Πόλεμος των 6 ημερών: 50 χρόνια από την πανωλεθρία των Αράβων και τον θρίαμβο του Ισραήλ
Όπως και σήμερα, Δευτέρα 7.30 η ώρα το πρωί, 50 χρόνια πριν, 5 Ιουνίου του 1967 θα ξεκινούσε μία από τις σφοδρότερες μάχες του 20ου αιώνα που πέρασε στην ιστορία ως ο πόλεμος των 6 ημερών. Έναν πόλεμο που τον ξεκίνησε τον Ισραήλ με τέσσερα γειτονικά αραβικά κράτη και κατέληξε με αλλαγή του στάτους κβο στην περιοχή πριν συμπληρωθεί μία εβδομάδα.
Τα γεγονότα πριν το ξέσπασμα του πολέμου
Η ίδρυση του εβραϊκού κράτους λίγο μετά το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου, το οποίο μετέτρεψε τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες μέσα στην ίδια τους την πατρίδα ήταν και η απαρχή των εχθροπραξιών μεταξύ των Αράβων και του νεοσύστατου κράτους του Ισραήλ. Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του '50 ο ιστορικός ηγετης του Ισραήλ, Νταβίντ Μπεν Γκρουριόν, έχει καταστήσει θεμέλιο της ισραηλινής πολιτικής την αντίληψη ότι μόνο η δύναμη των όπλων εξασφαλίζει την ασφάλεια της χώρας και ότι συνεπώς έστω και δια της βίας οι Άραβες θα πρέπει να υποταχθούν στους όρους του Ισραήλ, στόχος που περιλαμβάνει την κατάκτηση επιπλέον εδαφών.
Τα πρώτα σύννεφα του συγκεκριμένου πολέμου είχαν αρχίσει να διαφαίνονται από τα τέλη του 1966. Στις 4 Νοεμβρίου Αίγυπτος και Συρία συνάπτουν αμυντική συμφωνία βάσει της οποίας κάθε ισραηλινή επίθεση εναντίον την μίας θεωρείται και αντιμετωπίζεται ως επίθεση κατά αμφότερων.
Λίγες ημέρες αργότερα μία νάρκη θα σκοτώσει τρεις Ισραηλινούς στρατιώτες. Σε αντίποινα το Ισραήλ εξαπολύει επίθεση κατά του μεγάλου παραμεθόριου ιορδανικού χωριού Σαμού ισοπεδώνοντας 125 σπίτια και σκοτώνοντας 18 Ιορδανούς στρατιώτες.
Έχουμε μπει ήδη στο 1967 το θερμόμετρο συνεχίζει να ανεβαίνει. Το Ισραήλ στην προσπάθεια του να επεκτείνει τα εδάφη του έχει ξεκινήσει να καλλιεργεί με ... τεθωρακισμένα τρακτέρ μία αποστρατικοποιημένη ζώνη ανάμεσα στα σύνορα του με την Συρία. Στις 7 Απριλίου έχουμε το πρώτο σοβαρό επεισόδιο όταν τα ισραηλινά "Μιράζ ΙΙΙ" επιτίθενται κατά του συριακού πυροβολικού που βάλλει κατά των "χωρικών". Αμέσως συριακά "Μιγκ" απογειώνονται για να αναχαιτίσουν τα ισραηλινά αεροσκάφη. Αποτέλεσμα, τα έξι Μιγκ καταρρίπτονται χωρίς καμία απώλεια από την ισραηλινή πλευρά.
Υπό την πίεση των άλλων αραβικών κρατών, ιδίως της Συρίας, η Αίγυπτος ζητεί στις 18 Μαΐου την πλήρη απόσυρση των κυανόκρανων, κάτι που ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Ου Θαντ υποχρεώνεται να αποδεχθεί παρά τις έντονες αντιδράσεις αρκετών Δυτικών. Την θέση των 3.400 κυανόκρανων καταλαμβάνουν αμέσως άνδρες της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, οι οποίοι ανακοινώνουν ότι έχουν ενσωματωθεί στον αιγυπτιακό στρατό.
Κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου αλλά και παλαιότερης διμερούς συνθήκης με το ίδιο το ίδιο το Ισραήλ, στις 23 Μαΐου η Αίγυπτος κλείνει τα στενά του Τιράν, την είσοδο του κρίσιμου για το Ισραήλ κόλπου της Ακάμπα (στην Ερυθρά Θάλασσα) ώστε να αποτραπεί, όπως ανακοινώνεται η μεταφορά στο ισραηλινό λιμάνι του Ελλάτ πολεμικού υλικού και κυρίως πετρελαίου. Το Ισραήλ απαντά ότι θεωρεί την ναρκοθέτηση των στενών και την επιτήρηση τους από παράκτιο πυροβολικό ως "εχθρική ενέργεια" και προειδοποιεί ότι εάν ο ΟΗΕ δεν ενεργήσει για άμεση άρση του αποκλεισμού θα αναλάβει το ίδιο να ανοίξει τον κόλπο.
Το πρώτο κύμα της επίθεσης
Στις 7.30 το πρωί της Δευτέρας, 5 Ιουνίου, η πολεμική αεροπορία του Ισραήλ εξαπολύει γενική επίθεση εναντίον αιγυπτιακών, ιορδανικών και συριακών αεροδρομίων και της ιρακινής βάσης της Χαμπανίγια. Τα ισραηλινά αεροσκάφη, τα γαλλικής κατασκευής "Μιράζ ΙΙΙ" και "Μιστέρ", είναι οπλισμένα με κατευθυνόμενες βόμβες, οι οποίες προκαλούν πραγματική καταστροφή στα παρατεταγμένα στις πίστες αραβικά αεροσκάφη, ενώ ο αιφνιδιασμός εντείνεται σε ό,τι αφορά την Αίγυπτο, καθώς οι Ισραηλινοί πιλότοι διαγράφουν ευρύ κύκλο σε χαμηλό ύψος υπεράνω της Μεσογείου και επιτίθενται εκ δυσμών χωρίς οι σχηματισμοί τους να γίνουν αντιληπτοί από τα αιγυπτιακά ραντάρ. Ήδη σπό το πώτο κύμα της επίθεσης, 16 αιγυπτιακές βάσεις, από την περιοχή της διώρυγας του Σουέζ μέχρι το Κάιρο και από το Λούξορ μέχρι την Ερυθρά Θάλασσα τίθενται εκτός μάχης, ενώ άλλες εννέα καταστρέφονται στις υπόλοιπες αραβικές χώρεςΤο πρώτο ανακοινωθέν του αρχηγού του ισραηλινού γενικού επιτελείου, αντιστράτηγου Γιτζάκ Ράμπιν, αναφέρει την καταστροφή 300 αιγυπτιακών αεροσκαφών, ως επι το πλείστον στο έδαφος, και άλλων 70 και πλέον των υπολοίπων Αράβων εμπόλεμων. Σε δεύτερο ανακοινωθέν ο αριθμός ανεβάζει τις απώλειες των Αράβων σε πάνω από 400 αεροσκάφη ενώ δύσκολα γίνεται πιστευτό το ανακοινωθέν των αραβικών δυνάμεων για κατάρριψη 160 ισραηλινών μαχητικών.
Στο έδαφος εν τω μεταξύ οι ισραηλινές δυνάμεις καταλαμβάνουν μέσα σε λίγες ώρες την πόλη Καν Γιουνίς, περικυκλώνοντας πλήρως την Λωρίδα της Γάζας, όπου είναι εγκατεστημένο το αρχηγείο της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και περίπου 400 χιλίαδες Παλαιστίνιοι πρόσφυγες. Αμέσως μετά, οι ισραηλινές δυνάμεις αρχίζουν την προέλαση τους στην χερσόνησο του Σινά, όπου, όπως αναφέρεται, η συγκέντρωση αρμάτων είναι μεγαλύτερη από εκείνη στο Ελ Αλαμέιν.
