Κι αν ήταν στα ελληνικά; Διάσημες φράσεις που αγνοούμε ή μπερδεύουμε τη σημασία τους

Με αφορμή τη νέα δυνατότητα του PS4, που πλέον "μιλάει ελληνικά", μεταφράζουμε δημοφιλή, γνωστά-άγνωστα αποφθέγματα

Χρήστος Αργύρης

Αλήθεια πρώτη: Στη χώρα που ζούμε δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην ξέρει λέξη αγγλικά.

Αλήθεια δεύτερη: Στη χώρα που ζούμε, δεν υπάρχει άνθρωπος που δεν θα κολλήσει με το PlayStation, ακόμη κι αν κατά λάθος επιλέξει στο μενού τα Σουαχίλι.

Βέβαια, όσον αφορά την επάρκεια, από το "γιού φάουλ" μέχρι το Cambridge υπάρχουν πολλές διαβαθμίσεις. Κι επειδή μπορεί το φάουλ να μη μεταφράζεται, αλλά στο μενού του PlayStation υπάρχει αρκετή ακόμη ορολογία, η Sony αποφάσισε να δώσει στους Έλληνες χρήστες την ευκαιρία να παίξουν το παιχνίδι στη γλώσσα τους. Πέρα από τα πολλά αποκλειστικά παιχνίδια που κυκλοφορούν ήδη στα ελληνικά, ή αναμένονται εντός του 2018, όπως το GT Sport, τη σειρά Uncharted και το αναμενόμενο God of War, μετά τη ενημέρωση λογισμικού συστήματος 5.00, το PlayStation 4 είναι πλέον η μόνη κονσόλα που προσφέρει την επιλογή ελληνικών στο μενού του συστήματος. Με αυτό τον τρόπο το PlayStation δείχνει ότι νοιάζεται για τους χρήστες, προσπαθεί να βελτιώνει συνεχώς την εμπειρία τους και ότι κάθε άλλο παρά τυχαία δεν είναι η πρωτιά του PS4 σε πωλήσεις στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως..

Γιατί ακόμη και οι πιο οικείες ξένες φράσεις στα ελληνικά γίνονται "δικές μας": Άλλο να διαβάζεις, για παράδειγμα, Veni, Vidi, Vici, και άλλο "Ήρθα, Είδα, Νίκησα".

Πολλά δημοφιλή αποφθέγματα συχνά χάνονται στη μετάφραση. Ορισμένοι, όχι πολλοί, τα γνωρίζουν απ'έξω κι ανακατωτά. Άλλοι "κάπου" τα έχουν ακούσει, αλλά δεν είναι βέβαιοι τι σημαίνουν - κάτι σπουδαίο όμως, μάλλον. Ένας φιλόλογος, ίσως εδώ να αναφωνούσε ανήσυχος: "Πού βαδίζουμε κύριοι; O tempora! Ο mores!" Δηλαδή, Ω καιροί, Ω ήθη! Το είχε πει ο Κικέρων το 63 π.Χ. κι έκτοτε χρησιμοποιείται για να εκφράσει κανείς ανησυχία για την κατάπτωση των ηθών. Ή, πιο συχνά, για να σαρκάσει.

Η ουσία αυτών των αποφθεγμάτων βρίσκεται κυρίως στο περιεχόμενο, όχι στη γλώσσα. Και η μετάφρασή τους μας συνδέει καλύτερα με την ουσία. Με τον ίδιο τρόπο, τα ελληνικά στο PS4 μας συνδέουν πιο άμεσα με την αγαπημένη μας κονσόλα και καθιστούν την εμπειρία χρήσης πιο οικία - ίσως ακόμη κάνουν την περιήγηση στο μενού του PS4 πιο κατανοητή σε εκείνους που δεν έχουν τέλεια σχέση με τα αγγλικά ή που απλά προτιμούν την μητρική τους γλώσσα.

