Ξυπνώντας τον Έλληνα πολεμιστή μετά από 3.500 χρόνια

Ο Τζακ Ντέιβις, επικεφαλής αρχαιολόγος της διεθνούς επιστημονικής ομάδας που έφερε στο φως τον ασύλητο τάφο του "γρύπα - πολεμιστή" στην Πύλο, εξηγεί στο WE γιατί η σπουδαία αυτή ανακάλυψη είναι το "κλειδί" για τη σύνδεση του Μυκηναϊκού με τον Μινωικό πολιτισμό (pics)

Από την Ηρώ Παππά

Ένας πολεμιστής, θαμμένος κάτω από το χώμα για 3.500 χρόνια, ήρθε στο φως από τη σκαπάνη των μεγάλων Αμερικανών αρχαιολόγων Jack L. Davis και της συζύγου του Sharon R. Stocker. Η ομάδα του Πανεπιστημίου του Cincinnati αναζητούσε στην Πύλο, σπίτια ή ίσως ναούς της Μυκηναϊκής εποχής πριν "ξυπνήσει" τον πολεμιστή, ο οποίος έγινε το "κλειδί", όπως λένε, για τη σύνδεση του Μυκηναϊκού με τον Μινωικό πολιτισμό.

Μιλήσαμε με τον ίδιο τον Jack L. Davis, ο οποίος μάλιστα μιλάει άπταιστα Ελληνικά μιας βρίσκεται στη χώρα μας τα τελευταία 25 χρόνια. Χάρη στην επιμονή του και την αγάπη του για την ελληνική αρχαιότητα, κατάφερε να φτάσει στην "άκρη του νήματος" ώστε να συνδέσουμε το "παζλ" της Υστεροελλαδικής Περιόδου του 1.500 π.Χ. Όπως μας λέει ο ίδιος, σίγουρα αυτή ήταν μέχρι στιγμής η μεγαλύτερη ανακάλυψη της ζωής του...
"Το μεταπτυχιακό μου και όλη η καριέρα μου συγκεντρώνεται γύρω από την αρχαιολογία των Βαλκανικών χωρών. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη ανακάλυψη που έχω κάνει ποτέ", λέει στην άλλη άκρη της γραμμής από τις Ηνωμένες Πολιτείες που βρέθηκε μόλις λίγες μέρες μετά τις ανακοινώσεις για την ανακάλυψη της Πύλου.

Ένας σπουδαίος πολεμιστής, ιερέας ή... και τα δύο

Στο δάπεδο του τάφου, που είχε διαστάσεις 2,44 μ. μήκος, 1,52 μ. βάθος και 1,22 μ. πλάτος, βρέθηκε σε στάση εκτάδην ο σκελετός ενός ενήλικα άνδρα ηλικίας 30-35 ετών, τοποθετημένου σε ξύλινο φέρετρο.
"Ήταν κάποιος πολύ σημαντικό άνθρωπος, σίγουρα ένας αρχηγός πολεμιστής ή ένας ιερέας ή και τα δύο. Στην εποχή πριν από τη γραμμική β' δεν έχουμε γραπτά κείμενα. Έχουμε μόνο τα στοιχεία που μας δίνουν οι ανασκαφές. Δεν έχουμε ιδέα όμως ποιος ήταν! Δεν γνωρίζουμε την ταυτότητά του", εξηγεί ο κύριος Davis.

Τάφος - πέρασμα από τον ένα πολιτισμό στον άλλο

"Αυτός ο τάφος μπορεί να είναι μία 'πύλη' δύο πολιτισμών γιατί περιέχει πάρα πολλά κτερίσματα μινωικής καταγωγής", επισημαίνει ο κύριος Davis, καθώς οι επιρροές του Μυκηναϊκού πολιτισμού από τον Μινωικό είναι κάτι που γίνεται εμφανές στον τάφο. "Όχι μόνο η ποσότητα και η ποιότητα της επεξεργασίας των κτερισμάτων είναι εντυπωσιακή. Φαίνεται ξεκάθαρα, κατά τη γνώμη μου, από τα αντικείμενα. Αυτοί που έμειναν τα πρώιμα χρόνια της Μυκηναϊκής εποχής στην περιοχή, μιμούνται τους Μίνωες. Είναι τα πρώιμα μυκηναϊκά χρόνια, είναι η εποχή που δημιουργείται ο Μυκηναϊκός πολιτισμός και δημιουργείται με επιρροές από την Μινωική τεχνοτροπία".
"Η εικονογραφία των κτερισμάτων επίσης είναι ένα θαύμα. Προσανατολίζεται και αυτή προς την Κρήτη, προς τον Μινωικό πολιτισμό, εκεί βρίσκουμε σύμβολα όπως ο γρύπας, ο ήλιος και ο μινωικός δαίμονας, συμβολισμοί που με το πέρασμα του χρόνου υιοθετούν και ενσωματώνουν οι Έλληνες στο δικό τους μυκηναϊκό σύστημα πίστης", προσθέτει ο Αμερικανός αρχαιολόγος.

