Halloween: Πώς ξεκίνησε το έθιμο που κατέκτησε τον κόσμο

Παράδοση αποτελεί το Halloween πια σε κάθε γωνιά του κόσμου, με την νύχτα αυτη να είναι γεμάτη φαντάσματα, κολοκύθες και τρομακτικές μεταμφιέσεις.

Η νύχτα του Halloween ξεκίνησε από τις παγωμένες εκτάσεις της Σκωτίας και της Ιρλανδίας, αλλά πλέον είναι αγαπητή σε όλες τις χώρες αφού αποτελεί μια γιορτή τρόμου. Με επιρροές από παλιές κέλτικες παραδόσεις και τον θρησκευτικό εορτασμό της Ημέρας των Αγίων Πάντων, το Halloween από την απαγόρευση και την περιφρόνηση έγινε μια γιορτή της κουλτούρας του τρόμου και του υπερφυσικού.

Σηματοδοτούσε το τέλος του καλοκαιριού και της συγκομιδής

Η 31η Οκτωβρίου, όπως γιορτάζεται το Halloween, έχει τις ρίζες της βαθιά στον χρόνο και στη μυθολογία των Κελτών. Για τους αρχαίους Κέλτες, η ημέρα αυτή σηματοδοτούσε το τέλος του καλοκαιριού και της συγκομιδής, καθώς και την έναρξη του σκοτεινού και κρύου χειμώνα.

Ήταν μια περίοδος που έφερνε μαζί της συνειρμούς θανάτου και φόβου, καθώς πίστευαν ότι το όριο ανάμεσα στον κόσμο των ζωντανών και των νεκρών γινόταν ασαφές τη νύχτα της 31ης Οκτωβρίου, όπου οι ψυχές των νεκρών επέστρεφαν στη γη. Έτσι, γεννήθηκε η γιορτή του Samhain, μια μυστηριακή τελετή για την οποία όλοι προετοιμάζονταν με δέος.

Οι Δρυΐδες, οι Κέλτες ιερείς, χρησιμοποιούσαν την παρουσία των ψυχών αυτών για να κάνουν προβλέψεις για το μέλλον. Σε έναν κόσμο που εξαρτιόταν από την εύνοια της φύσης, αυτές οι προβλέψεις ήταν πολύτιμες, προσφέροντας μια αίσθηση ασφάλειας για τον δύσκολο χειμώνα. Έχτιζαν μεγάλες ιερές φωτιές, στις οποίες οι άνθρωποι θυσίαζαν ζώα και καλλιέργειες για τους θεούς τους, ενώ φορούσαν φορεσιές φτιαγμένες από κεφάλια και δέρματα ζώων, για να τρομάξουν τα πνεύματα ή να διώξουν το κακό. Στο τέλος της γιορτής, οι Κέλτες έσβηναν τις φωτιές τους και άναβαν νέες από την ιερή φωτιά, κρατώντας έτσι το κακό μακριά από τα σπίτια τους.

Με την εξάπλωση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στα κελτικά εδάφη, εισήχθησαν νέα στοιχεία στη γιορτή του Samhain, με ρωμαϊκές παραδόσεις όπως η Feralia και η ημέρα αφιερωμένη στη θεά των καρπών, Pomona. Η Feralia ήταν μια μέρα στα τέλη Οκτωβρίου κατά την οποία οι Ρωμαίοι παραδοσιακά τιμούσαν τη μνήμη των νεκρών. Η δεύτερη ήταν μια μέρα για την τιμή της Pomona, της ρωμαϊκής θεάς των φρούτων και των δέντρων. Το σύμβολο της Pomona είναι το μήλο, και η ενσωμάτωση αυτής της γιορτής στο Samhain πιθανόν να εξηγεί την παράδοση του «bobing for apples» (προσπάθεια να πιάσουν μήλα από νερό με το στόμα) που τηρείται σήμερα στο Halloween.

Η επιρροή του Χριστιανισμού

Η επιρροή του Χριστιανισμού δεν άργησε να αγγίξει τη γιορτή αυτή. Τον 9ο αιώνα, η εκκλησία προσπάθησε να αντικαταστήσει τη γιορτή των νεκρών των Κελτών με τη γιορτή της Ημέρας των Ψυχών και των Αγίων Πάντων. Χριστιανοί προωθούσαν την ευλογία και προσευχή για τους νεκρούς αντί των παγανιστικών τελετών. Έτσι, η νύχτα πριν την Ημέρα των Αγίων Πάντων άρχισε να ονομάζεται All-Hallows Eve και αργότερα Halloween, ενώ η Αμερική έδωσε μια πιο λαϊκή και εμπορική διάσταση με την πρακτική του trick-or-treating.