Η δεύτερη ημέρα του πολέμου
Η Τρίτη ανατέλλει με τους Ισραηλινούς σχηματισμούς να διεισδύουν βαθιά στην χερσόνησο του Σινά υπό συνεχή αεροπορική κάλυψη, κινούμενοι σε τέσσερις κυρίως άξονες, ενώ ανατολικότερα η πόλη της Γάζας καταλαμβάνεται από το Ισραήλ ύστερα από πεισματώδη μάχη με άρματα. Στους αιχμαλώτους των ισραηλινών δυνάμεων συμπεριλαμβάνεται και ο Αιγύπτιος στρατιωτικός διοικητής της λωρίδας.
Την ίδια ώρα στο ιορδανικό μέτωπο οι Ισραηλινοί περικυκλώνουν πλήρως την Ιερουσαλήμ, παρά την πεισματώδη αντίσταση των Ιορδανών στρατιωτών, οι οποίοι μάχονται με θάρρος, αλλά υποφέρουν από την παντελή έλλειψη αεροπορικής κάλυψης. Παράλληλα ισραηλινές δυνάμεις καταλαμβάνουν σειρά ιορδανικών θέσεων στην δυτική όχθη του Ιορδάνη.
Η κατάρρευση του Σινά
Την επομένη το αιγυπτιακό μέτωπο του Σινά καταρρέει. Πραγματοποιώντας μία από τις ταχύτερες προελάσεις στην ιστορία των πολέμων, ένας ισραηλινός μηχανοκίνητος σχηματισμός - με την υποστήριξη της αεροπορίας η οποία συντρίβει τους ανυπεράσπιστους αιγυπτιακούς σχηματισμούς - διασχίζει εντός 18 ωρών σχεδόν ολόκληρη την χερσόνησο.
Ένας δεύτερος σχηματισμός καταλαμβάνει ύστερα από 36 ώρες συνεχούς πορείας το στρατηγικό πέρασμα της Μίτλα, το "κλειδί" ολόκληρης της χερσονήσου. Τις πρώτες πρωινές ώρες, οι Ισραηλινοί καταλαμβάνουν και το λιμάνι του Σαρμ ελ Σέικ στην είσοδο του κόλπου της Ακάμπα, με ταυτόχρονη ρίψη αλεξιπτωτιστών και απόβαση δυνάμεων από τη θάλασσα, χωρίς να συναντήσουν την παραμικρή αντίσταση, καθώς η αιγυπτιακή φρουρά έχει ήδη φροντίσει να υποχωρήσει.
Όπως μεταδίδουν επί τόπου ξένοι ανταποκριτές, το βράδυ της 7ης Ιουνίου το αιγυπτιακό μέτωπο απλώς δεν υπάρχει πια και τίποτα, εκτός από την φυσική κόπωση, δεν στέκεται ανάμεσα στη διώρυγα και τους Ισραηλινούς.
Η Ιορδανία εκτός πολέμου
Στο ιορδανικό μέτωπο οι Ισραηλινοί ολοκληρώνουν την κατάληψη της ανατολικής Ιερουσαλήμ μετά από σφοδρές μάχες δρόμο με δρόμο και σπίτι με σπίτι. Η παλαιά εκκλησία της Αγίας Άννης, από την εποχή των Σταυροφόρων, καταστρέφεται σχεδόν ολοκληρωτικά από το ισραηλινό πυροβολικό. Την ίδια ώρα άλλες δυνάμεις μάχονται για την κατάληψη της Ναπλούς η οποία επίσης μετά από σφοδρές μάχες θα περάσει στους ισραηλινούς. Με την πτώση της Ναπλούς καταρρέει και η πολεμική προσπάθεια της Ιορδανίας και στις 8 το βράδυ Τελ Αβίβ και Αμμάν αποδέχονται την κατάπαυση πυρός που προτείνει ο ΟΗΕ.
