Ερντογάν εναντίον Άσαντ: Ο τελικός γύρος στον "πόλεμο κύρους" ίσως βρίσκεται προ των πυλών

 

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συμμετείχε στην υποστήριξη των τζιχαντιστών στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας από το 2011, ενώ ο τουρκικός στρατός έχει πραγματοποιήσει τρεις διασυνοριακές επιχειρήσεις στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο χώρα τα τελευταία χρόνια. Ο πρωταρχικός στόχος της Τουρκίας έγκειται στην αποτροπή δημιουργίας ενός ακόμη αυτόνομου θύλακα Κούρδων, στη βόρεια Συρία, πράγμα που θα σήμαινε ότι το όνειρο ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν θα είχε ολοκληρωθεί κατά τα 2/3 κι έτσι θα απέμενε μόνο η δημιουργία κουρδικού αυτόνομου κράτους εντός της Τουρκίας. 

Υπό αυτό το πρίσμα παραμένει μυστήριο το γιατί ο Ερντογάν στοχεύει τις δυνάμεις του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ αντί να συνεργάζεται με το συριακό καθεστώς ενάντια στις κουρδικές πολιτοφυλακές στα συριακά εδάφη. Ο θυμός και οι αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ του Ερντογάν και του Άσαντ δεν έχουν επιλυθεί και φαίνεται ότι ένας πλήρης πόλεμος μεταξύ Τουρκίας και Συρίας, ίσως να βρίσκεται προ των πυλών, λαμβάνοντας υπ' όψιν και την τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Τουρκία.

Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Γιασάρ Γιακίς ανέφερε σε άρθρο που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα στο Arab News, ότι ο Ερντογάν εξετάζει νέες στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία, πιθανώς σε μια προσπάθεια να προσελκύσει εθνικιστικές ψήφους πριν από τις γενικές εκλογές του 2023, καθώς πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι ο Ερντογάν έχει τη χαμηλότερη αποδοχή από τότε που ανέλαβε το κόμμα του στην εξουσία το 2002. Το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) της Τουρκίας συνήψε εκλογική συμμαχία με το Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), του ηγέτη των Γκρίζων Λύκων, Ντεβλέτ Μπαχτσελί τον Φεβρουάριο του 2018 ενόψει των γενικών εκλογών της 24ης Ιουνίου 2018. Έκτοτε, οι εθνικιστές ψηφοφόροι του MHP μαζί με τους ισλαμιστές υποστηρικτές του AKP είναι οι κύριοι υποστηρικτές του επεκτατισμού του Ερντογάν στην περιοχή.

Στις 26 Οκτωβρίου, η τουρκική κυβέρνηση ενέκρινε πρόταση για παράταση της εντολής του στρατού να διεξάγει διασυνοριακές επιχειρήσεις στη Συρία και το Ιράκ για δύο ακόμη χρόνια. Το MHP με 48 έδρες ψήφισε υπέρ της πρότασης, ενώ το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης με 135 βουλευτές και το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) με 56 έδρες καταψήφισαν. Το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε για πρώτη φορά την πρόταση το 2013 για τη στήριξη της διεθνούς εκστρατείας κατά του Ισλαμικού Κράτους (ISIL) και έκτοτε έχει ανανεωθεί πολλές φορές.

Η "Επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη" το 2016 ήταν η πρώτη χερσαία επέμβαση της Τουρκίας στη Συρία από την έναρξη της συριακής κρίσης το 2011. Η συμμαχία Τουρκικού Ελεύθερου Συριακού Στρατού κατέλαβε την ελεγχόμενη από το ISIL συριακή συνοριακή πόλη Τζαραμπλούς και οι Κούρδοι αποσύρθηκαν ανατολικά του Ευφράτη. Ο Ερντογάν υποστήριξε τότε ότι ο κύριος στόχος της επιχείρησης ήταν να σταματήσει τις Κουρδικές Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), το συριακό παρακλάδι του παράνομου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), από το να καταλάβουν περισσότερες πόλεις κατά μήκος των συριακών συνόρων της Τουρκίας. Η Τουρκία και οι Σύροι αντικαθεστωτικοί και τζιχαντιστές, που υποστηρίζονται από την Τουρκία, επιτέθηκαν σε κουρδικές θέσεις δυτικά της Αζάζ και κατέλαβαν μια περιοχή του Αφρίν το 2018. Ο τουρκικός στρατός συνέχισε να στοχεύει τις κουρδικές δυνάμεις κατά μήκος των συνόρων του επιτιθέμενος ενάντια στις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), μια ένοπλη ομάδα που αποτελείται από μαχητές και του YPG και αναγνωρίζεται από την Τουρκία ως τρομοκρατική ομάδα που συνδέεται με το PKK. Ο Ερντογάν έπεισε τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με την τρίτη επιχείρηση στη Συρία. Μετά την τηλεφωνική συνομιλία του με τον Ερντογάν, ο Τραμπ ανακοίνωσε σοκαριστικά την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη βόρεια Συρία. Σε μια δήλωση από τον Λευκό Οίκο, η Γραμματέας Τύπου Στέφανι Γκρίσαμ στις 6 Οκτωβρίου 2019 ανακοίνωσε ότι "η Τουρκία σύντομα θα προχωρήσει με την από καιρό σχεδιασμένη επιχείρηση της στη Βόρεια Συρία". Η Τουρκία ξεκίνησε την "Επιχείρηση Πηγή Ειρήνης" στη Συρία στις 9 Οκτωβρίου 2019 για να απομακρύνει τους SDF από την περιοχή της βόρειας Συρίας που συνορεύει με την Τουρκία. Περισσότεροι από 90 άμαχοι έχασαν τη ζωή τους και περισσότεροι από 300.000 Σύροι εκτοπίστηκαν ως άμεσο αποτέλεσμα της επιχείρησης της Τουρκίας. 

