Παυσανίας: "Κατά την ταφή του Μ.Αλέξανδρου τηρήθηκε ο μακεδονικός νόμος" - Επέστρεψε η σορός του στη Μακεδονία;
Η ΦΡΑΣΗ ΠΟΥ "ΑΝΑΒΕΙ" ΦΩΤΙΕΣ ΣΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΥΣ
Aκόμα όλοι αναρωτιούνται ποιος είναι ο νεκρός της Αμφίπολης και συνεχίζει να πλανάται το ερώτημα, που τελικά ετάφη ο Βασιλεύς των Βασιλέων Μέγας Αλέξανδρος και υπάρχει πιθανότητα η σορός του να επέστρεψε στην Μακεδονία;
Μια προσεκτική ματιά στον Παυσανία που αποτελεί πηγή της εποχής θα δέιξει ότι υπάρχει η πιθανότητα αυτή καθώς ο ιστορικός αναφέρει σαφέστατα ότι ο Μ.Αλέξανδρος ετάφη σύμφωνα με τον Μακεδονικό νόμο από τον Πτολεμαίο. Αυτό σημαίνει ότι ο Αλέξανδρος αποτεφρώθηκε και εν συνεχεία κάποια στιγμή η σορός επέστρεψε στα πάτρια εδάφη της Μακεδονίας.
Εάν αποδεχτούμε ότι αυτό είναι αληθές υπάρχει πιθανότητα να βρίσκεται στην Αμφίπολη; Ο νεκρός της Αμφίπολης είναι όντως ο Νεκρός; Ή είναι μια παραπλανητική προστασία του πραγματικού ενοίκου του Τύμβου; Οι μέχρι τώρα ενδείξεις δείχνουν ότι ο λόφος Καστά κρύβει πολύ περισσότερα ευρήματα από ότι μέχρι αυτή την ώρα έχουν φανερωθεί, και είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν και άλλες εκπλήξεις.
Είναι πολυ παράξενο να έχει κατασκευαστεί ένα τόσο μεγάλο μνημείο με τονους μάρμαρο και ο νεκρός να έχει ταφεί με ευτελή υλικά όπως ο πορώλιθος, ενώ τα μισά του οστά ήταν εκτός του τάφου. Συνεπώς το μυστήριο συνεχίζεται ακόμα και το διαιωνίζει ο ίδιος ο Παυσανίας, ο οποίος δεν μπορέι να αγνοηθεί.
Ακολουθεί ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του empedotimos.blogspot.gr το οποίο δεν μπορεί να αγνοηθεί αφού δημιουργεί καίρια ερωτήματα. Το άρθρο αυτό είχε γραφτεί πριν την ανακάλυψη του τρίτου θαλάμου και του νεκρού. Θα δείτε ότι είχε προβλέψει ακριβώς τι θα επακολουθούσε αλλά και την τοποθεσία του νεκρού.
"Η σορός του Αλεξάνδρου αναχωρώντας από την Βαβυλώνα είχε προορισμό τις Αιγές όπως μας αναφέρει ο Παυσανίας. Ο Πτολεμαίος όμως υφαρπάζει την σωρό την οποία και θάβει προσωρινά στην Μέμφιδα με βάση τον Παυσανία και το Πάριο Χρονικό αποτεφρώνοντας την λόγω της αναφοράς του Παυσανία ότι τηρήθηκε ο Μακεδονικός νόμος κατά την ταφή, και μετά από λίγους μήνες, μετά από κοινή συμφωνία των διαδόχων στην διάσκεψη στον Τριπαράδεισο, τα οστά του Αλεξάνδρου μεταφέρονται μαζί με τους δύο βασιλείς (Φίλιππο Αριδαίο και Αλέξανδρο Δ’) στην Μακεδονία όπου θάβεται στον ήδη ετοιμασμένο τάφο που κατασκευαζόταν την διετία κατά την οποία η σορός του Αλεξάνδρου ήταν σε «αναμονή» στην Βαβυλώνα.
