Γάλλος αναλυτής: Ένας μεγάλος πόλεμος μπορεί να ξεσπάσει λόγω ενός μικρού νησιού στη Μεσόγειο
Alexandre Lemoine
Τουρκικά και ελληνικά πολεμικά πλοία κινητοποιούνται κοντά στο τουρκικό παραθαλάσσιο θέρετρο της Αττάλειας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γερμανία προσπαθούν να συγκρατήσουν τους εταίρους του ΝΑΤΟ για να αποτρέψουν μια άμεση αντιπαράθεση. Ο λίθος του προσκόμματος είναι το νησί Καστελλόριζο (Μεγίστη) που βρίσκεται στα ανοικτά των ακτών της Τουρκίας. Γιατί αυτό το νησί είναι σημαντικό και ποιες θα μπορούσαν να είναι οι συνέπειες μιας σύγκρουσης γύρω από αυτό;
Ο Γερμανικός Τύπος ανακοίνωσε πρόσφατα ότι η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ “απέτρεψε μια ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας με ένα τηλεφώνημα” λόγω των πλούσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο. Το θέατρο των επιχειρήσεων θα μπορούσε να είχε πραγματοποιηθεί στα νερά γύρω από το ελληνικό νησί Καστελλόριζο, που βρίσκεται μόλις 3 χλμ. από τις τουρκικές ακτές.
Το Καστελλόριζο
Το πρόσχημα είναι οι νέες «σεισμικές μελέτες» (εξερεύνηση πιθανών αποθεμάτων υδρογονανθράκων) του τουρκικού ερευνητικού σκάφους Oruc Reis σε αυτήν την περιοχή, παρά τις πολλές προειδοποιήσεις από την Αθήνα.
Όπως αναφέρει η εφημερίδα Tagesspiegel , από την Τρίτη, μερικά τουρκικά πολεμικά πλοία έπλεαν στο Αιγαίο Πέλαγος και στην ανατολική Μεσόγειο νότια των ελληνικών νησιών Ρόδου και Κρήτης. Στην ίδια περιοχή στάλθηκαν οι δυνάμεις του ελληνικού ναυτικού. Αυτό αναφέρθηκε επίσης από την ελληνική τηλεόραση. 18 τουρκικά στρατιωτικά πλοία και μαχητικά αεροπλάνα στάλθηκαν την Τρίτη το απόγευμα προς το Καστελλόριζο, μετά απ’ αυτό ο ελληνικός στόλος ανακοίνωσε κατάσταση επιφυλακής.
Στη συνέχεια, λένε τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης Tagesspiegel και Bild , η Άνγκελα Μέρκελ τηλεφώνησε στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Η υπηρεσία Τύπου της γερμανικής κυβέρνησης δεν επιβεβαίωσε ότι η καγκελάριος είχε διαδραματίσει το ρόλο του διαμεσολαβητή μεταξύ των δύο χωρών του ΝΑΤΟ σε σύγκρουση, ακόμη και αν πράγματι πραγματοποιήθηκε η τηλεφωνική κλήση προς τον Ρετζέπ Ερντογάν.
Σε κάθε περίπτωση, το πλοίο Oruc Reis απέφυγε να επιπλεύσει στην επικίνδυνη περιοχή. Ίσως η καγκελάριος να μην έχει παίξει τον ρόλο της. Νωρίτερα, το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ κάλεσε την Άγκυρα να «σταματήσει τα σχέδια δράσης της» στα αμφιλεγόμενα ύδατα στην ανατολική Μεσόγειο.
Η Τουρκία ανακοίνωσε προηγουμένως τις έρευνες της στα νότια και ανατολικά του νησιού από τις 21 Ιουλίου έως τις 2 Αυγούστου. Η Ελλάδα έβαλε τις ένοπλες δυνάμεις της σε επιχειρησιακή κατάσταση. Στα τέλη Ιουνίου, ο Έλληνας Αρχηγός Επιτελείου Κωνσταντίνος Φλώρος ανακοίνωσε την προθυμία του να «κάψει» όλους εκείνους που θα εισέρχονται στην επικράτεια της χώρας.
Η Αθήνα απείλησε την Τουρκία πριν από ένα χρόνο με κυρώσεις της ΕΕ, στις οποίες η Άγκυρα απάντησε αρνούμενη στην ΕΕ το δικαίωμα καθορισμού των συνόρων στη Μεσόγειο. Η νευρικότητα της Ελλάδας δημιούργησε τα σχέδια των Τούρκων να εκμεταλλευτούν το οροπέδιο της Κύπρου εθνοτικά κοντά στους Έλληνες.
Αλλά το Καστελλόριζο είναι η πιο ευάλωτη περιοχή. Αυτό το μικρό βραχώδες νησί βρίσκεται κοντά στην Τουρκία: μόλις 7 χιλιόμετρα το χωρίζει από το τουρκικό λιμάνι Κας, ενώ το πλησιέστερο ελληνικό νησί της Ρόδου είναι εκατό χιλιόμετρα μακριά, και 580 χιλιόμετρα το χωρίζει από την ηπειρωτική Ελλάδα. . Το άλλο όνομα του Καστελλόριζου, Μεγίστη, σημαίνει “το μεγαλύτερο” (είναι το μεγαλύτερο νησί στο μικροσκοπικό παράκτιο αρχιπέλαγος).