Η αντεπίθεση της Αιγύπτου
Η τέταρτη ημέρα, η 8η Ιουνίου αρχίζει με αιφνίδια και μαζική αντεπίθεση των αιγυπτιακών δυνάμεων στο Σινα, στο περάσμα του Μίτλα, σε μία απέλπιδα προσπάθεια της αιγυπτιακής ανώτατης διοίκησης να απεγκλωβίσει τις επτά μεραρχίες που έχουν περικυκλωθεί στο κέντρο της χερσονήσου. Η επίθεση αποκρούεεται μετά από σκληρότατες μάχες και, το απόγευμα, το Τελ Αβιβ ανακοινώνει ότι ελέγχει πλήρως το Σινα και προχωρά στην τελική εκκαθάριση των αιγυπτιακών δυνάμεων που παραμένουν εκεί. Το ίδιο βράδυ η Αίγυπτος καταθέτει τα όπλα και ο Νάσερ υποβάλλει (προς στιγμήν) την παραίτηση του.
Το τελευταίο ντόμινο
Έχοντας ρίξει στο καναβάτσο τους δύο από τους τρεις αντιπάλους η πολεμική μηχανή του Ισραήλ στρέφονταν πλέον στο μέτωπο της Συρίας η οποία είχε κρατήσει παθητική στάση κατά την διάρκεια των περασμένων ημερών. Στις 9 Ιουνίου το Ισραήλ εξαπολύει επίθεση κατά των συριακών δυνάμεων στα υψώματα το Γκολάν, με κύριο στόχο τις φωλιές πυροβόλων από τις οποίες βομβαρδίζονται συνεχώς τα ισραηλινά παραμεθόρια κιμπούτζ.
Μάχες σκληρές, αρκετές φορές ακόμη σώμα με σώμα με τις ισραηλινές δυνάμεις να κατορθώνουν να διασπάσουν το μέτωπο και να πραγματοποιήσουν βαθιές διεισδύσεις στα συριακά μετόπισθεν. Παράλληλα 200 αεροσκάφη, πυροβολούν και βομβαρδίζουν, συχνά με ναπάλμ, τις συριακές θέσεις.
Μία εκεχειρία υπό τον ΟΗΕ θα λήξει άδοξα με αλληλοκατηγορίες για αθέτηση των δεσμεύσεων και η προέλαση των δυνάμεων του Ισραήλ θα συνεχισθεί στις 10 Ιουνίου με την ολοκληρωτική κατάληψη των υψωμάτων του Γκολάν, αλλά και της πόλης Κουνέιτρα, 65 μόλις χιλιόμετρα από την Δαμασκό. Στο σημείο αυτό λήγει και η συριακή πολεμική προσπάθεια και η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός τίθεται σε ισχύ στις 4.30. Ο Πόλεμος των Έξι Ημερών έχει μόλις τελειώσει.
Οι απώλειες
Για όλα τα μέτωπα του πολέμου, η ισραηλινή πλευρά παραδέχεται ότι έχει 679 νεκρούς και 2.563 τραυματίες, η Ιορδανία 6.000 νεκρούς, 762 τραυματίες και 463 αιχμαλώτους ενώ η Αίγυπτος ύστερα από μακρά σιγή, ανακοινώνει στις 5 Ιουλίου ότι οι νεκροί της έφθασαν τους 5.000.
Οι αλλαγές στον χάρτη
Στους μήνες που ακολουθούν τον πόλεμο, το Ισραήλ ολοκληρώνει την διοικητική απορρόφηση της ανατολικής Ιερουσαλήμ ενώ παράλληλα εγκαθιστά κατοχικό καθεστώς στη Δυτική Όχθη και τη λωρίδα της Γάζας. Εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι καταφεύγουν από την Δυτική Όχθη στην Ιορδανία αλλά σχεδόν ένα εκατομμύριο θα παραμείνουν στα κατεχόμενα από το Ισραήλ εδάφη.
Φωτογραφίες: APImages,http://news247.gr
Σχόλια