Ο εορτασμός του Halloween ήταν εξαιρετικά περιορισμένος στη Νέα Αγγλία κατά την αποικιακή περίοδο λόγω των αυστηρών Προτεσταντικών πεποιθήσεων εκεί. Το Halloween ήταν πολύ πιο διαδεδομένο στο Μέριλαντ και στις νότιες αποικίες.

Καθώς οι πεποιθήσεις και τα έθιμα διαφορετικών ευρωπαϊκών εθνοτικών ομάδων και των Αμερικανών Ινδιάνων αναμειγνύονταν, άρχισε να διαμορφώνεται μια ξεχωριστή αμερικανική εκδοχή του Halloween. Οι πρώτοι εορτασμοί περιλάμβαναν “πάρτι της συγκομιδής,” που ήταν δημόσιες εκδηλώσεις για να γιορτάσουν τη σοδειά. Οι γείτονες μοιράζονταν ιστορίες για τους νεκρούς, προέβλεπαν τη μοίρα τους, χόρευαν και τραγουδούσαν.

Οι αποικιακοί εορτασμοί του Halloween περιλάμβαναν επίσης την αφήγηση ιστοριών φαντασμάτων και κάθε είδους φάρσες. Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, οι φθινοπωρινές γιορτές ήταν κοινές, αλλά το Halloween δεν γιορταζόταν ακόμα σε όλη τη χώρα. Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, η Αμερική πλημμύρισε από νέους μετανάστες. Αυτοί οι νέοι μετανάστες, και κυρίως τα εκατομμύρια Ιρλανδών που εγκατέλειψαν την Ιρλανδία λόγω του μεγάλου λιμού, συνέβαλαν στην εθνική καθιέρωση του εορτασμού του Halloween.

Δανειζόμενοι από ευρωπαϊκές παραδόσεις, οι Αμερικανοί άρχισαν να ντύνονται με κοστούμια και να πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι ζητώντας φαγητό ή χρήματα, μια πρακτική που τελικά εξελίχθηκε στη σημερινή παράδοση του "trick-or-treat". Οι νεαρές γυναίκες πίστευαν ότι τη νύχτα του Halloween μπορούσαν να μαντέψουν το όνομα ή την εμφάνιση του μελλοντικού τους συζύγου κάνοντας τρικ με νήματα, φλούδες μήλων ή καθρέφτες.

Στα τέλη του 1800, υπήρξε μια προσπάθεια στην Αμερική να μετατραπεί το Halloween σε μια γιορτή που θα επικεντρωνόταν περισσότερο στην κοινότητα και στις συναθροίσεις ατόμων παρά στα φαντάσματα, τις φάρσες και τη μαγεία.

Στην αυγή του αιώνα, τα πάρτι του Halloween για παιδιά και ενήλικες έγιναν ο πιο κοινός τρόπος για να γιορτάσουν τη μέρα. Τα πάρτι επικεντρώνονταν σε παιχνίδια, εποχιακά εδέσματα και γιορτινά κοστούμια.

Οι γονείς ενθαρρύνονταν από εφημερίδες και τοπικούς ηγέτες να απομακρύνουν οτιδήποτε "τρομακτικό" ή "αποκρουστικό" από τους εορτασμούς του Halloween. Λόγω αυτών των προσπαθειών, το Halloween έχασε το μεγαλύτερο μέρος των δεισιδαιμονιών και των θρησκευτικών του αποχρώσεων στις αρχές του εικοστού αιώνα.

Σήμερα, η γιορτή του Halloween έχει εξελιχθεί σε ένα περίτεχνο και εμπορικό θέαμα που συνδυάζει την τρομακτική ατμόσφαιρα με τις οικογενειακές διασκεδάσεις.

Η δεύτερη μεγαλύτερη εμπορική γιορτή μετά τα Χριστούγεννα

Στις ΗΠΑ, είναι η δεύτερη μεγαλύτερη εμπορική γιορτή μετά τα Χριστούγεννα, με εκατομμύρια δολάρια να ξοδεύονται σε στολές, γλυκά και διακοσμητικά. Έχει γίνει ένας συνδυασμός των παλιών παγανιστικών και χριστιανικών παραδόσεων, μια γιορτή που περιλαμβάνει το υπερφυσικό, το αστείο και το σοκαριστικό, φέρνοντας κοντά μικρούς και μεγάλους στη μαγεία μιας νύχτας όπου η φαντασία ξεπερνάει τα όρια της καθημερινότητας.

https://www.ethnos.gr/