Οθωμανοί: Η ατυχία των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου και η δική μας στάση

Του Δημήτρη Αρ. Κάζη

Γιορτάσαμε τα 200 χρόνια από την Εθνεγερσία του 1821. Πώς όμως φτάσαμε στη μακραίωνη τουρκική σκλαβιά; Τι προβλήματα μας κληροδότησε; Και τι θα κάνουμε με αυτούς στο μέλλον; Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.

Αν και οι Σελτζούκοι παρενοχλούσαν από καιρό το Βυζάντιο, η μάχη του Μαντζικέρτ (1071) υπήρξε το ορόσημο για την τουρκική κυριαρχία και τη συρρίκνωση του Βυζαντίου στη Μικρά Ασία. Οι Σταυροφορίες, και ιδίως η 4η (1204), προκάλεσαν τη λεηλασία και κατάρρευση του Βυζαντινού κράτους που υπήρξε ανέκαθεν ο κυματοθραύστης της Χριστιανικής Ευρώπης από ανατολή και νότο. Η αρπακτική και μυωπική αυτή στάση των Δυτικών επέτρεψε στους Τούρκους να κυριεύσουν το Βυζάντιο και στη συνέχεια να τους απειλήσουν σοβαρά. Για παράδειγμα ο Οθωμανικός στρατός πολιόρκησε δις τη Βιέννη (1529 και 1683) η δε Μεσόγειος ελέγχονταν σε μεγάλο βαθμό για παραπάνω από 200 χρόνια από τον Οθωμανικό στόλο και τους μουσουλμάνους πειρατές.

Δεν έγινε όμως σωστή αξιοποίηση της μακρόχρονης (16ος-18ος αιών) Οθωμανικής Ειρήνης (Pax Οttomana), της  βασισμένης αρχικά στην έξυπνη διοίκηση και την ανοχή και αργότερα στην αυθαιρεσία και τον τρόμο. Απολογιστικά, η κυριαρχία των Οθωμανών υπήρξε ό,τι χειρότερο για τις κατακτημένες περιοχές: Βία, γενοκτονίες, θρησκευτικές διακρίσεις,  επιβολή μιας κουλτούρας της στέπας σε χριστιανικούς πληθυσμούς, παιδομάζωμα, καταστροφή ή μαρασμός πολιτισμών, έλλειψη ουσιαστικού κράτους δικαίου, κατασχέσεις, λεηλασίες, φτώχεια, υπερφορολόγηση, αναλφαβητισμός, διαφθορά, έλλειψη δημόσιου διαλόγου, έλλειψη υποδομών, συντηρητισμός και παρακμιακή αδιαφορία οδήγησαν την Αυτοκρατορία σε σοβαρή υπανάπτυξη σε σύγκριση με τα κράτη της Δυτικής και Κεντρικής Ευρώπης. Χαρακτηριστικό ότι η λέξη "Βαλκάνια” είναι για τη Δύση ταυτόσημη με "καθυστερημένη περιοχή”.

Καμία απολύτως από τις πρώην υποτελείς στην Οθωμανία χώρες, ούτε η ίδια η Τουρκία, δεν μπορεί ακόμα να μειώσει αποτελεσματικά την απόσταση από το επίπεδο της Δύσης. Τις κατατρέχουν οι βαθιά ριζωμένοι επί 5 αιώνες Οθωμανικοί θεσμοί, η διαφθορά και η ραγιαδίστικη νοοτροπία. Μια σύγκριση του επιπέδου των βενετοκρατούμενων αγροτικών Επτανήσων του 1830 με την απέναντι Ηπειρωτική Ελλάδα επιβεβαιώνει εν πολλοίς τα συμπεράσματα.

Η επί 600 χρόνια Οθωμανική κυριαρχία δεν προσέφερε τίποτα το αξιόλογο στον παγκόσμιο πολιτισμό. Έλλειψη ενδιαφέροντος για τη μη Ισλαμική παιδεία, για τις επιστήμες και την τεχνολογία, έλλειψη ενδιαφέροντος για την ανάδειξη νέων θεσμών και πολιτισμικών αξιών. Αν και οι απλοί Μουσουλμάνοι πολίτες είχαν γενικά καλές σχέσεις με τους Χριστιανούς, δεν συνέβαινε το ίδιο και με την άρχουσα τάξη, το κύριο ενδιαφέρον της οποίας ήταν και είναι το πώς να παραμένει στην εξουσία και να εισπράττει.

Το νέο Τουρκικό Κράτος (1923), παρά τη δυτικότροπη στροφή του, διατηρεί την κατακτητική συμπεριφορά των Οθωμανών. Τα δε τελευταία 20 χρόνια η Τουρκία έδωσε νοσταλγικά έμφαση στην πολεμική της βιομηχανία με κύριο σκοπό να καταστεί και πάλι σημαντική περιφερειακή δύναμη ώστε να επιβάλλει τη θέλησή της στους γείτονές της – και όχι μόνο. Μέγα μέρος της Τουρκικής άρχουσας τάξης διατηρεί τη μεσαιωνική νοοτροπία με το σκεπτικό ότι: "Αφού επί 600 χρόνια δεν μπορέσαμε να δημιουργήσουμε δικό μας αξιόλογο πολιτισμό, θα κυριαρχήσουμε τώρα και πάλι με τη βία, πονηριές, παζαρέματα, εκβιασμούς, εκτουρκισμούς, με την καταπίεση των δικών μας και το ξερίζωμα ή εξαφάνιση των αλλοφύλων. Διαθέτουμε σοβαρά κονδύλια για τον προσεταιρισμό ξένων κυβερνήσεων και παράλληλα οργανώνουμε και την προπαγάνδα μας για να διαστρεβλώνουμε κατάλληλα την ιστορία". 

