«Εξαιρέστε το Καστελόριζο από την ΑΟΖ» ήταν η παράκληση του ΥΠΕΞ και του Παπανδρέου στους Κύπριους (βίντεο)
Γράφει ο Δημήτρης Μανακανάτας
Αν κάποιος έλεγε στον οποιοδήποτε έλληνα ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει ζητήσει από την Κύπρο, να αυτοεξαιρεθεί από το Διεθνές Δίκαιο με σκοπό να μετατρέψει μια εθνική επιτυχία σε εθνική αποτυχία για να μην αντιδράσει η Τουρκία τότε θα απαντούσε ότι πρόκειται για φαιδρότητες. Σίγουρα το να προσπαθήσει από μόνη της η πολιτική ηγεσία της χώρας να υπονομεύσει μια τεράστια επιτυχία για τον Ελληνισμό στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής μόνο και μόνο για να μην δημιουργηθεί πρόβλημα με την Τουρκία, ακούγεται τουλάχιστον προσβλητικό για την τότε ελληνική κυβέρνηση.
Ωστόσο σύμφωνα με τον πρώην υπουργού Εξωτερικών Νίκο Ρολάνδη της Κυπριακής Δημοκρατίας, το 2003 η Αθήνα ζήτησε από τη Λευκωσία να αλλάξει μια συμφωνία με την Αίγυπτο, η οποία εάν ολοκληρωνόταν όπως προβλεπόταν αρχικά, το Κάιρο θα είχε αποδεχτεί πως το Καστελόριζο έχει ΑΟΖ. Με απλά λόγια, σύμφωνα με τα λεγόμενα του κ. Ρολάνδη η Κύπρος είχε προετοιμάσει το έδαφος για να πραγματοποιήσει η Ελλάδα μια κίνηση ματ έναντι της Τουρκίας σε σχέση με την ΑΟΖ, αλλά η τότε ηγεσία του ΥΠΕΞ με επικεφαλής τον Γιώργο Παπανδρέου δεν στάθηκε αντάξια των περιστάσεων… Ως γνωστόν στις 17 Φεβρουαρίου του 2003, υπεγράφη συμφωνία μεταξύ της Αιγύπτου και της Κύπρου σχετικά με την εκμετάλλευση των δυνητικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Κύπρου. Η υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ των δυο κρατών πραγματοποιήθηκε στο Κάιρο και για την κυπριακή πλευρά επικεφαλής ήταν ο τότε υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανία και Τουρισμού Νίκος Ρολάνδης. Ο κ. Ρολάνδης είχε χρηματίσει και ως υπουργός Εξωτερικών από το Μάρτιο του 1978 έως το Σεπτέμβριο του 1983 και θεωρείται ο κύριος χειριστής της ενεργειακής συμφωνίας με την Αίγυπτο. Υπενθυμίζεται ότι μετά από πολύμηνες μυστικές διαβουλεύσεις με τις αιγυπτιακές αρχές, λίγο πριν από την πτώση της κυβέρνησης του προέδρου Γλαύκου Κληρίδη, ο κ. Ρολάνδης ολοκλήρωσε τη διακρατική συμφωνία. Ειδικότερα, η κυπριακή πλευρά εκπροσωπήθηκε από τον Νίκο Ρολάνδη, ενώ από την αιγυπτιακή πλευρά υπέγραψε ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας Αχμέτ Μάχερ. Η κυπριακή πλευρά με μία άκρως επιτυχημένη διαπραγματευτική τακτική κατάφερε αυτό που επεδίωκε εξ’ αρχής, δηλαδή να πείσει την Αίγυπτο να υπογράψει μία ισορροπημένη συνθήκη που δεν θα δημιουργούσε επικοινωνιακό θόρυβο που πιθανόν να έκανε την Τουρκία να αντιδράσει με τον γνωστό τρόπο της αμφισβήτησης των πάντων. Η κυπριακή πλευρά ήταν ιδιαίτερα ευχαριστημένη από την όλη διαπραγμάτευση διότι είχε καταφέρει το Κάιρο να αποδεχθεί τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ της κυπριακής και της αιγυπτιακής ΑΟΖ και να ακολουθεί τον κανόνα της μέσης χάραξης από τις ακτογραμμές των δύο χωρών.
