι το καθεστώς με το οποίο θα συμμετέχει το Κόσοβο. Οι αλβανοί ηγέτες του τελευταίου θέλουν -και συμφώνησαν σ’ αυτό Σλοβένοι και Κροάτες (με την καθοδήγηση φυσικά των Δυτικών)- να συμμετάσχουν ως εκπρόσωποι ανεξάρτητου κράτους. Κάτι φυσικά που προκάλεσε τις αντιδράσεις των Σέρβων. Η σερβική ηγεσία στο Βελιγράδι ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να συμμετάσχει αν οι εκπρόσωποι των Αλβανοκοσοβάρων δεν είναι ενταγμένοι στην Πολιτική Αποστολή του ΟΗΕ στο Κόσοβο UNMIK και αν δεν κάθονται στη σύνοδο πίσω από το αντίστοιχο ταμπελάκι.
Παρά τις προσπάθειες των τελευταίων ημερών του σλοβένου πρωθυπουργού, που περιελάμβαναν και μια νυχτερινή επίσκεψη την περασμένη Τετάρτη στο Βελιγράδι, αλλά και την Παρασκευή στις Βρυξέλλες, η συμμετοχή των σέρβων ηγετών δεν επιτεύχθηκε, όπως δεν ήταν γνωστό μέχρι την τελευταία στιγμή ποιοι τελικά θα συμμετάσχουν σ’ αυτή την... αποτυχημένη παράσταση.