Και, μιας που το PS4 μιλάει πλέον ελληνικά, απλοποιώντας την απόλαυση, ας συνεχίσουμε κι εμείς με τη μετάφραση διάσημων αποσπασμάτων από τα αγγλικά, τα λατινικά και τα αρχαία ελληνικά εστιάζοντας στην ουσία τους.

Houston, we have a problem

Μπορεί το πλήρωμα του Apollo 13 να μην κατάφερε να προσγειωθεί στο φεγγάρι, έμεινε όμως στην ιστορία χάρη στην ατάκα με την οποία ανέφερε στη βάση του Χιούστον ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Από τότε χρησιμοποιείται κυρίως για πλάκα, όταν τα πράγματα γίνονται μαντάρα!

To be or not to be?

"Να είσαι ή να μην είσαι;" Ιδού η απορία! Το θεμελιώδες υπαρξιακό ερώτημα, διατυπωμένο με κρυστάλλινη σαιξπηρική ευκρίνεια.

We'll always have Paris

"Θα έχουμε πάντα το Παρίσι" (ακόμη κι αν δεν ξαναβρεθούμε ποτέ). Ο Χάμφρει Μπόγκαρτ ετοιμάζεται να αποχωριστεί την Ίνγκριντ Μπέργκμαν στην Καζαμπλάνκα και την παρηγορεί όπως μόνο ένας cool ευαίσθητος τύπος ξέρει. Θυμίζοντάς της ότι κανείς δεν μπορεί να τους στερήσει την πιο όμορφη ανάμνηση όσων πρόλαβαν να ζήσουν.

Carpe diem!

Άδραξε τη μέρα! Φυσικά το είπε ο πιο γλυκός καθηγητής που έχει ποτέ πατήσει το πόδι του στη γη: Ο Ρόμπιν Ουίλιαμς, ως καθηγητής Κίτινγκ, στον Κύκλο των Χαμένων Ποιητών. Πολύ πριν από αυτόν το είχε εκστομίσει ο Οράτιος: Carpe diem. Γιατί η ζωή είναι μικρή.

Cogito ergo sum

Σκέφτομαι, άρα υπάρχω. Η καθαρή λογική του Καρτέσιου σε τρεις απλές λέξεις.

Find what you love and let it kill you

Βρες αυτό που αγαπάς και ασ'το να σε σκοτώσει. Το Facebook είναι σίγουρο ότι πρόκειται για απόφθεγμα του Τσαρλς Μπουκόφσκι, αλλά δεν υπάρχει καμία γραπτή πηγή που να το αποδεικνύει. Όπως και να έχει, είναι μια γνήσια μπουκοφσκική ατάκα κι ένας οδηγός ζωής για όποιον ζει με πάθος.

Stay away from negative people. They have a problem for every solution

Απόφυγε τους αρνητικούς ανθρώπους. Σε κάθε λύση βλέπουν κι ένα πρόβλημα. Αποδίδεται στον Άλμπερτ Αϊνστάιν.

Quiet people have the loudest minds

Οι σιωπηλοί άνθρωποι έχουν τα πιο "ηχηρά" μυαλά.

Easy come, easy go

Όπως έρχονται, έτσι φεύγουν. Όταν κερδίζεις κάτι χωρίς προσπάθεια, το αφήνεις εύκολα να χαθεί.

Better late than never

Κάλλιο αργά παρά ποτέ. Η ατάκα που δικαιολογεί τους αναβλητικούς κι εξαγριώνει τους συνεπείς εμφανίζεται γραπτά για πρώτη φορά στη μεσαιωνική Αγγλία και στις Ιστορίες του Καντέρμπερι. 

There's no such thing as a free lunch

Τίποτα δεν είναι τσάμπα. Όλα έχουν ένα κρυφό κόστος. Η φράση εμφανίζεται σε σατιρικές αμερικανικές εφημερίδες, λίγο πριν από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και παραμένει δημοφιλής.

If it ain't broke, don't fix it

Διαχρονική αρχή: Αν κάτι δουλεύει καλά μην το μαστορεύεις - γιατί είναι πιθανό αυτή η "τελευταία πινελιά" να το διαλύσει.

http://news247.gr