Δένδιας: Τα Βαρώσια, στο πλαίσιο μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, θα αποτελούν μέρος της ελληνοκυπριακής κοινότητας.

 

Συνέντευξη Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, στην εφημερίδα «Πρώτο Θέμα» και στον δημ/φο Μάκη Πολλάτο (01.08.2021)

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εξαγγελία για άνοιγμα των Βαρωσίων και προσπάθεια εποικισμού της Αμμοχώστου. Οι νέες τουρκικές προκλήσεις αντιμετωπίστηκαν χλιαρά από χώρες όπως η Βρετανία και η Γερμανία. Είναι επαρκείς οι αντιδράσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ε.Ε. και του OHE την ώρα που ο Ταγίπ Ερντογάν αποθρασύνεται;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η εξαγγελία για το άνοιγμα μέρους των Βαρωσίων δεν είναι απλώς μία ακόμα παράνομη ενέργεια της Τουρκίας, η οποία καταπατεί και αγνοεί επιδεικτικά το Διεθνές Δίκαιο. Αποτελεί οργανωμένη προσπάθεια ριζικής αλλαγής του πλαισίου επίλυσης του Κυπριακού. Τα Βαρώσια, στο πλαίσιο μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, θα αποτελούν μέρος της ελληνοκυπριακής κοινότητας.

Ήδη από το 1979 υπήρχε συμφωνία για την επιστροφή των νομίμων κατοίκων της περιοχής υπό διοίκηση του OHE, ακόμα και πριν από την επίλυση του Κυπριακού. Οι τουρκικές εξαγγελίες βάζουν ταφόπλακα στη συμφωνία αυτή και αποτελούν παράλληλα προσβολή και προς τον OHE.  

Σωστά παρατηρείτε ότι ορισμένες χώρες, όπως η Μεγάλη Βρετανία, στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας, και η Γερμανία εντός Ε.Ε. αντιμετώπισαν αρχικά χλιαρά τις καταδικαστικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του OHE και του Συμβουλίου της Ε.Ε. Ωστόσο, υπάρχουν δύο σημαντικά ποιοτικά στοιχεία που δεν πρέπει να λησμονούμε. Οι αποφάσεις βγήκαν κατόπιν συμφωνίας όλων των μελών, τόσο των 15 μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του OHE όσο και των 27 κρατών μελών της Ε.Ε.

Χώρες που τις συνδέουν ελάχιστα και τις χωρίζουν πολλά, όπως οι ΗΠΑ η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία και η Γαλλία, συμφώνησαν να καταδικάσουν την Τουρκία, κάτι που δεν είχε συμβεί στο παρελθόν. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Αποτελεί προϊόν συντονισμένων προσπαθειών που κατέβαλε η χώρα μας μαζί με την Κύπρο και αποτελεί απόδειξη ότι τα ανοίγματα που κάνουμε αποδίδουν. Επίσης, δείχνουν άτι η Τουρκία τείνει να πάρει οριστικό διαζύγιο με τη διεθνή νομιμότητα αποτελώντας πλέον τη μειοψηφία του ενός.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γιατί ο Ερντογάν επιλέγει την επιθετική ρητορική απέναντι στην Κύπρο; Μπορεί στην Άγκυρα να επεξεργάζονται σενάρια τύπου Κριμαίας για τα Κατεχόμενα; Μήπως η Τουρκία ομιλεί για δύο ξεχωριστά κράτη στην Κύπρο θέλοντας να επαναφέρει τη λογική της συνομοσπονδίας;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν μπορώ να κάνω εικασίες για τις τουρκικές προθέσεις. Ένα πράγμα, όμως, είναι σαφές: όπως τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στον Τούρκο πρόεδρο, η Ελλάδα απορρίπτει οποιαδήποτε πρόταση δεν εντάσσεται στο πλαίσιο που ορίζουν οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του OHE, δηλαδή δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία. Την ίδια θέση έχει υιοθετήσει και το σύνολο των κρατών μελών του OHE, με μοναδική εξαίρεση την Τουρκία.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στο Αιγαίο παρατηρείται ύφεση στην τουρκική προκλητικότητα, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις πράξεις, γιατί στα λόγια ακόμα υπάρχουν προκλήσεις. Πού οφείλεται αυτή η εξέλιξη;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Είναι γεγονός ότι υπάρχει μια σχετική ύφεση στο Αιγαίο τους τελευταίους μήνες, χωρίς να απουσιάζουν, όμως, παντελώς οι προκλήσεις. Αυτή, όμως, είναι μια επιφανειακή μόνο αποτίμηση της κατάστασης. Η ουσία είναι ότι υπάρχει χάσμα μεταξύ των θέσεων των δύο χωρών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Τουρκία αρνείται να αποδεχθεί ως βάση επίλυσης οποιασδήποτε διαφοράς το Διεθνές Δίκαιο και ιδιαίτερα το Δίκαιο της θάλασσας.

