ΑΝΘΕΙΑ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΌ ΤΗΣ ΟΜΗΡΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ

Τοπογραφικό της αρχαίας πόλης πάνω στο λόφο της Άνθειας. Είναι γκραβούρα του LeMaitre που φέρει τίτλο        « THOURIA». Mε το λατινικό γράμμα D αποτυπώνεται η «δεξαμενή», όπως ονομάζουν οι ντόπιοι, ακόμα μέχρι σήμερα, το τεράστιο, λαξευμένο μέσα στο βράχο, σκάμμα που υπάρχει μέσα στην αρχαία πόλη. Επίσης με το γράμμα Α αποτυπώνεται καθαρά το αρχαίο θέατρο, που φαίνεται ότι υπήρχε σε πολύ καλή κατάσταση μέσα στο περίβολο των ανακτόρων. Τα ανάκτορα εκτείνονται νοτιοανατολικά του λόφου προς τη πλευρά του  χείμαρρου   « Ξερίλα», δηλαδή του "Χρυσορρόη" ποταμού. Το συγκρότημα των ανακτόρων, όπως αποτυπώνεται, φαίνεται να καταλαμβάνει ολόκληρη τη πλευρά του λόφου προς τη μεριά του « Ξερίλα». 

Εντύπωση προκαλεί ότι προς την ανατολική πλευρά του λόφου δεν έχουν αποτυπωθεί κτίσματα ή άλλα οικοδομήματα ούτε τα αρχαία τείχη που σώζονται ακόμα σήμερα στο "φρύδι" του λόφου στα δυτικά. Μόνο βορειοδυτικά αποτυπώνεται το βυζαντινό εκκλησάκι της "Παναγιάς της παλιοκαστρίτισσας" που σημειώνεται ως         « Eglise Byzantine» και έτσι αποτυπωμένο που είναι αποτελεί βάση προσανατολισμού για τον κάθε απλό επισκέπτη που θέλει να εντοπίσει και να βαδίσει στην αρχαία πόλη. Επίσης έχει αποτυπωθεί το χωριό                  « Παλαιόκαστρο» ( Village de Paleo-kastro) που σήμερα δεν υπάρχει. 
Η γκραβούρα φέρει τον τίτλο» “THOURIA”, και  στο κάτω μέρος έχει κλίμακα σε μέτρα. 

Eίναι προφανές ότι δεν χρειάζεται να είναι κανείς αρχαιολόγος για να βρει τα σημάδια της αρχαίας πόλης, το θέατρο και τα ανάκτορα και είναι ανεξήγητο γιατί οι αρχαιολόγοι δεν αποκαλύπτουν αυτά τα εμφανή τμήματα της αρχαίας πόλης και τ' άλλα κτίρια του συγκροτήματος των ανακτόρων, αλλά περιορίζονται να ανασκάβουν πρόχειρα τους 24 μυκηναϊκούς τάφους που, με τοπογραφικό του μεγάλου αρχαιολόγου Σκιά, είναι γνωστοί από το 1924.

                         Ασυνήθιστος και ίσως μοναδικός διάκοσμος εισόδου 

                  Μυκηναϊκού τάφου στην ΄Ανθεια. 

  Οι τάφοι αυτοί είχαν ανοιχθεί και συληθεί πολλά χρόνια πριν και οι ντόπιοι χωριάτες τους ονομάζουν " καταφύγια" γιατί εκεί πάντα κατέφευγαν να κρυφτούν στις επιδρομές φορατζήδων και κατακτητών. 

¨καταφύγιο", πριν τις ανασκαφές

πριν τις ανασκαφές. Πρέπει να σημειωθεί ότι  οι σκαμμένοι στο βράχο
μυκηναϊκοί τάφοι  απέχουν 2 με 2/12 μέτρα περίπου ο ένας από
τον άλλον  

