ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΣΑΝ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Όπως αναπτύχθηκε εκτενώς στους δύο προηγούμενους τόμους, ο ελληνικός λαός, υπόδουλος επί αιώνες, ζώντας υπό καθεστώς καταπιέσεων, ταπεινώσεων και συχνών διωγμών, υπό συνθήκες όμως πού του επέτρεπαν να αναπτύσσει αξιόλογη δράση, Ιδίως στον χώρο της οικονομίας, αλλά και πολεμώντας συχνά για την απελευθέρωση του από τον ζυγό του αλλόθρησκου κατακτητή, κατόρθωσε να σφυρηλατήσει την εθνική του συνείδηση και να........
διάσωση και να ανάπτυξη την εθνική του ενότητα, συσπειρωμένος γύρω από την ορθόδοξη εκκλησία και συνταγμένος στο κοινοτικό σύστημα. Κατόρθωσε ακόμη να βελτίωση βαθμιαία την κατάσταση του, ύστερα από τη μεγάλη πτώση κατά τους δύο πρώτους αιώνες τής δουλείας, και να επιτέλεση από τα μέσα τοδ 18ου αί. ραγδαία πρόοδο σε πολλούς τομείς.
Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η άνοδος τής οικονομίας και προπαντός του εμπορίου και της ναυτιλίας, πού οφειλόταν στην Ικανότητα και δραστηριότητα των Ελλήνων ναυτικών και έμπορων, αλλά και στους ευνοϊκούς για αυτούς όρους εργασίας, τούς καθιερωμένους από τις ρωσοτουρκικές συνθήκες του 1774 και επομένων ετών, καθώς και στις εξαιρετικές ευκαιρίες κατά τούς χρόνους τής Γαλλικής Επαναστάσεως και των Ναπολεόντειων πολέμων.
Εξίσου σημαντική ήταν η ορμητική ανάπτυξη της παιδείας του Έθνους, με κύρια χαρακτηριστικά τον πολλαπλασιασμό των σχολείων και τη βελτίωση των προγραμμάτων τους, την έκδοση περισσότερων βιβλίων και μάλιστα αρκετών επιστημονικών, την εύρυνση του κύκλου των μορφωμένων Ελλήνων, την εξαίρετη πνευματική δράση των μεγάλων διδασκάλων του Γένους.
Έτσι, στη δεύτερη δεκαετία του 19ου αι. υπήρχαν οι «κινητήριες δυνάμεις» για την πολιτική αναγέννηση τής Ελλάδος, όπως το 1818 χαρακτήρισε ο Καποδίστριας την πρόοδο της ναυτιλίας και του εμπορίου και την άνθιση τής παιδείας.
Αλλά οι κινητήριες αυτές δυνάμεις δεν είχαν αναπτυχθεί ακόμη σε υψηλό βαθμό η πρόοδος της οικονομίας δεν είχε πραγματοποιηθεί και στους άλλους κλάδους της με τον ίδιο ρυθμό, όπως στο εμπόριο και στη ναυτιλία ή ανάπτυξη τής παιδείας περιοριζόταν σέ ορισμένα κέντρα κυρίως και η εξάπλωση της είχε φθάσει σε μικρό μόνο τμήμα του ελληνικού λαού.
Οπωσδήποτε η συντελούμενη τότε πρόοδος ήταν αξιόλογη και εξαιρετικά ενθαρρυντική για το μέλλον τοϋ Έθνους, όπως ήταν επίσης ενθαρρυντική η Ύπαρξη διαπρεπών Ελλήνων, πού είχαν διακριθή στά γράμματα και στην πολιτική και είχαν αποκτήσει όνομα διάσημο και μεταξύ τών Ευρωπαίων. «Πρέπει να είπωμεν ... όπόσον έξ ενός μέρους οι αθάνατοι Κοραείς και οι άλλοι, όσοι διεκρίθησαν επίσης άοκνοι μορφωταί των ομογενών των, ένέπνεον είς τήν καρδιαν καθενός τήν βεβαιότητα μιας Μεταβολής και όπόσον έκ του άλλου την έπήλπιζον οί περίβλεπτοι Καποδίστριαι, νεοι Γυγαι των Ελλήνων, διά τής θέσεως, τής μεγαλονοίας και του πατριωτισμού των», όπως γράφει ό Ί. Φιλήμων.
Τη συντελούμενη πρόοδο και τη σημασία της έβλεπαν με καθαρότητα οι φωτισμένοι Έλληνες τής εποχής εκείνης. «Η είναι βέβαιον ότι ενεργείται της Ελλάδος η αναγέννησις ή δεν είναι τίποτε βέβαιον εις τον Κόσμον», έγραφε ό Κοραής στίς αρχές ήδη του 19ου αί.- και μερικά χρόνια αργότερα, τόν Δεκέμβριο τοΰ 1814: «Υπάρχουν σημεία αναντίρρητα, δτι έξύπνησε τέλος πάντων ή ταλαίπωρος Ελλάς- και η έξύπνησις αυτή προετοιμάζει και την μέλλουσαν έλευθερίαν».
Πηγή:ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ-Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ (ΤΟΜΟΣ ΙΒ'), σελ 9-10
Σχόλια