Φαίνεται ότι και σε αυτήν την περίπτωση ο Παυσανίας αποδεικνύεται αξιόπιστος καθώς πολύ πρόσφατα ενημερώθηκα ότι ο διακεκριμένος ερευνητής περί του Μεγάλου Αλεξάνδρου και συγγραφέας σχετικών βιβλίων Andrew Chugg ανέφερε ότι “the sources say his tomb was intended to be at Aegae and Andronikos found an empty tumulus under the centre of the great mound at Aegae, which Hammond considered to be a cenotaph for Alexander” δηλαδή ότι ο Ανδρόνικος βρήκε ένα άδειο τύμβο στο κέντρο της Μεγάλης Τούμπας στις Αιγές (Βεργίνα) τον οποίο ο διακεκριμένος μελετητής Hammond θεώρησε ότι είναι το κενοτάφιο του Αλεξάνδρου.
Με άλλα λόγια η πληροφορία που έχουμε από τον Παυσανία είναι σωστή, πράγματι στις Αιγές ετοιμαζόταν κάποιος τάφος ο οποίος ήταν και ο προορισμός της πομπής που μετέφερε την σορό του Αλεξάνδρου από την Βαβυλώνα. Καθώς ο Πτολεμαίος υφάρπαξε την σορό και την έθαψε στην Μέμφιδα, ο τάφος αυτός παρέμεινε αχρησιμοποίητος.
Αυτή η νέα πληροφορία αφένός μεν αναιρεί μέρος της υπόθεσης μας ότι η αναφορά για μεταφορά στις Αιγές ήταν παραπλανητική και ότι ο πραγματικός προορισμός από την αρχή ήταν η Αμφίπολη και αφ’ ετέρου μας αναγκάζει να ερευνήσουμε αν ο Πτολεμαίος έπαιξε κάποιον ρόλο στην κατασκευή του τάφου της Αμφίπολης μιας και, αν η ευρύτερη υπόθεση μας είναι σωστή, σε αυτόν φαίνεται ότι ενταφιάστηκε ο Αλέξανδρος μετά την μεταφορά του από τον Αντίπατρο στην Μακεδονία.
Κρίνοντας από την γενική συμπεριφορά του Πτολεμαίου και της σχέσης του με τον Αλέξανδρο, υποθέσαμε ότι η πρόθεση του Πτολεμαίου με την υφαρπαγή της σορού του Αλεξάνδρου, ήταν η προστασία των συμφερόντων του υιού του Αλεξάνδρου, του Αλεξάνδρου Δ’ και την de facto αναγνώριση του ως τον μόνο διάδοχο του Αλεξάνδρου.
Κάνουμε λοιπόν την υπόθεση ότι από την αρχή ο Πτολεμαίος είχε διαβλέψει τις προθέσεις του Περδίκκα και των λοιπών αντιπάλων του Αλεξάνδρου για την υφαρπαγή της βασιλείας από τον Αλέξανδρο Δ’ και προετοίμασε την πράξη του (την υφαρπαγή δηλαδή της σορού ) προετοιμάζοντας δε ταυτόχρονα και την κατασκευή ενός νέου τάφου, μακριά από τις Αιγές, στον οποίο θα εθάβετο ο Αλέξανδρος.
Πολύ πιθανόν λοιπόν ο Πτολεμαίος να ήταν αυτός ο οποίος έδωσε εντολή στον Δεινοκράτη να σχεδιάσει και να κατασκευάσει τον τάφο στον οποίο θα ενταφιαζόταν ο Αλέξανδρος.
