Οι 101 πίδακες του Εγκέλαδου

Επιστήμονες της NASA με τη βοήθεια του διαστημικού σκάφους Cassini χαρτογράφησαν την τοποθεσία που βρίσκονται τουλάχιστον 101 πίδακες νερού, ατμών, πάγου και άλλων υλικών στο νότιο πόλο του Εγκέλαδου, δορυφόρου του Κρόνου. Σύμφωνα με τους ερευνητές οι πίδακες αυτοί ίσως να έχουν πρόσβαση στους υπόγειους ωκεανούς του δορυφόρου, των οποίων η σύνθεση αποτελεί ένα ερώτημα με μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον.

ΝASA/JPL-CALTECH/SPACE SCIENCE INSTITUTE

Μοντέλο 3D των 98 πίδακων που εντοπίστηκαν από το διαστημικό σκάφος Cassini στο νότιο πόλο του Εγκέλαδου.

Ο Εγκέλαδος, με διάμετρο 500 χιλιομέτρων είναι ο έκτος μεγαλύτερος δορυφόρους του Κρόνου και παρουσιάζει ένα δραστήριο γεωλογικό παρελθόν. Το Cassini είχε εντοπίσει την ύπαρξη των πιδάκων (ή και κρυοηφαιστείων όπως αποκαλούνται) ήδη από το 2005, υπολογίζοντας πως ο Εγκέλαδος εκτοξεύει 200 κιλά υλικού στο διάστημα ανά δευτερόλεπτο. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη διαρροή θερμότητας και την έλλειψη κρατήρων στο νότιο πόλο του δορυφόρου αποτελούν σημάδια πως ο Εγκέλαδος παραμένει ιδιαίτερα ενεργός ακόμη και σήμερα.

NASA/JPL-CALTECH/SPACE SCIENCE INSTITUTE

Η προέλευση των πιδάκων αποτέλεσε ένα μεγάλο θέμα συζήτησης από την ανακάλυψή τους κι έπειτα, με τους επιστήμονες να πιστεύουν είτε πως η παρουσία τους οφείλεται στη θερμότητα που παράγεται από τις τριβές των στρωμάτων του εσωτερικού του Εγκέλαδου, είτε πως οι πίδακες φθάνουν βαθιά στο εσωτερικό του, στο οποίο πιστεύεται πως βρίσκονται ωκεανοί και όταν δημιουργείται κάποια ρωγμή στην επιφάνεια υπάρχει υλικό που βρίσκει άνοιγμα ώστε να εκτοξευτεί στο διάστημα. Τα στοιχεία από τη νέα έρευνα  ευνοούν τη δεύτερη περίπτωση, καθώς φαίνεται πως  κάθε έκκριση υλικού από θερμοπίδακα συνοδεύεται και από μία θερμή περιοχή λίγα μόλις μέτρα κάτω από την επιφάνεια, πολύ ρηχά δηλαδή για να έχει παραχθεί από τριβή γεωλογικών στρωμάτων.  Φαίνεται με τον τρόπο αυτό πως οι πίδακες είναι η αιτία της θερμότητας στην περιοχή και όχι το αντίστροφο.
Εάν ισχύει η ανάλυση αυτή τότε το ενδεχόμενο μίας διαστημικής αποστολής με στόχο την περισυλλογή δειγμάτων από τους πίδακες του Εγκέλαδου αποτελεί μία πολύ θελκτική επιλογή για την επιστημονική κοινότητα και ιδιαίτερα για τους αστροβιολόγους, καθώς θεωρείται πως το εσωτερικό του δορυφόρου αυτού συγκεντρώνει καλές πιθανότητες για την ανάπτυξη κάποιου είδους ζωής σε κάποιο άλλο ουράνιο σώμα εντός του Ηλιακού μας Συστήματος.
Η μελέτη δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό Astronomical Journal.http://www.naftemporiki.gr