Αντιθέτως, συνεχίζει να συμπεριφέρεται με κανόνες που ίσχυαν τον 19ο αιώνα, απειλώντας με πόλεμο τη χώρα μας εάν ασκήσουμε τα αναφαίρετα δικαιώματά μας. Η Τουρκία επιθυμεί να εφαρμόσει τη λεγόμενη διπλωματία  της κανονιοφόρου».

Δυστυχώς, ορισμένοι κύκλοι στην Τουρκία αρνούνται να αποδεχθούν ότι ζούμε στον 21ο αιώνα και ότι το έπος των αυτοκρατοριών, συμπεριλαμβανομένης της Οθωμανικής, έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Η Ελλάδα απέναντι σε μια χώρα όπως η Τουρκία αντλεί δύναμη από τις συμμαχίες της με άλλες χώρες που μοιράζονται τις ίδιες αξίες. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με τις ΗΠΑ, αλλά και με τις χώρες της περιοχής. Η πολιτική που αναπτύσσουμε εδώ και δύο χρόνια, καθώς και η ευρωπαϊκή δαμόκλειος σπάθη που κρέμεται πάνω από την Τουρκία, εφόσον επαναλάβει την παραβατική της συμπεριφορά, έχουν αρχίσει και φέρνουν απτά αποτελέσματα. Η Τουρκία οφείλει να αντιληφθεί ότι τυχόν κλιμάκωση των προκλήσεων θα επιφέρει μεγάλο κόστος για την ίδια, τόσο διπλωματικό όσο και οικονομικό. Άλλο είναι κατά τη γνώμη μου το συμφέρον της τουρκικής κοινωνίας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έναν χρόνο μετά την κρίση με τις γεωτρήσεις του «Οruc Reis» στο Καστελόριζο, υπήρξαν στιγμές που ήσασταν έτοιμοι ακόμη και για στρατιωτική αντιπαράθεση με την Τουρκία; Ποια ήταν η δυσκολότερη στιγμή το καλοκαίρι του 2020;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όσον αφορά το πρώτο σκέλος του ερωτήματός σας, δεν ήταν Ελλάδα αυτή που έστειλε ένα ερευνητικά σκάφος στην ελληνική υφαλοκρηπίδα κυριολεκτικά περικυκλωμένο από σκάφη του Πολεμικού Ναυτικού. Η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη στην ειρηνική επίλυση των διαφορών. Σε αντίθεση με την Τουρκία, θα προστατέψει, όμως, τα δικαιώματά της, καθώς και την εθνική της κυριαρχία, όπως οφείλει. Έχουμε όρια, τα οποία γνωρίζει πολύ καλά η Τουρκία. Το 2020 ήταν μια δύσκολη χρονιά, με συνεχείς προκληθείς. Στον Έβρο, με χιλιάδες παραβιάσεις, με 400 υπερπτήσεις και με την έξοδο του «Oruc Reis» στην Ανατολική Μεσόγειο μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου. Ήταν μια διαρκής κρίση, η οποία απαιτούσε εγρήγορση και ψυχραιμία. Ας ελπίσουμε ότι το σκηνικό αυτό δεν θα επαναληφθεί.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η τουρκική επεκτατική πολιτική στην Ανατολική Μεσόγειο έχει ενισχύσει αδρανείς συμμαχίες και συνεργασίες της Ελλάδας με χώρες της Μέσης Ανατολής και του Κόλπου. Ποια είναι τα επόμενα βήματα της ελληνικής διπλωματίας στην οικοδόμηση έντιμης συνεννόησης με την Αίγυπτο, το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω με μια λέξη που χρησιμοποιήσατε, το επίθετο «αδρανείς». Οι περισσότερες από τις συμμαχίες που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή είναι σχετικά πρόσφατες.