Αν δε υποθέσουμε ότι η κατάσταση στην Μακεδονία, και συγκεκριμένα στην περιοχή της Αμφίπολης, την διετία σχεδόν μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου ήταν ευνοϊκά διακείμενη προς την αποκατάσταση του Αλεξάνδρου και του υιού του, που αυτό θα εσήμαινε δραστηριοποίηση ίσως της Ολυμπιάδας ή και του Κρατερού, ο οποίος άλλωστε επέστρεφε στην Μακεδονία με τους παλαιμάχους για να αναλάβει την θέση του Αντίπατρου κατ’έντολήν του ιδίου του Αλεξάνδρου, σε συνεννόηση με τον Πτολεμαίο για την κινητοποίηση των αναγκαίων πόρων για την κατασκευή του τάφου, τότε η υπόθεση μας να είναι πραγματικότητα είναι πολύ πιθανή.
Έτσι λοιπόν είναι και αναμενόμενο, ο Πτολεμαίος και ο Δεινοκράτης, επηρεασμένοι ίσως από την Αιγυπτιακή τεχνική κατασκευής τάφων να προσέθεσαν τέτοια χαρακτηριστικά στο ταφικό μνημείο, τα οποία και διακρίνουμε σήμερα, όπως υπερμεγέθης κατασκευή, σφράγιση πλημμυρίζοντας τους χώρους με άμμο, σφίγγες στην είσοδο και πολύ πρόσφατα οι Καρυάτιδες και η μικρή σχετικά θύρα που οδηγεί στην συνέχεια του μνημείου. (τα δύο τελευταία θα τα αναπτύξω αμέσως μετά).
Ένα άλλο χαρακτηριστικό του τάφου που παραπέμπει στον Πτολεμαίο είναι ο τύπος της Σφίγγας που συναντάμε στην είσοδο του Τάφου της Αμφίπολης που παραπέμπει στις Σφίγγες που βρέθηκαν στον τάφο του Αλεξάνδρου στην Μέμφιδα.
Όσον αφορά τις Καρυάτιδες...
Όπως αναφέρει η κα Λίλα Μαραγκού , ομότιμη καθηγήτρια Κλασσικής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, τα αρχαϊκά χαρακτηριστικά των Καρυατίδων ερμηνεύονται πολύ απλά στο ότι πολύ πιθανόν οι τεχνίτες που τις έκαναν δεν ήταν Μακεδόνες (άλλωστε η Μακεδονία δεν είχε σχολή γλυπτικής) αλλά Παριανοί τεχνίτες οι οποίοι εκείνοι την εποχή είχανμεταναστεύσει στην Θάσο για να εργαστούν στα εκεί εργαστήρια, μιας και η αγορά εργασίας για αυτούς στην Πάρο είχε προβλήματα. Μαζί τους μετέφεραν και την τάση που είχαν να δίνουν αρχαϊκά χαρακτηριστικά στα όποια καλλιτεχνήματα τους.
Άλλωστε η Θάσος ήταν πρώτα αποικία της Πάρου και ακόμα και την εποχή πουεξετάζουμε οι σχέσεις ήταν άριστες, άλλωστε είχε ιδρυθεί και κοινός δήμος «Παρίων και Θασίων» στα μισά του τετάρτου αιώνα, δηλαδή γύρω στο 350, πράγμα που υποδηλώνει την πολύ στενή σχέση μεταξύ τους.
(Πηγή: Inscription hellénistique de Dalmatie. in: Bulletin de correspondance hellénique. Volume 59, 1935. pp. 489-513)
Αν τώρα θυμηθούμε ότι οι Κυκλάδες, και συνεπώς η Πάρος, διοικητικά ανήκαν στουςΠτολεμαίους, θα ήταν εύλογη η υπόθεση μας ότι κατ’ εντολήν του Πτολεμαίου, ταεργαστήρια του νησιού απασχολήθηκαν για την κατασκευή του ταφικού μνημείου, το οποίο είναι πολυτελέστατο και κατασκευασμένο με μάρμαρο Θάσου (άλλωστε τομέγεθος του μνημείου και οι ανάγκες σε επεξεργασμένο Θασίτικο μάρμαρο είναιτεράστιες που θα μπορούσαν να επιτευχθούν μόνο αν υπήρχε κρατική εντολή για την εκτέλεση ενός τέτοιου τεράστιου έργου).
