Ρωμαϊκή βίλα στο Ζάππειο

Κάτω από ένα χορτάρι που σάπιζε χρόνια κοντά στην περίφραξη του Ζαππείου (γωνία Λεωφ. Αμαλίας και Βασ. Όλγας), απέναντι από το ναό του Ολυμπίου Διός, υπήρχε ένας κρυμμένος θησαυρός. Ένα πανέμορφο ψηφιδωτό δάπεδο ρωμαϊκής βίλας που είχε ανασκαφεί το 1889 και είχε καταχωθεί.

Αυτές τις μέρες οι περαστικοί βλέπουν να αναδύεται ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό, την ύπαρξη του οποίου η γενιά μας δεν γνώριζε, ούτε φυσικά ότι εκεί στη ρωμαϊκή εποχή υπήρχε μια τεράστια έπαυλη, προφανώς κάποιου επώνυμου άρχοντα, η οποία εισχωρεί βαθιά στο χώρο του Ζαππείου.

Το ψηφιδωτό, που σώζεται αποσπασματικά παρουσιάζοντας διάφορα γεωμετρικά σχήματα με κισσόφυλλα και άλλη φυτική διακόσμηση, αποτελεί μικρό μόνο τμήμα μιας πολυτελούς βίλας. Στόλιζε έναν ημικυκλικό υπαίθριο χώρο, μια αυλή, γύρω από την οποία υπήρχε μια στοά με κίονες όπου έβγαιναν πολλά δωμάτια. Στην αναφορά της Αρχαιολογικής Εταιρείας για την παλιά ανασκαφή, που ξεκίνησε στις 8 Ιουνίου του 1889, σημειώνεται ότι αμέσως άρχισαν να φανερώνεται από τα εδάφη ένα «ιδιόσχημο οικοδόμημα» «μέγιστης κατασκευής» που είχε «ερειπωθεί πρόπαλαι» και είχε υποστεί πολλές μετασκευές. «Ήτο δε και εξ αρχής εκτισμένος μετά πολυτελείας μεν και ευπρεπείας επιδεικτικής, έχον το πάλαι εσωτερικώς τους τοίχους πανταχού σχεδόν μαρμαρίναις πλαξίν ενδεδυμένους». Οι αρχαιολόγοι είδαν τότε να σώζονται τοίχοι των δωματίων γύρω από την ημικυκλική αυτή αυλή, οι οποίοι τοίχοι ήταν επενδεδυμένοι με καλοεργασμένα μάρμαρα.

Περάσαμε τυχαία χθες και είδαμε μια ομάδα συντηρητριών με επικεφαλής τη Μαργαρίτα Βενάκη, συντηρήτρια της Γ' Εφορείας Αρχαιοτήτων, να είναι σκυμμένες με σκουπάκια πάνω στα ψηφιδωτά και πολύ προσεκτικά να τα σκουπίζουν και να τα πλένουν αποκαλύπτοντας τα υπέροχα χρώματά τους. «Δείτε αυτούς τους κύκλους με τα γεωμετρικά σχήματα. Τίποτα δεν επαναλαμβάνεται. Όλα είναι μοναδικά», μας είπε η κ. Βενάκη απολαμβάνοντας την αποκάλυψη ενός έργου τέχνης που θαυμάζουν ήδη πολλοί διερχόμενοι. Η συντήρηση του ψηφιδωτού αυτού, με τα ελάχιστα χρήματα που έχει στη διάθεσή της η Γ ΈΠΚΑ, έχει σκοπό την ανάδειξή του. θα γίνουν έργα στερέωσης του δαπέδου και οριοθέτησής του με λίθους γύρω τριγύρω, ώστε να είναι σαφής η εικόνα που είχε στην αρχαιότητα. Η κ. Βενάκη έχει ήδη ως μπούσουλα την κάτοψη της ρωμαϊκής βίλας από την ανασκαφή του 19ου αιώνα. Μαζί της εργάζονται με τον ίδιο ζήλο οι: Χρύσα Φουσέκη, Χρυσή Βομβογιάννη, Μαρία Φλουσκάκου, Ελένη Κούμα και Ελένη Νικολακοπούλου.

Στην περιοχή αυτή, από τη Λεωφ. Αμαλίας, το Ζάππειο, τον Εθνικό Κήπο, έως τη Βουλή, ήταν μια ολόκληρη πόλη, γεμάτη λαμπρά κτήρια της ρωμαϊκής Αθήνας. Είχε γυμνάσια, βαλανεία, κρήνες, μεγαλοπρεπείς επαύλεις και έργα κοινής ωφελείας, μη ορατά, αλλά υπαρκτά, κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, τα οποία ήρθαν στο φως με τα έργα του Μετρό της Αθήνας. Είναι ένα κομμάτι της λαμπρής πόλης που έκτισε ο αυτοκράτορας Αδριανός, ο μέγας ευεργέτης αυτής της πόλης που την ξανάχτισε μετά την καταστροφή που επέφερε η επιδρομή του Σύλλα το 86 π.Χ. Η πόλη του Αδριανού είχε μεγαλοπρεπείς ναούς και κτήρια, όπως ο ναός του Ολυμπίου Διός, το Πανελλήνιον, το Πάνθεον, η Βιβλιοθήκη και το Γυμνάσιο. Ας μην λησμονούμε ότι ο Αδριανός ολοκλήρωσε το υδραγωγείο που υδροδοτούσε την Αθήνα έως τον 20ό αιώνα.

Πηγή: Ν.Κοντράρου-Ρασσιά, Ελευθεροτυπία