Οι ευρωπαϊκές χώρες που διοικούνται από "τακτικιστές” και συνεταιρίζονται την Τουρκία φέρονται τόσο κοντόφθαλμα και συμβιβαστικά όσο το έκαναν οι Αγγλογάλλοι όταν ανέχονταν τον ανερχόμενο Χίτλερ και οι ΗΠΑ που "αφύπνισαν” και βοήθησαν την Κίνα αποκομίζοντας βραχυπρόθεσμα κέρδη. Ήδη η Δύση άρχισε να εκβιάζεται από την Τουρκία με μοχλούς τους μετανάστες, τους πυραύλους S-400 και την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Παρόλα αυτά κάποιοι εξακολουθούν να την στηρίζουν και να την συμβουλεύουν. 

Η δική μας απάντηση στις τουρκικές επιδιώξεις

Εμείς λοιπόν τώρα με αυτά τα δεδομένα τι πρέπει να κάνουμε;

1. Αποτελεί προϋπόθεση αποτελεσματικής άμυνας το να αποκτήσουμε μια ισχυρή οικονομία ώστε να υπάρχουν τα μέσα για μια αποτελεσματική άμυνα με τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμό και εκπαιδευτικά μέσα. Να ενισχυθούν οι πολεμικές μας βιομηχανίες με χρήμα και αξιοκρατικά επιλεγμένο προσωπικό και διοίκηση. Να πριμοδοτηθούν πολεμική έρευνα και καινοτομίες. 

2. Η κυβερνώσα τουρκική ελίτ δεν μας δέχεται ως ισότιμο συνομιλητή: μας βλέπει ως πρώην ραγιά που έκανε αταξίες και έρχεται η ώρα να επιστρέψει μεταμελημένος στην αγκαλιά της μητέρας Τουρκίας! Παρόλα αυτά δεν διακινδυνεύει επίθεση αν δεν είναι βέβαιη ότι θα νικήσει εύκολα. Καραδοκεί λοιπόν και επιλέγει την κατάλληλη στιγμή που οι συνθήκες δεν ευνοούν τον αντίπαλο (βλ. Κυπριακά 1974). Συνεπώς εμείς πρέπει να έχουμε συνεχώς την κατάλληλη προετοιμασία και προπαγάνδα ώστε να θεωρεί ότι δεν θα κάνει απλό περίπατο. Κυρίως όμως να έχουμε διαχρονικά ενιαία στάση και ενότητα ως μια γροθιά: αυτή που μας έδωσε τη νίκη το 1940!

3. Να αντιστρέψουμε τη στάση κατευνασμού των απειλών που δεχόμασταν επί δεκαετίες διότι ο Τούρκος την εκλαμβάνει ως αδυναμία και ζητάει όλο και περισσότερα. Να ξέρει ότι η κάθε πρόκληση ή παράλογη απαίτησή του δεν θα μένει αναπάντητη (βλ. Ισραήλ). Εξ άλλου έχουμε και εμείς σημαντικά αιτήματα(π.χ. την σταδιακή απομάκρυνσή τους από την Κύπρο με βάση τα ψηφίσματα του ΟΗΕ). Το "δεν διεκδικούμε τίποτε” δεν αποτελεί ορθή διαπραγματευτική βάση. Διεκδικούμε όσα νομίμως μας ανήκουν. Ακόμα και αποζημιώσεις για εκδιωχθέντες πληθυσμούς.

4. Να προετοιμάζουμε τον πληθυσμό μας και κυρίως τη Νεολαία για το τι θα κάνουμε αν μας επιτεθούν (βλ. Ελβετία και Ισραήλ). Να βλέπουν ότι "δεν κοιμόμαστε”. Θέλουμε καλές σχέσεις αλλά όχι με όρους καθ’ υπαγόρευση.

5. Να επιδιώκουμε συμμαχίες με ισχυρούς αλλά να μην περιμένουμε ότι αυτοί θα λύσουν με το αζημίωτο ή με δική τους πρωτοβουλία ή με ενεργή υποστήριξη το δικό μας πρόβλημα.

6. Να οργανώσουμε καλύτερα τις Υπηρεσίες Πληροφοριών, τις δημόσιες σχέσεις και την προπαγάνδα μας. Για παράδειγμα, η σχετική ομοιότητα των DNA Ελλάδος - Μικράς Ασίας αλλά και η μαζική αλλαγή 28.000 τοπωνυμίων από τους Νεότουρκους δείχνουν τον υψηλό βαθμό εκτουρκισμού των ελληνικών και των άλλων πληθυσμών της Μ. Ασίας. Αυτά θα πρέπει να τα προβάλλουμε συνεχώς ώστε ο εκτουρκισμένος πληθυσμός τους να μας θεωρεί εξ αίματος συγγενείς.

7. Τέλος, να τερματιστεί η ανοχή μας σε προκλητικές επισκέψεις και δηλώσεις  Τούρκων αξιωματούχων στους Μουσουλμάνους της Θράκης. Εάν επιμείνουν να μας προκαλούν μέσα στη δική μας επικράτεια, να τους απαγορεύεται η πρόσβαση. Ό,τι δηλαδή θα έκαναν και εκείνοι.

* Δημήτρης Αρ. Κάζης, Διπλ. ΕΜΠ, M.Sc.- University o fLondon,  DIC - Imperial College  https://www.capital.gr