Ο κύριος στόχος του Ερντογάν στη διεξαγωγή της επιχείρησης ήταν να δημιουργήσει μια "ασφαλή ζώνη" κατά μήκος των συριακών συνόρων και να εγκαταστήσει μερικά από τα εκατομμύρια των Σύριων προσφύγων στην Τουρκία. Ο Ερντογάν και ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κατέληξαν επίσης σε συμφωνία κατά τη διάρκεια συνάντησης στο Σότσι στις 23 Οκτωβρίου 2019 για να εργαστούν από κοινού για να κρατήσουν τις κουρδικές δυνάμεις μακριά από τα σύνορα της Συρίας με την Τουρκία για να δημιουργήσουν τελικά μια "ασφαλή ζώνη" στην περιοχή.

Έκτοτε ο Ερντογάν έχει δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την προσάρτηση της περιοχής της βόρειας Συρίας.

Η Τουρκία από την τελευταία της επιχείρηση το 2019 έχει απειλήσει επανειλημμένα κουρδικές ομάδες καθώς και το συριακό καθεστώς. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο Ερντογάν δεν είναι πλέον σε θέση να πείσει τον Πούτιν για επιχειρήσεις στη Συρία και ότι ο στενός του σύμμαχος, ο Τραμπ δεν είναι πλέον στην εξουσία. Επιπλέον, η οικονομία της Τουρκίας βρίσκεται στον πάτο, ενώ η υγεία του Ερντογάν επιδεινώνεται. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είναι γνωστό ότι διάκειται φιλικά προς τους Κούρδους και η στρατιωτική υποστήριξη της Άγκυρας στην Ουκρανία έχει δημιουργήσει ένταση με τη Ρωσία. Αρκετοί πολιτικοί αναλυτές προβλέπουν ότι η συμφωνία Τουρκίας και Ρωσίας στην περιοχή Ιντλίμπ της Συρίας, το τελευταίο προπύργιο των τζιχαντιστών, μπορεί σύντομα να καταρρεύσει.

Το Al Jazeera ανέφερε ότι μετά τη συνάντηση με τον Μπάιντεν στη Ρώμη στις 31 Οκτωβρίου κατά τη διάρκεια της συνόδου των ηγετών της G20, ο Ερντογάν επιβεβαίωσε ότι "όταν έρθει η ώρα να πραγματοποιηθεί μια επιχείρηση, θα πραγματοποιηθεί μια επιχείρηση. Δεν κάνουμε βήμα πίσω στο θέμα αυτό".

Από τότε που το τουρκικό κοινοβούλιο παρέτεινε την εντολή για επιχειρήσεις στη Συρία, οι τουρκικές δυνάμεις επιταχύνουν τις επιθέσεις στη Συρία. Τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη σκότωσαν τρεις Κούρδους στην πολύ σημαντική πόλη Καμισλί της βόρειας Συρίας.

Αρκετά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι η Τουρκία προχωρά πέρα ​​από τη χρήση όπλων και βασανίζει Κούρδους κόβοντας το νερό σε περιοχές που ελέγχονται από τις SDF. Το Al Jazeera ανέφερε τον περασμένο μήνα ότι Κούρδοι αξιωματούχοι και ορισμένες συριακές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών κατηγόρησαν τις δυνάμεις που υποστηρίζονται από την Τουρκία ότι διέκοψαν κατά διαστήματα την παροχή νερού από τον υδάτινο σταθμό Alouk μετά τον έλεγχο του στα τέλη του 2019 ως μέρος στρατιωτικής επιχείρησης στη βόρεια Συρία. Οι ποταμοί Τίγρης και Ευφράτης πηγάζουν από την Τουρκία, ρέουν νοτιοανατολικά μέσω της Συρίας και του Ιράκ, και αποτελούν σημαντική πηγή πόσιμου νερού και ζωτικής σημασίας για τη γεωργία και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η Τουρκία ευθύνεται σε σημαντικό βαθμό για την κρίση νερού στο Ιράκ.

Η Τουρκία αποκαλείται από καιρό τρομοκρατικό κράτος από τη συριακή κυβέρνηση λόγω της παρέμβασής της στην επαρχία Ιντλίμπ. Ο Ερντογάν δεν έχει πλέον τη δύναμη να πείσει τον Πούτιν και τον Μπάιντεν να αντιταχθούν στον Άσαντ και τους Κούρδους, αλλά χρειάζεται έναν πόλεμο στη Συρία για να ευχαριστήσει τους εθνικιστές ψηφοφόρους του. Ο Ερντογάν μπήκε στη Συρία πριν από μια δεκαετία για να καταλάβει την ιστορική ισλαμική πόλη της Δαμασκού και να ανακηρύξει το χαλιφάτο του, αλλά το μόνο που προέκυψε από την κατάσταση είναι οι μεγάλες απώλειες Τούρκων στρατιωτών στο συριακό έδαφος. Η μεγάλη ειρωνεία είναι ότι ο στόχος του Ερντογάν για επεκτατισμό που ξεκίνησε στη Συρία και η επακόλουθη αποτυχία του θα είναι πιθανότατα η αιτία του τέλους της κυριαρχίας του.

Πέτρος Κράνιας

https://www.capital.gr