Μετά την ανασκαφή βέβαια τους "φροντίζουν", με κάτι  άθλιες μεταλλικές κατασκευές, επιτρέποντας τα νερά της βροχής να "γλύφουν" το πορώδη βράχο και να τον αποσαθρώνουν μέχρι να καταστραφούν τελείως. 
Όλοι οι τάφοι προς τη πλευρά του "Χρυσορρόη", που "ξερίλα" τον λένε σήμερα, νοτιοδυτικά στο λόφο είναι θαλαμωτοί. Ένας μόνο θολωτός τάφος έχει ανασκαφεί δυτικά. 
Κανείς δεν ξέρει όμως το γιατί, μετά τις ανασκαφές, ό,τι δεν μεταφέρεται σε μουσείο αφήνεται έτσι απλά στη μοίρα του να φθείρεται. Κανείς δεν γνωρίζει γιατί ενώ όλα τα ευρήματα πάνω στο λόφο είναι εμφανή και κραυγάζουν την ύπαρξή τους κανένας αρχαιολόγος δεν ερεύνησε την αρχαία πόλη που είναι γνωστό ότι κατοικείται ακόμα πριν από τον Όμηρο, συνεχώς, σε όλες τις ιστορικές περιόδους, μέχρι σήμερα. Κανείς δεν γνωρίζει γιατί μετά τις ανακοινώσεις και τις μελέτες του αρχαιολόγου Σκιά δεν έχουμε ίσως άλλη σοβαρή αρχαιολογική ενασχόληση με την ομηρική Άνθεια που μετά Θουρία την είπανε. 

Δωρικοί κίονες με τους οποίους οι χωριάτες φτιάχνουν "σωστρες" για τα χώματα στα χτήματά τους.

Καταλήγω να πιστεύω ότι είναι πολύ βαρύ «αρχαιολογικό φορτίο» η Άνθεια  και δύσκολα κανείς την αγγίζει ή καλύτερα ευτυχώς που δεν έχουν ανασκάψει  ακόμα την Ομηρική και αρχαία πόλη που σώζεται μέχρι τα σήμερα θαμμένη μέσα στα χώματα.

Οι τελευταίες ανασκαφικές προσπάθειες κάτω από το λόφο της ΄Ανθειας δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία γιατί αφορούν τμήματα της νεώτερης πόλης που δημιουργήθηκε μετά την καταστροφή της ΄Ανθειας από του Σπαρτιάτες, όταν οι Ανθειώτες εξεγέρθηκαν μαζί με τους Είλωτες και νικήθηκαν. Τότε οι Σπαρτιάτες απαγόρευσαν τη οίκηση στην πόλη πάνω στο λόφο της Άνθειας και έτσι δημιουργήθηκε η νέα πόλη κάτω από το λόφο μέχρι τον ΄Αρι ποταμό.  Πάντως πρέπει να σημειώσω ότι φωτοτυπία της γκραβούρας είχα παραδώσει στους αρχαιολόγους, που ενεργούσαν ανασκαφές, αλλά δεν γνωρίζω αν την λάβανε ποτέ υπόψη τους. 

"σώστρες" με δόμους από τ' αρχαία τείχη.

Ο Όμηρος αγνοεί τη λέξη Θουρία που είναι μεταγενέστερη της ονομασία ΄Ανθειας και είναι άγνωστο πότε ονομάστηκε έτσι η πόλη.  Ο Παυσανίας αναφέρει ότι ο Θούριος ήταν ένας από τους Γίγαντες ο οποίος παρίστατο σε εικόνα να παλεύει με τον Ηρακλή. 

Ο Στράβων ονομάζει τη Θουρία Αίπεια, ονομασία που δηλώνει πόλη χτισμένη σε ψηλό μέρος. 

Η Θουρία ήταν τότε "περίοικος" της Σπάρτης. Ο Θουκυδίδης γράφει ότι όταν έγινε (το 464 πΧ) ο μεγάλος σεισμός στη Σπάρτη, τότε επαναστάτησαν οι Είλωτες και Θουριάτες μαζί με τους Αιθαιείς και κατέλαβαν την Ιθώμη, και ότι οι περισσότεροι από τους Είλωτες ήταν απόγονοι των παλαιών Μεσσηνίων που είχαν υποδουλωθεί από τους Σπαρτιάτες  κατά το πρώτο μεσσηνιακό πόλεμο και για το λόγο αυτό ονομάστηκαν Μεσσήνιοι. 
 " εν ω οι Είλωτες αυτοίς και των περιοίκων Θουριάται τε και Αιθαιείς εις Ιθώμην απέστησαν΄ πλείστοι δε των Ειλώτων εγένοντο οι των παλαιών Μεσσηνίων, τότε δηλωθέντων απόγονοι΄η και Μεσσήνιοι εκλήθησαν οι πάντες προς μεν ουν τοις εν Ιθώμη πόλεμος καθειστήκει Λακεδαιμονίοις".

Γράφει ακόμα ο Θουκυδίδης ότι οι Σπαρτιάτες εκστράτευσαν κατά της Ιθώμης για να χτυπήσουν τους επαναστάτες.