Για παράδειγμα, να μη λησμονούμε ότι η Ελλάδα αναγνώρισε το κράτος του Ισραήλ μόλις πριν από τρεις δεκαετίες, επί κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Δείτε πού έχουμε φτάσει στις διμερείς μας σχέσεις σήμερα. Ωστόσο, πέρα από τις ιδιαίτερα στενές σχέσεις που έχουμε αναπτύξει τα τελευταία δύο χρόνια με την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, χώρες τις οποίες έχω επισκεφθεί αρκετές φορές ήδη, αλλά και τη Σαουδική Αραβία και την Ιορδανία, να τονίσω τα ανοίγματα που κάνουμε σε περιφερειακό επίπεδο. Για παράδειγμα, με την υπογραφή πρωτοκόλλου συνεργασίας με τον Αραβικό Σύνδεσμο, ενώ ευελπιστώ να συμβεί το ίδιο προσεχώς με το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου, την έδρα του οποίου επισκέφθηκα τον περασμένο Απρίλιο. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η επέκταση των σχέσεων με την Ινδία, χώρα η οποία διατηρεί στενούς δεσμούς με αραβικές χώρες, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Η επίσκεψη του Ινδού ΥΠΕΞ πριν από έναν μήνα στην Αθήνα, η πρώτη σε σχεδόν δύο δεκαετίες, ήταν ευκαιρία να τονιστεί η προσήλωση των δύο χωρών στο Διεθνές Δίκαιο και να γίνει μια πολύ ενδιαφέρουσα ανταλλαγή απόψεων για τις παγκόσμιες προκληθείς, συμπεριλομβανομένης της Τουρκίας, όπου υπήρξε σύγκλιση απόψεων. Οι σχέσεις αυτές αναπτύσσονται ανεξαρτήτως κυβερνήσεων. Πριν από λίγες ημέρες συναντήθηκα με τον νέο Ισραηλινό ομόλογό μου Γιαΐρ Λαπίντ. Πέρα από την ιδιαίτερα εγκάρδια συνάντηση που είχαμε, επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω ότι η επίσκεψή μου στο Ισραήλ ήταν η πρώτη Ευρωπαίου υπουργού Εξωτερικών υπό τη νέα κυβέρνηση. Η ανάπτυξη των σχέσεων με τις χώρες της περιοχής βασίζεται σε έναν κοινό παρονομαστή: στην προσπάθεια εμπέδωσης της ασφάλειας και σταθερότητας στην περιοχή στη βάση του Διεθνούς Δικαίου. Ας ελπίσουμε ότι και η Τουρκία θα ασπαστεί τις αξίες αυτές.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το ενδεχόμενο επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια εξετάζεται ή σιωπηρά έχει οδηγηθεί στις ελληνικές καλένδες;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η κυβέρνηση Μητσοτάκη ήταν η πρώτη που εφάρμοσε το κυριαρχικό δικαίωμα αυτό, μεγαλώνοντας την έκταση της Ελλάδας, για πρώτη φορά μετά το 1947. Το δικαίωμα αυτό προβλέπεται ρητά στη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, την UNCLOS.  

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Οι διερευνητικές επαφές με την Τουρκία φαίνεται ότι έχουν παγώσει. Είναι η τουρκική αξίωση για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, περιορισμό της ελληνικής χωρικής θάλασσας και της ΑΟΖ σε μια ζώνη έξι μιλίων από τα νησιά που δεν επιτρέπει την επανάληψη των συνομιλιών;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Σε ό,τι μας αφορά, αναμένουμε από την Άγκυρα να μας προτείνει νέες ημερομηνίες για τον 63ο γύρο, καθώς ο 62ος είχε λάβει χώρα στην Αθήνα τον Μάρτιο. Σχετικά με την ουσία αυτών των άτυπων και μη δεσμευτικών επαφών είναι ξεκάθαρο ότι το μόνο ζήτημα που συζητείται είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Τίποτε άλλο.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρίσκονται σε εξαιρετικά καλό επίπεδο. Προβλέπεται σύντομα κάποια επίσημη επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στις Ηνωμένες Πολιτείες;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Οι διμερείς σχέσεις Ελλάδος – ΗΠΑ βρίσκονται όντως στο υψηλότερο σημείο τους. Στην επίτευξη του στόχου αυτού συνείσφερε τα μάλα ο πρώην Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο. Οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν την Ελλάδα ως μια όαση ειρήνης και ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή και στηρίζουν τον σταθεροποιητικό μας ρόλο τόσο στα Βαλκάνια όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Και βεβαίως, να υπογραμμίσω ότι ο ίδιος ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Αντονι Μπλίνκεν, πριν από λίγες εβδομάδες, προέτρεψε την Αμερικανική Γερουσία να επικυρώσει την UNCLOS. 

Οι επαφές με τη νέα κυβέρνηση συνεχίζονται σε όλα τα επίπεδα. Πέρα από τις επαφές του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, και τις δικές μου με τον κ. Μπλίνκεν είχα πρόσφατα μια εκτενή συνομιλία με την υφυπουργό Νάλαντ, η οποία γνωρίζει εις βάθος τις προκληθείς της περιοχής.