Σε αυτό το έργο συμπεριλαμβάνονται και οι Καρυάτιδες , οπότε και το μυστήριο των αρχαϊκών χαρακτηριστικών λύεται πολύ απλά και όχι με τον ανεύθυνο και επιπόλαιοχαρακτηρισμό τους ως Ρωμαϊκών από κάποιους που το υποστηρίζουν για τους δικούς τους λόγους.
Άλλωστε οι πλέον αρμόδιοι τις τοποθετούν στον 4ο αι.
Η χρήση τους στον Μακεδονικό Τάφο της Αμφίπολης δεν πρέπει να μας εκπλήσσει από το γεγονός ότι δεν έχουμε βρει παρόμοια χρήση σε άλλον Μακεδονικό τάφο, αν θεωρήσουμε ότι το κατ’εντολήν Πτολεμαίου και εκτέλεση Δεινοκράτη ταφικό μνημείο θα φέρει καιΑιγυπτιακή επιρροή.
Πράγματι στον Αιγυπτιακό Ναό της Hatshepsut υπάρχει ένα τρίθυρο με δύο αγάλματατου Οσιρη που μοιάζει εκπληκτικά με το μοτίβο που συναντήσαμε στον Τάφο της Αμφίπολης με τις Καρυάτιδες.
Στην παρακάτω φωτογραφία παρατίθενται τα δυο τρίθυρα για σύγκριση:
(http://en.wikipedia.org/wiki/Hatshepsut#mediaviewer/File:S_F-E-CAMERON_2006-10-EGYPT-WESTBANK-0153.JPG)
Όσον αφορά την μικρή θύρα που βρέθηκε στον τρίτο θάλαμο που υποθέτουμε ότι οδηγεί στον κυρίως τάφο αποτελεί και αυτή ένδειξη Αιγυπτιακής επιρροής μιας και ηείσοδος στους Αιγυπτιακούς τάφους γινόταν από μικρές εισόδους οι οποίες οδηγούσαν μετά από διαδοχή σφραγισμάτων με χρήση άμμου στον κεντρικό ταφικό θάλαμο.
Έτσι λοιπόν υποθέτουμε ότι η θύρα Ε4 που βρέθηκε στον βόρειο τοίχο του τρίτου θαλάμου θα οδηγήσει μέσω ενός στενού και χαμηλού διαδρόμου στο φυσικό κοίλωμαπου φιλοξενεί τον κυρίως τάφο που σίγουρα θα έχει την μορφή ενός μικρού ναού όπως όλοι οι Μακεδονικοί τάφοι με κάποιον προθάλαμο και φυσικά τον νεκρικό θάλαμο.
Ίσως λοιπόν ο διάδρομος αυτός να είναι κάπως έτσι:
(Η φωτογραφία είναι από την είσοδο στην πυραμίδα του Χέοπα)
Ο οποίος θα μας οδηγήσει επι τέλους στον κυρίως τάφο που θα είναι κάπως έτσι:
Το αν η πρόσβαση θα είναι εύκολη ή όχι δεν το ξέρουμε, αλλά πολύ πιθανόν, αν και εδώ ακολουθηθεί η Αιγυπτιακή τεχνική, να αποτελείται από διάφορους σφραγιστικούς χώρους, όπως συναντήσαμε μέχρι τώρα στον ταφικό διάδρομο και να μοιάζει με την παρακάτω κάτοψη που είναι χαρακτηριστική ενός Αιγυπτιακού τάφου :
http://web.utk.edu/~museum/research/reoccpap/tombs/tomb_plan.jpg
Αυτά βέβαια θα τα επιβεβαιώσει ή θα τα καταρρίψει η ανασκαφή οπότε ας έχουμε λίγο υπομονή."
Σχόλια