Τα χωρικά ύδατα ανάμεσα στην Τουρκία και το Καστελόριζο
Η πραγματική δύναμη της διπλωματίας
Θα πρέπει να σημειωθεί πως η συγκεκριμένη πρακτική δεν είναι και τόσο αυτονόητη, διότι υπάρχει η τάση όταν το ένα κράτος διαθέτει πολύ μεγαλύτερη ακτογραμμή σε σχέση με το άλλο κράτος, όπως φυσικά συμβαίνει στην περίπτωση της Αιγύπτου με την Κύπρο, να ευνοείται το κράτος με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή. Έτσι, ενώ η θέση της Αιγύπτου ήταν να ακολουθηθεί ο συγκεκριμένος κανόνας και η Λευκωσία δεν φαινόταν να έχει κάποια δεδομένα για να το αποτρέψει, τελικά αυτό δεν ίσχυσε, διότι για ακόμα μια φορά αποδείχθηκε πως η πραγματική δύναμη της διπλωματίας έγκειται στην συνεχή ενημέρωση και την σωστή αποκωδικοποίηση και σύνθεση των πληροφοριών από τους χειριστές της. Στην συγκεκριμένη περίπτωση η διπλωματική υπηρεσία της Κύπρου ενημέρωσε την κυβέρνηση, πως την ίδια περίοδο το Κάιρο διαπραγματευόταν μία αντίστοιχη συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία για την Ερυθρά Θάλασσα. Η λεπτομέρεια που έκανε τη διαφορά ήταν πως στη συγκεκριμένη περίπτωση η ακτογραμμή της Σαουδικής Αραβίας είναι τριπλάσια από αυτή της Αιγύπτου. Κατά συνέπεια, εάν η Αίγυπτος επέμενε στη διαπραγμάτευση με την Κύπρο, δεν μπορούσε να μη δεχθεί την ανάλογη εξέλιξη (εις βάρος όμως αυτή τη φορά), διότι υπήρχε νομικό προηγούμενο σε σχέση με την διαπραγμάτευσή της με τη Σαουδική Αραβία. Μετά την κατάλληλη επεξεργασία των νέων στοιχείων η Λευκωσία έθεσε με διπλωματικό αλλά σαφή τρόπο το ζήτημα στη σωστή του βάση στην αιγυπτιακή πλευρά, με αποτέλεσμα το Κάιρο να αποδεχτεί τη μέση χάραξη. Με άλλα λόγια, απεφεύχθη η επανάληψη της περίπτωσης του δίπολου Μάλτας-Λιβύης, στην οποία η Βαλέτα αναγκάστηκε λόγω του μεγέθους των ακτογραμμών της Τρίπολης σε σχέση με τη δική της να μεταφερθεί η χάραξη των εκατέρωθεν ΑΟΖ στα κατά 30% περίπου βορείως από τη μέση γραμμή. Επιπροσθέτως, η Λευκωσία, ακολουθώντας την ίδια πετυχημένη συνταγή, κατάφερε να διαπραγματευτεί με βάση τον κανόνα της μέσης γραμμής τα όρια της ΑΟΖ τόσο με το Ισραήλ όσο και με το Λίβανο. Ωστόσο όλα τα προαναφερθέντα είναι λίγο πολύ γνωστά και ο κύριος λόγος που αναφέρθηκαν ήταν αφενός για να καταστεί σαφές ότι ο κ. Ρολάνδης είναι ένα έμπειρος πολιτικός που έχει φέρει επιτυχώς εις πέρας δύσκολα διπλωματικά εγχειρήματα και αφετέρου για να γίνει κατανοητό πως επιτυχημένο διπλωματικό σώμα, είναι εκείνο που διαθέτει ενημερωμένη, αναλυτική και συνδυαστική σκέψη σε συνδυασμό με τολμηρές κινήσεις σε ένα πλαίσιο χαμηλών τόνων. Η πολιτική της υποχωρητικότητας Δημιουργεί λοιπόν έντονα ερωτηματικά σχετικά με το τι ακριβώς συνέβη ώστε ο Ν. Ρολάνδης να δηλώνει δημοσίως πως η Ελλάδα έχασε μια μεγάλη ευκαιρία, φοβούμενη την αντίδραση της Τουρκίας. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του πρώην υπουργού (σε εκπομπή στο PIK 1), η Αθήνα λίγο πριν από την επικείμενη υπογραφή της Κύπρου με την Αίγυπτο αναφορικά με την οριοθέτηση της οριογραμμής των μεταξύ τους ΑΟΖ, επέδειξε διστακτικότητα και επενέβη ζητώντας από τη Λευκωσία να μετακινήσει τη γραμμή που έχει συμφωνήσει με το Κάιρο λίγο ανατολικότερα. Ακολουθεί το απόσπασμα με τη δήλωση του Νίκου Ρολάνδη:
http://mignatiou.com
Αν κάποιος έλεγε στον οποιοδήποτε έλληνα ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει ζητήσει από την Κύπρο, να αυτοεξαιρεθεί από το Διεθνές Δίκαιο με σκοπό να μετατρέψει μια εθνική επιτυχία σε εθνική αποτυχία για να μην αντιδράσει η Τουρκία τότε θα απαντούσε ότι πρόκειται για φαιδρότητες. Σίγουρα το να προσπαθήσει από μόνη της η πολιτική ηγεσία της χώρας να υπονομεύσει μια τεράστια επιτυχία για τον Ελληνισμό στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής μόνο και μόνο για να μην δημιουργηθεί πρόβλημα με την Τουρκία, ακούγεται τουλάχιστον προσβλητικό για την τότε ελληνική κυβέρνηση.