Οι επαφές επεκτείνονται και στο Κογκρέσο. Πριν από λίγες εβδομάδες είχα μια τηλεδιάσκεψη με τον πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων Γκρέγκορι Μικς. Και βεβαίως ο πρόεδρο της αντίστοιχης Επιτροπής της Γερουσίας Ρόμπερτ Μενέντεζ αναμένεται να επισκεφθεί τη χώρα μας εντός των επομένων εβδομάδων. Εφόσον το επιτρέψουν οι υγειονομικές συνθήκες, αναμένεται να μεταβώ στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο προκειμένου να συμμετάσχω στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ προγραμματίζεται επίσης μετάβαση στην Ουάσιγκτον την περίοδο Οκτωβρίου- Νοεμβρίου, για την οποία βρισκόμαστε σε συνεννόηση με την αμερικανική πλευρά σχετικά με τον ορισμό ημερομηνίας.  

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποια είναι η εκτίμηση σας για την μετά Μέρκελ εποχή στη Γερμανία και στην Ευρώπη; Προβλέπετε κάποια βελτίωση στις ελληνογερμανικές σχέσεις όταν αναλάβει η νέα ομοσπονδιακή κυβέρνηση;  

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Είναι γνωστό ότι διαβάζουμε διαφορετικά τη σημερινή κατάσταση σε αρκετά ζητήματα που αφορούν την περιοχή μας, αρχής γενομένης από την αντιμετώπιση της Τουρκίας, αλλά και την εξαγωγή οπλικών συστημάτων που απειλούν να ανατρέψουν την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή.

Από την άλλη πλευρά, όμως, η Γερμανία είναι η ισχυρότερη οικονομική χώρα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επομένως για την Ελλάδα η στενή και εποικοδομητική συνεργασία με το Βερολίνο, βασισμένη σε ειλικρινείς δεσμούς αλληλοσεβασμού, αποτελεί προτεραιότητα ανεξαρτήτως κυβέρνησης. Για τον λόγο αυτό καλλιεργούμε επαφές με τις σημαντικότερες δυνάμεις που διαδραματίζουν ρόλο στα πολιτικά δρώμενα σήμερα, αλλά και ενδεχομένως αύριο.

Έχω ήδη συναντηθεί δύο φορές με τον υποψήφιο καγκελάριο των Χριστιανοδημοκρατών (CDU/CSU) Αρμιν Λάσετ. Επίσης, έχουμε εκτεταμένες επαφές με ηγετικά στελέχη των Πρασίνων, αλλά και του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματους (SPD). Είναι αλήθεια ότι ορισμένα κόμματα της νυν αντιπολίτευσης τείνουν περισσότερο ευήκοα ώτα στις θέσεις μας. Να σας υπενθυμίσω, όμως, ότι ο προερχόμενος από τη Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CSU) και επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Μάνφρεντ Βέμπερ έχει ταχθεί επανειλημμένα υπέρ των ελληνικών θέσεων και έχει καταδικάσει απερίφραστα την προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μετά τη συνάντηση Μπάιντεν – Πούτιν διαφαίνεται ύφεση στις εντάσεις με τη Ρωσία. Πώς εξελίσσονται οι ελληνορωσικές σχέσεις;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όλοι γνωρίζουμε του στενούς, ιστορικούς, θρησκευτικούς και πολιτιστικούς δεσμούς που ενώνουν την Ελλάδα και τη Ρωσία. Αρχής γενομένης από τη συνεισφορά της Ρωσίας στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου και κατ’ επέκταση στην ίδρυση του Ελληνικού κράτους. Όλοι γνωρίζουμε επίσης τη μακραίωνη παρουσία του Ελληνισμού σε περιοχές της Ρωσίας. Κατά τη συνάντηση που είχα με τον Ρώσο ομόλογο μου Σεργκέι Λαβρόφ στο Σότσι, τον Μάιο, συμφωνήσαμε να εργαστούμε ώστε αυτοί οι δεσμοί να ενισχυθούν έτι περαιτέρω. Στην προσπάθεια αυτή μπορεί να συνεισφέρει η Ομογένεια, εκπροσώπους της οποίας είχα τη χαρά να συναντήσω στις ακτές της Μαύρης θάλασσας. Από όλα τα ταξίδια που έχω κάνει και δεν είναι λίγα αυτό ήταν από τα πιο συγκινητικά. Η τελευταία επίσκεψη Έλληνα αξιωματούχου στην περιοχή ήταν του τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, πριν από τρεις δεκαετίες. Οι ομογενείς που συνάντησα ζήτησαν ένα μόνο πράγμα: Έλληνες δασκάλους για να διδάσκονται τα παιδιά τους τη γλώσσα μας.

https://www.anixneuseis.gr