Αυτή η περιοχή με περίπου 500 κατοίκους γνώρισε ένα ταραχώδες στρατιωτικό παρελθόν. Κατά τη διάρκεια του Ελληνικού Πολέμου για την Ανεξαρτησία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, οι κάτοικοι του νησιού βύθισαν μερικά τουρκικά πλοία στον Κόλπο της Αττάλειας. Ωστόσο, το νησί παρέμεινε υπό την οθωμανική κυριαρχία μέχρι τον Α ‘Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν γίνονταν οι μάχες της Αντάντ εναντίον των Τούρκων εκεί. Μέχρι το 1945, το Καστελόριζο ανήκε στην Ιταλία (μαζί με τα νησιά των Δωδεκανήσων – τη Ρόδο και άλλα) και κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου έγινε και πάλι πεδίο μάχης. Μια βρετανική αποβίβαση έλαβε χώρα σε αυτό το νησί, βομβαρδίστηκε από την αεροπορική δύναμη της Luftwaffe, ήταν υπό γερμανική κατοχή.
Η Μεγίστη-Καστελλόριζο δεν εντάχθηκε στη «γενέτειρα πατρίδα της» παρά μόνο το 1947. Καλύπτοντας μια έκταση μικρότερη από 10 km², αυτό το νησί επιτρέπει στην Ελλάδα να διεκδικήσει μια θαλάσσια περιοχή 40.000 τ.χλμ. Ενώ η Τουρκία αναγνωρίζει μόνο την ελληνική κυριαρχεία στα έξι ναυτικά μίλια των χωρικών υδάτων γύρω από το νησί. Γι ‘αυτό το λόγο, το σκάφος γεωλογικής εξερεύνησης αναμένεται να εισέρθει στα ύδατα νότια του Καστελλόριζο, που θεωρείται αποκλειστική οικονομική ζώνη από τους Έλληνες.
Η γεωλογική υπηρεσία των Ηνωμένων Πολιτειών, ας το θυμίσουμε, εκτιμά τα συνολικά αποθέματα της ανατολικής Μεσογείου σε 3.450 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου και 3,8 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου. Σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις, τα αποθέματα υδρογονανθράκων είναι διπλάσια.
Οι ναυτικές δυνάμεις της Τουρκίας και της Ελλάδας είναι περίπου ίσες. Οι φρεγάτες αποτελούν τη βάση του τουρκικού στόλου. Πρόκειται για 5 έως 7 ξεπερασμένα αμερικανικά πλοία της δεκαετίας του 1960 και του 1970 της κλάσης Oliver Hazard Perry. Το ναυτικό διαθέτει επίσης περίπου είκοσι καθολικά πλοία ικανά να εκτελούν επιθέσεις και αντι-υποβρύχιες επιχειρήσεις, καθώς και για αντιαεροπορική άμυνα, σχεδόν 30 τακτικά σκάφη, εξοπλισμένα με πυραύλους κρουζ μικρής εμβέλειας. Ο τουρκικός στόλος αντιπροσωπεύεται από 12 πλοία γερμανικής προέλευσης των σχεδίων 209 και 212.
Ο ελληνικός στόλος είναι συγκρίσιμος με το τούρκικο σε αριθμό και κλάση. Διαθέτει επίσης φρεγάτες, αλλά έχουν περιορισμένη επιχειρησιακή ικανότητα δεδομένης της ηλικίας τους. Πλοιάρια εκτοξευτές πυραύλων αποτελούν τη βάση του ελληνικού στόλου, ο οποίος διαθέτει επίσης υποβρύχια.
Οι ενέργειες του στόλου μπορούν να υποστηριχθούν από τη τουρκική πολεμική αεροπορεία – 470 αεροσκάφη. Ενώ η Ελλάδα διαθέτει περίπου 390 αεροπλάνα (συμπεριλαμβανομένων μεταφορών και στρατιωτικών μεταφορών) και ελικόπτερα. Ο τουρκικός στρατός είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος στο ΝΑΤΟ με 510.000 άνδρες. Ο ελληνικός στρατός έχει 160.000 άνδρες και ο στρατιωτικός του προϋπολογισμός είναι δυο φορές χαμηλότερος – 6 δισεκατομμύρια δολάρια σε σύγκριση με τα 12 δισεκατομμύρια δολάρια της Τουρκίας.
Μόνο η δύναμη μπορεί να εξουδετερώσει τις φιλοδοξίες του Ρετζέπ Ερντογάν. Είναι δύσκολο να μαντέψουμε αν η διεθνής κοινότητα θα έχει αρκετή βούληση για να αναγκάσει την Τουρκία να σεβαστεί τις διεθνείς συμφωνίες.
Alexandre Lemoine
Μετάφραση από γαλλικά: Κριστιάν Ακκυριά
Σχόλια