Ωστόσο σύμφωνα με τον πρώην υπουργού Εξωτερικών Νίκο Ρολάνδη της Κυπριακής Δημοκρατίας, το 2003 η Αθήνα ζήτησε από τη Λευκωσία να αλλάξει μια συμφωνία με την Αίγυπτο, η οποία εάν ολοκληρωνόταν όπως προβλεπόταν αρχικά, το Κάιρο θα είχε αποδεχτεί πως το Καστελόριζο έχει ΑΟΖ. Με απλά λόγια, σύμφωνα με τα λεγόμενα του κ. Ρολάνδη η Κύπρος είχε προετοιμάσει το έδαφος για να πραγματοποιήσει η Ελλάδα μια κίνηση ματ έναντι της Τουρκίας σε σχέση με την ΑΟΖ, αλλά η τότε ηγεσία του ΥΠΕΞ με επικεφαλής τον Γιώργο Παπανδρέου δεν στάθηκε αντάξια των περιστάσεων… Ως γνωστόν στις 17 Φεβρουαρίου του 2003, υπεγράφη συμφωνία μεταξύ της Αιγύπτου και της Κύπρου σχετικά με την εκμετάλλευση των δυνητικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Κύπρου. Η υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ των δυο κρατών πραγματοποιήθηκε στο Κάιρο και για την κυπριακή πλευρά επικεφαλής ήταν ο τότε υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανία και Τουρισμού Νίκος Ρολάνδης. Ο κ. Ρολάνδης είχε χρηματίσει και ως υπουργός Εξωτερικών από το Μάρτιο του 1978 έως το Σεπτέμβριο του 1983 και θεωρείται ο κύριος χειριστής της ενεργειακής συμφωνίας με την Αίγυπτο. Υπενθυμίζεται ότι μετά από πολύμηνες μυστικές διαβουλεύσεις με τις αιγυπτιακές αρχές, λίγο πριν από την πτώση της κυβέρνησης του προέδρου Γλαύκου Κληρίδη, ο κ. Ρολάνδης ολοκλήρωσε τη διακρατική συμφωνία. Ειδικότερα, η κυπριακή πλευρά εκπροσωπήθηκε από τον Νίκο Ρολάνδη, ενώ από την αιγυπτιακή πλευρά υπέγραψε ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας Αχμέτ Μάχερ. Η κυπριακή πλευρά με μία άκρως επιτυχημένη διαπραγματευτική τακτική κατάφερε αυτό που επεδίωκε εξ’ αρχής, δηλαδή να πείσει την Αίγυπτο να υπογράψει μία ισορροπημένη συνθήκη που δεν θα δημιουργούσε επικοινωνιακό θόρυβο που πιθανόν να έκανε την Τουρκία να αντιδράσει με τον γνωστό τρόπο της αμφισβήτησης των πάντων. Η κυπριακή πλευρά ήταν ιδιαίτερα ευχαριστημένη από την όλη διαπραγμάτευση διότι είχε καταφέρει το Κάιρο να αποδεχθεί τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ της κυπριακής και της αιγυπτιακής ΑΟΖ και να ακολουθεί τον κανόνα της μέσης χάραξης από τις ακτογραμμές των δύο χωρών.