Η Ιθώμη από το λόφο της ΄Ανθειας

Μάκραινε ο πόλεμος, γιαυτό οι Σπαρτιάτες ζήτησαν την βοήθεια άλλων συμμάχων και των Αθηναίων οι οποίοι έστειλαν αρκετά μεγάλη βοήθεια με αρχηγό το Κίμωνα. 

Οι Αθηναίοι, σε αντίθεση με τους Σπαρτιάτες, ήταν ικανοί καστροπολεμίτες. Φοβήθηκαν όμως οι Σπαρτιάτες, πως οι Αθηναίοι θα παίρνανε το μέρος των επαναστατών και με κάποια δικαιολογία τους έδιωξαν. Δέκα χρόνια κράτησε η πολιορκία της Ιθώμης από τους Σπαρτιάτες και οι  πολιορκούμενοι μη μπορώντας να αντέξουν περισσότερο συνθηκολόγησαν. 

Σύμφωνα με τη συνθήκη όφειλαν να φύγουν αμέσως από τη Πελοπόννησο, και οι Σπαρτιάτες θα τους εξασφάλιζαν ασφαλή και ελεύθερη πορεία, άλλως σε περίπτωση παραβιάσεως της συνθήκης οι συλλαμβανόμενοι θα γινόντουσαν δούλοι. Έτσι οι Μεσσήνιοι μαζί με τα παιδιά και τις γυναίκες τους εκκενώσανε την Ιθώμη και οι Αθηναίοι, που εν τω μεταξύ είχαν ήδη εχθρικές σχέσεις με τους Σπαρτιάτες, τους εγκατέστησαν στην Ναύπακτο. 

Ένα "καταφύγιο" πριν τις ανασκαφές

Τότε, υποθέτουν οι μελετητές, ότι οι Σπαρτιάτες ( γύρω στα 450 πΧ)  κατέστρεψαν τη πόλη και ολόκληρη την οχύρωση του λόφου της 'Ανθειας και απαγόρευσαν την επί του λόφου οίκηση. 

Έτσι χτίστηκε μια νέα πόλη κάτω από το λόφο της ΄Ανθειας που άρχιζε από τους πρόποδες του λόφου και έφτανε μέχρι τον Αρι ποταμό. Λένε μάλιστα πως εκείνο το μεγάλο κτίριο που υπάρχει σήμερα κάτω από το λόφο στο κάμπο, προς τα δυτικά, και το οποίο οι ντόπιοι ονομάζουν " Λουτρά", τα οποία όμως δεν είναι ρωμαϊκά λουτρά, αλλά  υπόλειμμα της νέας αυτής πόλης.

Στο λόφο της ΄Ανθειας, πάνω στην ακρόπολη, ανιχνεύονται δύο μεγάλες καταστροφές. Η μία είναι εκείνη των Σπαρτιατών στα τέλη του 5^ου αιώνα πΧ, δηλαδή μετά το τέλος του τρίτου Μεσσηνιακού πολέμου, και η άλλη είναι εκείνη από τους Ρωμαίους το 2^ο αιώνα περίπου, μετά δηλαδή τη ναυμαχία στο ΄Ακτιο όπου νίκησε η μερίδα εκείνη των Ρωμαίων ενάντια στους οποίους είχαν ταχθεί Μεσσήνιοι και Θουριάται.

Η Θουρία στους χρόνους της ακμής της ήταν μεγαλύτερη και πλουσιότερη εκείνης των Φαρών και τα σύνορά της φτάνανε προς το βορά  μέχρι τη Μεγαλόπολη, ενώ προς το Νότο καταλάμβανε όλη τη περιοχή του Νέδοντα και του Παμίσου και έλεγχε το μεγαλύτερο μέρος της θάλασσας από τον όρμο του Αλμυρού μέχρι τη Μπούκα και γι’ αυτό ονομαζότανε Θουριάτης κόλπος. Την εποχή του Φιλίππου, του πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η Θουρία υπήχθη στη Μεσσηνία. Κατά το 21 πΧ όταν επισκέφθηκε τη Σπάρτη, ως σύμμαχο χώρα, ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αύγουστος οι Σπαρτιάτες τοποθετήθηκαν τότε τοποτηρητές  της Θουρίας και όπως λένε αυτό προκύπτει από επιγραφές. Τότε κάτω από τη κατοχή Ρωμαίων και Σπαρτιατών οι Θουριάτες δεινοπάθησαν. Μάλιστα εκείνη τη περίοδο κυκλοφόρησαν και νομίσματα με χαραγμένα τα γράμματα «ΛΑ» δηλαδή Λακεδαιμονίων.                                                                  http://thouriatis.blogspot.gr/