1.400 αντικείμενα, κοσμήματα και όπλα στο προσκεφάλι του νεκρού

Όπλα βρέθηκαν στην αριστερή πλευρά του και στο ύψος των ποδιών, κοσμήματα στη δεξιά πλευρά, ενώ, κοντά στο λαιμό, μια μοναδική και θαυμάσια διατηρημένη χρυσή αλυσίδα και χρυσά κύπελλα είχαν αποτεθεί επάνω στο στήθος και στο στομάχι του νεκρού.
Στη δεξιά πλευρά του σκελετού και γύρω από το κεφάλι, βρέθηκαν πάνω από 1000 ψήφοι από ημιπολύτιμους λίθους -κορναλίνη, αμέθυστος, αχάτης και χρυσός, περισσότεροι από 50 σφραγιδόλιθοι στην επιφάνεια των οποίων απεικονίζονται θεές, ταύροι με ακροβάτες πιασμένους από τα κέρατά τους καθώς και άλλες δυσερμήνευτες σκηνές. Επίσης, 4 χρυσά σφραγιστικά δακτυλίδια, προσωπικά αντικείμενα κύρους, με εγχάρακτες μινωικές παραστάσεις. Στα πόδια του νεκρού, βρέθηκε ελεφαντοστέινο πλακίδιο με απεικόνιση φτερωτού γρύπα και δίπλα του χάλκινος καθρέπτης με ελεφαντοστέινη λαβή.
"Τα αντικείμενα που έχουν για μένα μεγάλη αξία είναι τα 4 δαχτυλίδια από χρυσό. Νομίζω ότι θα έχουμε την ευκαιρία στην Αθήνα, την επόμενη εβδομάδα, την Τετάρτη, να μιλήσουμε περισσότερο για την τα αντικείμενα που βρέθηκαν", λέει ο κύριος Davis.

Ευρήματα συμπιεσμένα, δίπλα στα κόκαλα, μέσα σε μάζα από χώμα

Τις δυσκολίες της ανασκαφής μας περιέγραψε ο συντηρητής της αρχαιολογικής ομάδας Αλέξανδρος Ζόκος: "Από τις πρώτες μέρες της εύρεσης των αρχαιολογικών υπολειμμάτων έπρεπε να συνεργαστούν όλες οι ειδικότητες, αρχαιολόγοι, συντηρητές, γραφίστες, όλοι δουλεύαμε ταυτόχρονα για να βγει νόημα από όλα αυτά τα ευρήματα. Είχαμε μπροστά μας ένα υλικό συμπιεσμένο, κολλημένα μεταξύ τους υλικά οργανικής και ανόργανης φύσης, μέσα σε μάζα από χώμα. Ήταν πολύ δύσκολη η αφαίρεσή τους γιατί το πέρασμα του χρόνου είχε λειτουργήσει πάνω στα υλικά. Όλα τα ευρήματα ήταν εντυπωσιακά και είχαν βάση τον χρυσό, τον άργυρο, τον χαλκό και τον ελεφαντόδοντο. Βρέθηκαν υπολείμματα ξύλου από το φέρετρο του νεκρού, ίχνη από ύφασμα και ανθρώπινα οστά. Τα εργαστήρια συντήρησης αναλαμβάνουν τώρα την υπόλοιπη δουλειά".

Οι αρχαιολόγοι έσκαψαν τυχαία στο σημείο του τάφου!

Σύμφωνα με τα όσα μας είπε ο κύριος Davis, ο τάφος ήταν μία μεγάλη έκπληξη, καθώς είχαν προγραμματίσει ανασκαφή που τελικά δεν ήταν εφικτή, στο διπλανό κτήμα.
"Ο τάφος του δεν είχε τύμβο και χώμα επάνω, ήταν μέσα σε έναν ελαιώνα. Δεν είχε ίχνη στην επιφάνεια, μόνο λίγες πέτρες που σχημάτιζαν μία γωνία και θεωρούσαμε πρώτα ότι είχαμε βρει τη γωνία μιας μυκηναϊκής οικίας" εξηγεί.
"Δεν το περιμέναμε καθόλου", τονίζει. "Είχαμε προγραμματίσει ανασκαφή μάλιστα στο διπλανό κτήμα αλλά για διάφορους λόγους δεν μπορέσαμε να το αγοράσουμε. Γι αυτό αποφασίσαμε την τελευταία στιγμή να σκάψουμε σε ένα κτήμα που ανήκει στο κράτος. Σκεφτόμασταν ότι εκεί θα βρούμε σπίτια από την μυκηναϊκή εποχή, σύμφωνα με το Ανάκτορο του Νέστορος. Δεν ξέρουμε αν έχει κι άλλους τάφους γύρω. Το επόμενο καλοκαίρι θα κάνουμε γεωφυσικές έρευνες για να δούμε αν μπορούμε να εντοπίσουμε κι άλλους τάφους".