Τα χωρικά ύδατα ανάμεσα στην Τουρκία και το Καστελόριζο
Η πραγματική δύναμη της διπλωματίας
Θα πρέπει να σημειωθεί πως η συγκεκριμένη πρακτική δεν είναι και τόσο αυτονόητη, διότι υπάρχει η τάση όταν το ένα κράτος διαθέτει πολύ μεγαλύτερη ακτογραμμή σε σχέση με το άλλο κράτος, όπως φυσικά συμβαίνει στην περίπτωση της Αιγύπτου με την Κύπρο, να ευνοείται το κράτος με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή. Έτσι, ενώ η θέση της Αιγύπτου ήταν να ακολουθηθεί ο συγκεκριμένος κανόνας και η Λευκωσία δεν φαινόταν να έχει κάποια δεδομένα για να το αποτρέψει, τελικά αυτό δεν ίσχυσε, διότι για ακόμα μια φορά αποδείχθηκε πως η πραγματική δύναμη της διπλωματίας έγκειται στην συνεχή ενημέρωση και την σωστή αποκωδικοποίηση και σύνθεση των πληροφοριών από τους χειριστές της. Στην συγκεκριμένη περίπτωση η διπλωματική υπηρεσία της Κύπρου ενημέρωσε την κυβέρνηση, πως την ίδια περίοδο το Κάιρο διαπραγματευόταν μία αντίστοιχη συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία για την Ερυθρά Θάλασσα. Η λεπτομέρεια που έκανε τη διαφορά ήταν πως στη συγκεκριμένη περίπτωση η ακτογραμμή της Σαουδικής Αραβίας είναι τριπλάσια από αυτή της Αιγύπτου. Κατά συνέπεια, εάν η Αίγυπτος επέμενε στη διαπραγμάτευση με την Κύπρο, δεν μπορούσε να μη δεχθεί την ανάλογη εξέλιξη (εις βάρος όμως αυτή τη φορά), διότι υπήρχε νομικό προηγούμενο σε σχέση με την διαπραγμάτευσή της με τη Σαουδική Αραβία. Μετά την κατάλληλη επεξεργασία των νέων στοιχείων η Λευκωσία έθεσε με διπλωματικό αλλά σαφή τρόπο το ζήτημα στη σωστή του βάση στην αιγυπτιακή πλευρά, με αποτέλεσμα το Κάιρο να αποδεχτεί τη μέση χάραξη. Με άλλα λόγια, απεφεύχθη η επανάληψη της περίπτωσης του δίπολου Μάλτας-Λιβύης, στην οποία η Βαλέτα αναγκάστηκε λόγω του μεγέθους των ακτογραμμών της Τρίπολης σε σχέση με τη δική της να μεταφερθεί η χάραξη των εκατέρωθεν ΑΟΖ στα κατά 30% περίπου βορείως από τη μέση γραμμή. Επιπροσθέτως, η Λευκωσία, ακολουθώντας την ίδια πετυχημένη συνταγή, κατάφερε να διαπραγματευτεί με βάση τον κανόνα της μέσης γραμμής τα όρια της ΑΟΖ τόσο με το Ισραήλ όσο και με το Λίβανο. Ωστόσο όλα τα προαναφερθέντα είναι λίγο πολύ γνωστά και ο κύριος λόγος που αναφέρθηκαν ήταν αφενός για να καταστεί σαφές ότι ο κ. Ρολάνδης είναι ένα έμπειρος πολιτικός που έχει φέρει επιτυχώς εις πέρας δύσκολα διπλωματικά εγχειρήματα και αφετέρου για να γίνει κατανοητό πως επιτυχημένο διπλωματικό σώμα, είναι εκείνο που διαθέτει ενημερωμένη, αναλυτική και συνδυαστική σκέψη σε συνδυασμό με τολμηρές κινήσεις σε ένα πλαίσιο χαμηλών τόνων. Η πολιτική της υποχωρητικότητας Δημιουργεί λοιπόν έντονα ερωτηματικά σχετικά με το τι ακριβώς συνέβη ώστε ο Ν. Ρολάνδης να δηλώνει δημοσίως πως η Ελλάδα έχασε μια μεγάλη ευκαιρία, φοβούμενη την αντίδραση της Τουρκίας. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του πρώην υπουργού (σε εκπομπή στο PIK 1), η Αθήνα λίγο πριν από την επικείμενη υπογραφή της Κύπρου με την Αίγυπτο αναφορικά με την οριοθέτηση της οριογραμμής των μεταξύ τους ΑΟΖ, επέδειξε διστακτικότητα και επενέβη ζητώντας από τη Λευκωσία να μετακινήσει τη γραμμή που έχει συμφωνήσει με το Κάιρο λίγο ανατολικότερα. Ακολουθεί το απόσπασμα με τη δήλωση του Νίκου Ρολάνδη:
http://mignatiou.com
Σχόλια